Το δικαίωμα του βέτο από όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να διατηρηθεί, υποστηρίζει ο υπουργός Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Σλοβακίας, Γιούραϊ Μπλανάρ, σημειώνοντας πως οι όποιες διαφορές υπάρχουν και σήμερα επιλύονται μέσω διαλόγου χωρίς να απειλείται η ΕΕ.
Σε αποκλειστική συνέντευξή του στον «Φ», με την ευκαιρία της επίσκεψής του στην Κύπρο αναφέρεται στην εμπειρία της ένταξης της χώρας του, μαζί με την Κύπρο, στην ΕΕ πριν 20 χρόνια. Επίσης μιλά για το ρόλο που μπορεί να παίξει σήμερα η ΕΕ στη διεθνή σκηνή.
– Έχουν περάσει 20 χρόνια από την ένταξη της Σλοβακίας και της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποια σημασία είχε αυτό το γεγονός για την χώρα σας;
– Την 1η Μαΐου 2004, η Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε βιωματικό περιβάλλον της Σλοβακικής Δημοκρατίας και άλλων εννέα κρατών ανάμεσα των οποίων είναι και η Κύπρος. Κατά την διάρκεια δύο δεκαετιών, η πατρίδα μας έχει αποδείξει ότι είναι ένα ενεργό μέλος το οποίο θέλει και μπορεί με την κυριαρχική συμμετοχή της να συναποφασίζει για τον χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις πολιτικές της και για την μελλοντική πορεία της. Η Σλοβακική Δημοκρατία αποτελεί μια επιτυχή ιστορία ανεξάρτητου κράτους και η συμμετοχή της ως μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί ένα μέρος αυτής της ιστορίας. Όμως, η ολοκλήρωση της πορείας μας προς ένταξη σε μοναδική οικονομική και πολιτική ομαδοποίηση των δημοκρατικών ευρωπαϊκών χωρών δεν ήταν εύκολη και απαιτούσε τεράστιες προσπάθειες. Η Σλοβακία έχει περάσει μια εκτεταμένη διαδικασία μετατροπής και κατάφερε να ανταποκριθεί σε απαιτητικά πολιτικά και οικονομικά κριτήρια. Η προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση άνοιξε ευκαιρίες για εμάς τις οποίες εκμεταλλευτήκαμε πλήρως και σήμερα στην περιοχή μας αποτελούμε ένα από τα πιο ενιαία ευρωπαϊκά κράτη. Δεχτήκαμε αυτά που μας προσφέρει Η Ευρωπαϊκή Ένωση – το 2007 ενταχθήκαμε στη ζώνη Σένγκεν, γεγονός με το οποίο καταργήθηκε τους συνοριακούς ελέγχους στα 94% των συνόρων μας και το 2009 υιοθετήσαμε το ευρώ χάρη του οποίου μπορούμε να πληρώνουμε και να κάνουμε συναλλαγές σε ενιαίο νόμισμα – αυτό είναι το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα και επίσης βοηθάει στη Σλοβακία πολύ σημαντικά στην εξέλιξη της οικονομίας μας και του εμπορίου. Αυτό αποτελεί τη συνεισφορά μας στη λειτουργία της Ευρώπης και αυτό μας κάνει δυνατότερους.
Επίσης, τα τελευταία 20 χρόνια έχουμε αποδείξει ότι ξέρουμε να αποδεχτούμε και την ευθύνη την οποία φέρνει η συμμετοχή μας ως μέλους στην ΕΕ. Μαζί με την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουμε περάσει από πολλές κρίσεις και κατά τη διάρκεια όλων των δύσκολων καιρών η Σλοβακία παρέμεινε να αποτελεί καταφατικό και υπεύθυνο συνεργάτη. Επισημάναμε σαφώς στη Διακήρυξη προγραμματισμού της Κυβέρνησης της Σλοβακικής Δημοκρατίας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί για τη Σλοβακία βιωματικό περιβάλλον το οποίο παρέχει στην πατρίδα μας και στους πολίτες μια προστιθέμενη αξία σε πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής και ένα μοναδικό χώρο για ανάπτυξη και ευημερία. Ο σκοπός μας είναι να αναπτύσσουμε αυτήν την κοινότητα για όφελος της πατρίδας μας και των πολιτών μας με αμοιβαίο σεβασμό προς όλα τα κράτη μέλη, ακόμα και με τα μικρά.
– Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να γίνει ο τρίτος πυλώνας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας;
– Οι κρίσεις που στο παρόν βρίσκονται σε εξέλιξη σε πολλές περιοχές του κόσμου άλλαξαν εντελώς το παγκόσμιο χώρο ασφάλειας όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα από τους πυλώνες της διεθνούς διάταξης και κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να επιδιώκει να γίνει πλήρης γεωπολιτικός παράγοντας. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις βάσεις, πάνω στις οποίες δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα σχέδιο ειρήνης το οποίο κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2012. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βραβεύτηκε για τη «μετατροπή του μεγάλου μέρους της Ευρώπης από την ήπειρο πολέμων στην ήπειρο ειρήνης». Και αυτές είναι οι βάσεις πάνω στις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έπρεπε να χτίσει την προσέγγιση για ενίσχυση της θέσης της στο πλαίσιο της παγκόσμιας ρύθμισης.
– Νομίζετε πώς οι αλλαγές που συζητούνται επί του παρόντος θα βοηθήσουν την ΕΕ ή θα δημιουργήσουν τριβή;
– Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι δημοκρατική κοινότητα. Είναι φυσιολογικό ότι στην κοινότητα αυτή υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για επίκαιρα πολιτικά και οικονομικά ζητήματα. Έτσι ήταν πάντα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ούτε ιδανική ούτε τέλεια, αλλά εξελίσσεται και αναπτύσσεται με τη δική της εμπειρία. Σε κάθε κοινότητα υπάρχουν προβληματικά ζητήματα, όμως, πρέπει να βρίσκονται οι λύσεις σε αμοιβαίο διάλογο και επίσης να αντιμετωπίζονται τα θέματα που είναι πιο δύσκολα αλλά σημαντικά για το μέλλον μας. Ως εκ τούτου πρέπει να αντιλαμβάνονται οι διάφορες απόψεις και εφαρμογή εθνικών πολιτικών των κρατών μελών. Ωστόσο, κατά τη γνώμη μας είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί το δικαίωμα του βέτο στους τομείς όπου ακόμα υπάρχει. Παράλληλα είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι αν και οι σημερινές διαφορές στις απόψεις μπορούν να δημιουργούν ένα είδος έντασης, αλλά η λειτουργία της ΕΕ δεν απειλείται· όλοι οι φορείς λειτουργούν κανονικά και μπορούμε να συμφωνήσουμε αρκετά γρήγορα σε μέγιστα ζητήματα. Ως εκ τούτου, οι λύσεις πρέπει να βρίσκονται σε μορφή διαλόγου και να ληφθούν υπόψη οι ουσιώδης απαιτήσεις των χωρών.
– Πώς βλέπετε την πιθανότητα νέας διεύρυνσης της ΕΕ;
– Η Σλοβακία υποστηρίζει επί μακρόν τη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ που βασίζεται στην αρχή αξιοκρατίας. Η διεύρυνση πρέπει να αντιλαμβάνεται όχι μόνο από οικονομική άποψη αλλά και από της άποψη προσπάθειας για διατήρηση και ανάπτυξη των ειρηνικών θεμέλιων. Επίσης, μέσω της ανταλλαγής εμπειριών από την δική μας διαδικασία ένταξης θέλουμε να υποστηρίξουμε την ένταξη εκείνων των χωρών, για τις οποίες η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί κίνητρο και τρόπο για επιτυχή υλοποίηση των διαδικασιών μετασχηματισμού, είτε πρόκειται για χώρες των Δυτικών Βαλκανίων ή της Ανατολικής Ευρώπης. Πρέπει να εργαστούμε ομαδικά για να υποστηρίξουμε και να βοηθήσουμε αυτές τις χώρες και να τις παρέχουμε τις ίδιες συνθήκες για την ένταξή τους.
