Στοιβάζονται στις πόλεις τα ιδιωτικά φαρμακεία, τα οποία, ωστόσο, δεν φαίνεται να αυξάνονται με αντίστοιχους ρυθμούς στις ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοικοι των περιοχών αυτών να ταλαιπωρούνται στην προσπάθεια τους να εξασφαλίσουν τα φάρμακα που χρειάζονται.
Η λειτουργία νέων φαρμακείων γενικά και η ένταξη τους στο ΓεΣΥ, έχει μετατραπεί σε πονοκέφαλο για τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας και τον Παγκύπριο Φαρμακευτικό Σύλλογο, οι οποίοι προσπαθούν να βρουν τον καλύτερο τρόπο για να πετύχουν ορθότερη γεωγραφική κατανομή.
Από την ημέρα έναρξης της εφαρμογής του Γενικού Συστήματος Υγείας μέχρι σήμερα, ο αριθμός των ιδιωτικών φαρμακείων του συστήματος έχει αυξηθεί σημαντικά και από τα 530 που ήταν τον Ιούνιο του 2019, έφθασαν σήμερα τα 624 ενώ βρίσκονται σε εκκρεμότητα για έγκριση άλλες 25 αιτήσεις για λειτουργία νέων φαρμακείων.
Ο προβληματισμός αφορά, κυρίως, το γεγονός ότι τα νέα φαρμακεία λειτουργούν στις αστικές περιοχές και σε σημεία ή οδούς στις οποίες ήδη υπάρχει διαθεσιμότητα φαρμακείων. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι και οι ίδιοι οι φαρμακοποιοί διαπιστώνουν πολύ αυξημένη διαθεσιμότητα σε κάποιες περιοχές των πόλεων, αφού υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες σε μια μόνο αστική οδό λειτουργούν 4 ιδιωτικά φαρμακεία του ΓεΣΥ, ενώ σε ένα οικοδομικό τετράγωνο λειτουργούν 6 ή 7 συνολικά φαρμακεία.
Το φαινόμενο αυτό παρουσιάζεται σε όλες τις πόλεις, τη στιγμή που στις απομακρυσμένες και ορεινές περιοχές ο αριθμός των νέων ιδιωτικών φαρμακείων που λειτουργούν εντός ΓεΣΥ είναι πάρα πολύ μικρός. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο λόγος για τον οποίο ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας είναι υποχρεωμένος να διατηρεί σε λειτουργία 11 κρατικά φαρμακεία σε απομακρυσμένες περιοχές προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες του τοπικού πληθυσμού.
Το θέμα συζητήθηκε ακροθιγώς και κατά τη συνάντηση που είχαν την περασμένη Δευτέρα, Παγκύπριος Φαρμακευτικός Σύλλογος και ΟΑΥ, με τον οργανισμό να ζητά μικρή πίστωση χρόνου προκειμένου να κινήσει τις διαδικασίες για την εκπόνηση μάλλον μιας εμπεριστατωμένης μελέτης, η οποία θα δώσει τις σωστές ενδείξεις για τη διαθεσιμότητα που υπάρχει σήμερα ανά περιοχή, αλλά και για τις ανάγκες που ενδεχομένως να υπάρχουν στα ορεινά και τις απομακρυσμένες περιοχές.
Το πρόβλημα δεν φαίνεται να έχει εύκολες λύσεις αφού ο ΟΑΥ δεν μπορεί να προχωρήσει σε «κλείσιμο» της αγοράς, καθώς κάτι τέτοιο ενδεχομένως να προσέκρουε σε άλλες εθνικές αλλά και ευρωπαϊκές νομοθεσίες.
Ο ΟΑΥ, ωστόσο, βάσει νομοθεσίας, θα μπορούσε να καθορίσει κριτήρια για την ένταξη νέων φαρμακείων στο ΓεΣΥ και, παράλληλα, μελετά τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε νόμιμα να προωθήσει τη λειτουργία νέων φαρμακείων στις ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές αλλά και σε περιοχές όπου δεν υπάρχει ιδιωτική πρωτοβουλία γενικά.
Τα πάντα, βεβαίως, προς το παρόν βρίσκονται σε επίπεδο θεωρητικό, καθώς και παλαιότερη απόπειρα του ΟΑΥ να θέσει περιορισμούς στην λειτουργία νέων φαρμακείων στις αστικές περιοχές και ένταξης τους στο ΓεΣΥ έπεσαν στο κενό. Στην εξίσωση, εξάλλου, πρέπει να μπαίνει πάντοτε και το γεγονός ότι δεν είναι δυνατό να αποκλειστούν από την αγορά εργασίας οι νέοι απόφοιτοι των αντίστοιχων πανεπιστημιακών σχολών.
Υπενθυμίζεται ότι και στις αρχικές διαπραγματεύσεις πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ, μεταξύ ΟΑΥ και ΠΦΣ είχε τεθεί ως προϋπόθεση για την ένταξη των φαρμακείων στο σύστημα και τον έλεγχο στον τρόπο και την περιοχή λειτουργίας των νέων επιχειρήσεων.
Προ δεκαετίας, άλλωστε, ο Παγκύπριος Φαρμακευτικός Σύλλογος είχε θέσει επίσημα θέμα για αντιμετώπιση του φαινομένου, το οποίο τότε είχε αρχίσει να διαφαίνεται αφού η Κύπρος εδώ και χρόνια παρουσιάζει μια από τις υψηλότερες αναλογίες φαρμακείων/ πληθυσμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι με βάση τα σημερινά δεδομένα, η μέση αναλογία φαρμακείων/ πληθυσμού στην ΕΕ είναι το ένα φαρμακείο ανά 4.500 κατοίκους. Η Κύπρος κατέχει τη δεύτερη πιο ψηλή αναλογία με ένα φαρμακείο ανά 1.500 κατοίκους, ακολουθώντας την Ελλάδα όπου η αναλογία φαρμακείων/ πληθυσμού είναι 1/1.000.
Σε ό,τι αφορά τον ΟΑΥ, το πρόβλημα επεκτείνεται και σε επίπεδο προϋπολογισμού. Όπως ανέφερε στον «Φ» ο διευθυντής του οργανισμού, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, «είναι ένα ζήτημα το οποίο σαφώς και μας απασχολεί πολύ σοβαρά αλλά είναι και ένα ζήτημα το οποίο δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με εύκολο τρόπο αφού προκύπτουν διάφορα άλλα θέματα, όπως είναι η σωστή λειτουργία της αγοράς κ.λπ., τα οποία πρέπει να λάβουμε υπόψη μας». Για να βρεθεί μια σωστή λύση, είπε, «πρέπει να μελετήσουμε σωστά όλα τα δεδομένα, να υπάρξει τεκμηρίωση και μετά να ληφθούν οι αποφάσεις». Ο ΟΑΥ, είπε καταλήγοντας, «προβληματίζεται έντονα διότι δεν μπορούμε να παραβλέπουμε ούτε τα θέματα που προκύπτουν από αυτή την υπερβολική διαθεσιμότητα φαρμακείων στο ΓεΣΥ και στον προϋπολογισμό».
