Πρώτη η Κύπρος στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και στην αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών, πρώτη και στη μικροβιακή αντοχή.
Τα ευρωπαϊκά δεδομένα, όπως αυτά καταγράφονται στην τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νόσων (ECDC) δεν είναι τιμητικά για τη χώρα μας. Ένας στους επτά ασθενείς που νοσηλεύονται παρουσιάζει κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του κάποια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη. Αναφέρεται, επίσης, ότι ο επιπολασμός ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως ο τύπος του νοσοκομείου, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, το είδος των ασθενών που συννοσηλεύονται (συννοσηρότητες), τα διαφορετικά πρωτόκολλα που εφαρμόζονται, το επίπεδο εκπαίδευσης και δεξιοτήτων των επαγγελματιών υγείας κ.α. Για σκοπούς σωστού υπολογισμού των δεδομένων ανά χώρα, στην συγκεκριμένη ευρωπαϊκή μελέτη λήφθηκαν υπόψη όλες οι παράμετροι και χρησιμοποιήθηκε ένα κοινό λογιστικό μοντέλο στο οποίο εφαρμόστηκαν κοινές αναπροσαρμογές προκειμένου να εξαχθούν ομοιόμορφα συμπεράσματα για την κάθε χώρα.
Γενικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάται ότι κάθε μέρα 4,8 εκατομμύρια νοσηλευόμενοι ασθενείς αναπτύσσουν κάποια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη. Τα ποσοστά μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ διαφέρουν σημαντικά, με το χαμηλότερο να καταγράφεται στη Λετονία και να είναι στο 3% των νοσηλευομένων και το υψηλότερο να αφορά την Κύπρο και να ξεπερνά το 13% (13,8%), με τον μέσο όρο της ΕΕ να βρίσκεται στο 7%.
Πέραν αυτών, στην Κύπρο δεν φαίνεται να υπάρχει σωστή οργάνωση του συστήματος για την αντιμετώπιση του προβλήματος και, ενώ ως χώρα παίρνουμε καλή βαθμολογία σε ό,τι αφορά την αναλογία νοσηλευτών/τριων επιτήρησης λοιμώξεων ανά 250 νοσοκομειακές κλίνες, παίρνουμε ουσιαστικά μηδέν στην παρουσία ειδικών ιατρών για τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών. Δηλαδή, ενώ όπως διαπιστώνεται η Κύπρος βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ σε ό,τι αφορά την παρουσία εξειδικευμένων νοσηλευτών στα νοσοκομεία με αναλογία 2,48 νοσηλευτές ανά 250 κλίνες, η εικόνα που επικρατεί σε ό,τι αφορά τους γιατρούς είναι πολύ διαφορετική, αφού δεν φαίνεται να υπάρχουν, με λίγες εξαιρέσεις, ιατροί οι οποίοι να εργάζονται στα νοσηλευτήρια και να ασχολούνται αποκλειστικά με θέματα που αφορούν τις λοιμώξεις.
Σημαντικό κενό φαίνεται επίσης να υπάρχει στην Κύπρο σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση των ιατρών γενικά σε σχέση με την ορθή και λελογισμένη χρήση των αντιμικροβιακών αλλά και στην επιμελητεία της ενδονοσοκομειακής χορήγησης αντιβιοτικών. Δηλαδή, φαίνεται ότι δεν υπάρχει κατάλληλη παρακολούθηση της ανταπόκρισης των ασθενών στα αντιβιοτικά σκευάσματα που τους χορηγούνται και δεν υπάρχει θεσμοθετημένη διαδικασία αποκλιμάκωσης της χορήγησης των σκευασμάτων αυτών. Παράλληλα δε, προβληματική φαίνεται να είναι η συμμόρφωση των επαγγελματιών υγείας (ιατρών και νοσηλευτών) με απλά μέτρα περιορισμού του προβλήματος, όπως για παράδειγμα η ορθή εφαρμογή της υγιεινής των χεριών ή η επαρκής χρήση κατάλληλων αντισηπτικών και απολυμαντικών υλικών.