Μέχρι και εννέα χώρες έδειξε το ενδιαφέρον να ενταχθεί στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, Η ΕΕ έχει σημαντικό ρόλο να προετοιμαστεί για τέτοια διεύρυνση, να προσαρμοστεί τον προϋπολογισμό, τις πολιτικές και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Είναι, επίσης, απαραίτητο να εφαρμοστούν οι ίδιοι κανόνες στη διαδικασία ένταξης για όλα τα κράτη, επειδή στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, πρώτα από όλα, έχει ήδη δοθεί η υπόσχεση του ευρωπαϊκού μέλλοντος πριν από δύο δεκαετίες. Όμως, από την πλευρά μας είναι απαραίτητο να τηρήσουμε τους συμφωνημένους όρους. Η εφαρμογή οποιωνδήποτε συμπληρωματικών κριτήριων όχι μόνο θα καθυστερούσε τις διαπραγματεύσεις αλλά και θα δημιουργούσε ανησυχίες για αξιοπιστία όλης της διαδικασίας. Η Σλοβακία είναι έτοιμη να βοηθήσει και να παρέχει την εμπειρία μας από τη διαδικασία ένταξης, επειδή πολλά από αυτά τα κράτη έχουν ένα πολύ δύσκολο δρόμο μπροστά τους.
Άμεση επανέναρξη διαπραγματεύσεων
– Ποιες είναι οι σχέσεις της Κύπρου με τη Σλοβακία εντός και εκτός της ΕΕ;
– Οι σχέσεις μας με την Κυπριακή Δημοκρατία είναι εξαιρετικές και φιλικές, βασίζονται σε παρόμοιες αξίες, συμμετοχή στην ΕΕ και ευρωζώνη, και επίσης στις ίδιες ή παρόμοιες συμπεριφορές όσον αφορά τα ουσιαστικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής όπως είναι η διεύρυνση της ΕΕ, πολιτική συνοχής ή ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία. Μεταξύ των χωρών μας διεξάγεται μακροχρόνιος και εντατικός διάλογος σε όλα τα επίπεδα για διμερή, ευρωπαϊκά και ευρύτερα διεθνή πολιτικά θέματα.
Το εμπόριο μεταξύ Σλοβακίας και Κύπρου ανέρχεται σήμερα σε 60-65 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, με εντατική ανάπτυξη στον τομέα της καινοτομίας και της βιομηχανίας όπλων. Η Κύπρος είναι επίσης δημοφιλής προορισμός διακοπών για τους Σλοβάκους, με τον αριθμό των επισκεπτών να πλησιάζει τις 40.000 τα τελευταία χρόνια. Και φυσικά, η κοινότητα των Σλοβάκων συμπατριωτών αποτελεί σημαντικό μέρος της συνεργασίας μας – υπάρχουν περίπου 2.500 Σλοβάκοι που ζουν στην Κύπρο.
Η Σλοβακία υποστηρίζει επίσης τη λύση του Κυπριακού ζητήματος και, στο πλαίσιο αυτό, τονίζουμε επίσης την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου και, πάνω απ’ όλα, την επανέναρξη των άμεσων διαπραγματεύσεων των ηγετών των δύο κοινοτήτων. Η Σλοβακία, μέσω της πρεσβείας της στη Λευκωσία, είναι εδώ και σχεδόν 35 χρόνια διαμεσολαβητής του διαλόγου μεταξύ των Ελληνοκυπριακών και Τουρκοκυπριακών πολιτικών κομμάτων, ως ο μόνος άμεσος δίαυλος επικοινωνίας σε αυτό το επίπεδο. Από το 2001, συμμετέχουμε επίσης στην ειρηνευτική αποστολή των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο – ΟΥΝΦΙΚΥΠ, όπου μέλη της Σλοβακικής Αστυνομίας και των Ενόπλων Δυνάμεων της Σλοβακικής Δημοκρατίας συμμετέχουν στη διατήρηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στο νησί. Αυτή είναι η σλοβακική μας συμβολή – μια προστιθέμενη αξία στην ποιότητα των διμερών σχέσεων μεταξύ της Σλοβακικής Δημοκρατίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