Τα δεδομένα αυτά συνάδουν και με την εικόνα που παρουσιάζει η Κύπρος και στη αλόγιστη χρήση των αντιμικροβιακών. Συγκεκριμένα, και σύμφωνα πάντα με τα όσα καταγράφονται στην έκθεση του ECDC, η Κύπρος, πέραν της πρωτιάς της στην εμφάνιση ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, παρουσιάζει σημαντικά υψηλά ποσοστά και βρίσκεται στις πρώτες θέσεις σε ό,τι αφορά τη χρήση αντιμικροβιακών σκευασμάτων εντός των νοσοκομείων. Τη στιγμή λοιπόν που ο μέσος όρος της ΕΕ σε ό,τι αφορά την ενδονοσοκομειακή χορήγηση αντιμικροβιακών βρίσκεται στο 32,4% και χώρες όπως η Ουγγαρία καταγράφουν ποσοστά της τάξης μόλις του 20%, η Κύπρος παρουσιάζει ποσοστό που φθάνει το 56%. Με απλά λόγια, οι 56 στους 100 ασθενείς που βρίσκονται σε νοσηλεία κάθε μέρα λαμβάνουν κάποιο αντιβιοτικό σκεύασμα. Μάλιστα, όπως προκύπτει από την ανάλυση των δεδομένων, μεταξύ των σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνεται και μεγάλος αριθμός προωθημένων, ισχυρών δηλαδή, αντιβιοτικών, των οποίων η ενδεχόμενη μη δικαιολογημένη χρήση τους επιφέρει αύξηση των πολυανθεκτικών μικροβίων. Αναφορικά με τη συχνότητα των πολυανθεκτικών μικροβίων, υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας βρίσκεται ήδη στις υψηλότερες θέσεις της ΕΕ σε ό,τι αφορά την μικροβιακή αντοχή, εισερχόμενη σε ένα φαύλο κύκλο δημιουργίας πολυανθεκτικών μικροβίων και χρήσης προωθημένων αντιβιοτικών.Τεράστιο και το ποσοστό που καταγράφει η Κύπρος στην αλόγιστη χορήγηση αντιβιοτικών για χειρουργική προφύλαξη. Το 75% περίπου των ασθενών που λαμβάνουν αντιβίωση για χειρουργική προφύλαξη τη λαμβάνουν για διάστημα πέραν της μιας ημέρας (μεγαλύτερα ποσοστά από την Κύπρο καταγράφουν μόνο το Κόσοβο και η Λετονία), γεγονός το οποίο στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι αδικαιολόγητο και έχει μόνο αρνητικές συνέπειες και στον ασθενή και στο κοινωνικό σύνολο.
Τα όσα καταγράφονται στην έκθεση και αφορούν την Κύπρο, για όσους βρισκόμαστε στον τομέα των λοιμώξεων αποδεικνύουν αυτά που εδώ και καιρό παρατηρούμε δυστυχώς στην πράξη, ανέφερε στον «Φ» ο επίκουρος καθηγητής με ειδίκευση στην πρόληψη και έλεγχο των λοιμώξεων Κωνσταντίνος Τσιούτης. «Το τίμημα σε ανθρώπινες ζωές, ποιότητα ζωής, αναπηρία, αλλά και το οικονομικό κόστος από τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις είναι τεράστιο παγκοσμίως» είπε και πρόσθεσε, «το κράτος μας εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται δυστυχώς στις πρώτες θέσεις στην κατανάλωση αντιβιοτικών, στα πολυανθεκτικά μικρόβια και στις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις στην Ευρώπη. Απαιτείται επείγουσα και σοβαρά οργανωμένη παρέμβαση από το υπουργείο Υγείας και τους αρμόδιους φορείς, όπως ο ΟΑΥ αλλά και οι διοικήσεις όλων των νοσοκομείων, για την προσπάθεια αναστροφής της τραγικής αυτής κατάστασης στο νησί μας, η οποία κάθε ώρα κοστίζει σε ζωές».
Τεράστιο ποσοστό χρήσης ουροκαθετήρων και διασωληνωμένων ασθενών
Από την ανάλυση των δεδομένων, όπως αυτά καταγράφονται στη σχετική έκθεση προκύπτει, ότι στην Κύπρο παρατηρείται υπερβολική χρήση ουροκαθετήρων (οι οποίοι αποτελούν ένα από τους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση λοίμωξης). Συγκεκριμένα, το ποσοστό των νοσηλευόμενων ασθενών στους οποίους τοποθετείται ουροκαθετήρας στην Κύπρο φθάνει το 39,2%, τη στιγμή που ο μέσος όρος της ΕΕ βρίσκεται στο 20% (το χαμηλότερο ποσοστό παρουσιάζεται στη Λιθουανία 6,7%).
Πέραν αυτού, υψηλό είναι και το ποσοστό των διασωληνωμένων ασθενών στην Κύπρο. Από το σύνολο των ασθενών που συμμετείχαν στην μελέτη από το νησί μας, το 6,7% ήταν διασωληνωμένοι, με τον μέσο όρο της ΕΕ να βρίσκεται στο 2,4%.
