«Το κράτος θα πρέπει να συνεργαστεί με τις επιχειρήσεις για να βοηθήσουν περαιτέρω στη δημιουργία μιας κουλτούρας χωρίς αποκλεισμούς στο χώρο εργασίας που θα ενδυναμώσει όχι μόνο τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, αλλά και άλλες ομάδες, ανάμεσα τους και τα άτομα με αναπηρία», δήλωσε στον «Φ» ο σύμβουλος Διαφορετικότητας και Συμπερίληψης και σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας για την Πολυπολιτισμικότητα και τη Διαφορετικότητα Κώστας Γαβριηλίδης.
Είχε κληθεί από το «Φ» να σχολιάσει το πολύ σημαντικό και πρωτοποριακό συνέδριο που οργάνωσαν στις 25 Ιανουαρίου 2023 η Κυπριακή Δημοκρατία (Yπουργεία Εργασίας, Δικαιοσύνης και Εξωτερικών) και η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου (υπουργείο Ισότητας) σε συνεργασία με τη Cyta και την Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ), με τίτλο «Ενδυναμώνοντας ένα εξελισσόμενο εργατικό δυναμικό: Απελευθερώνοντας τη δύναμη της διαφορετικότητας, της ισότητας, της συμπερίληψης και του ανήκειν για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα».
Ο κ. Γαβριηλίδης εξέφρασε την πεποίθηση ότι «αυτή η εκδήλωση αντιπροσωπεύει μια κρίσιμη στιγμή για την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα στην Κύπρο. Σηματοδοτεί την αφύπνιση των επιχειρήσεων για τα οφέλη της συμπερίληψης στο χώρο εργασίας και τη σημασία της δημιουργίας ενός ασφαλούς και φιλόξενου περιβάλλοντος για όλους τους εργαζόμενους». Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο της Cyta στη Λευκωσία, με τη στήριξη του Κυπριακού Συνδέσμου Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού (Cyprus Human Resource Management Association), του CSR Cyprus (Corporate Social Responsibility – εθνικού επιχειρηματικoύ δικτύου για την εταιρική βιωσιμότητα και υπευθυνότητα στην Κύπρο) και της Accept ΛΟΑΤΙ Κύπρου. Συντονίστρια του συνεδρίου ήταν η Αλεξία Γιαλλουρίδου υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων της Cyta.
Μια παρακαταθήκη για την επόμενη κυβέρνηση
«Είμαι πραγματικά χαρούμενος που καταφέραμε να κάνουμε αυτό το συνέδριο», μας είπε ο Κώστας Γαβριηλίδης, που στη διάρκεια των εργασιών της ημερίδας παρουσίασε πρακτικές για τον εντοπισμό και την προώθηση της διαφορετικότητας στον χώρο εργασίας. Πρόσθεσε ότι «παρότι φαινομενικά απλό, στην πράξη πήρε πολύ χρόνο να φτάσουμε στο σημείο να μπορούμε να μιλούμε πιο ανοιχτά για την ΛΟΑΤΚΙ διαφορετικότητα στο χώρο εργασίας. Δυστυχώς για πολλές κυπριακές επιχειρήσεις το θέμα είναι ακόμη εκπληκτικά δύσκολο να μπει στο τραπέζι και αναφέρομαι ακόμα και σε μεγάλους κυπριακούς οργανισμούς. Το συνέδριο ήταν πάντως ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ανέδειξε την ισχυρή δέσμευση οργανισμών όπως η Cyta, η PwC, η Grant Thornton αλλά και η ΟΕΒ, για τη δημιουργία μιας κουλτούρας χωρίς αποκλεισμούς στο χώρο εργασίας και είμαι σίγουρος πως αυτό έγινε κατανοητό από τις εταιρίες που το παρακολούθησαν. Για πρώτη φορά είχαμε τη συζήτηση να μεταφέρεται από τα δικαιώματα του ατόμου, στα πλεονεκτήματα που έχει για μια εταιρία η ΛΟΑΤΚΙ διαφορετικότητα στο χώρο εργασίας.
Ιδιαίτερη εντύπωση έκαναν οι αναφορές του CEO της Cyta Ανδρέα Νεοκλέους, ο οποίος ανέλυσε τις αρχικές δράσεις του οργανισμού και σημείωσε το πλάνο του για νέες πολιτικές που να συμπεριλαμβάνουν και τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Δείχνει πολύ ξεκάθαρα ένα όραμα από έναν από τους μεγαλύτερος οργανισμούς στην Κύπρο και δείχνει το δρόμο σε πολλές άλλες κυπριακές επιχειρήσεις. Το συνέδριο έστειλε επίσης ένα ισχυρό μήνυμα ότι η κυβέρνηση και η επιχειρηματική κοινότητα μπορούν να συνεργαστούν και μαζί να προάγουν την κοινωνική δικαιοσύνη διασφαλίζοντας ίσες ευκαιρίες για όλα τα μέλη της κοινωνίας μας, με πλήρη προστασία των δικαιωμάτων τους. Έχουμε τώρα μια παρακαταθήκη πάνω στην οποία μπορεί να κτίσει μελλοντικά η επόμενη κυβέρνηση. Συγκεκριμένα τα υπουργεία Εργασίας και Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας θα πρέπει να συνεργαστούν με τις επιχειρήσεις και να βοηθήσουν περαιτέρω στη δημιουργία μιας κουλτούρας χωρίς αποκλεισμούς στο χώρο εργασίας. Προσωπικά πιστεύω ότι το δημόσιο και ο επιχειρηματικός τομέας δουλεύοντας μαζί, μπορούν να δημιουργήσουν ένα λαμπρότερο μέλλον για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα στην Κύπρο και είμαι ενθουσιασμένος για τα επόμενα βήματα σε αυτό το ταξίδι».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Νέα εργαλεία στο Τμήμα Φορολογίας για τη φοροδιαφυγή
Να φέρουν ολόκληρο τον εαυτό τους…
«Σήμερα, όπως σε ολόκληρη την κοινωνία, έτσι και εντός της κοινωνίας της Cyta υπάρχουν άτομα που ανήκουν στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ και αποτελούν σημαντικό μέρος του εργατικού δυναμικού μας, που είναι όμως μια σχετικά αόρατη ομάδα», ανέφερε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο ανώτερος εκτελεστικός διευθυντής (CEO) της Cyta Ανδρέας Νεοκλέους. Πρόσθεσε ότι «γι’ αυτό επιβάλλεται να προωθούμε συνεχώς κουλτούρα αποδοχής της κάθε διαφορετικότητας, ώστε στην οικογένεια της Cyta αλλά και στην κυπριακή κοινωνία, να χωράνε όλοι με αγάπη και σεβασμό. Με την αποδοχή της διαφορετικότητας – συνέχισε – σταματούμε να ωθούμε τους έφηβους στις αυτοκτονίες και τους μεγάλους να κλείνονται σε ένα φαύλο, τοξικό κύκλο αυτοαμφισβήτησης και κατά συνέπεια δυστυχίας. Στη Cyta ξέρουμε πως η επιτυχία του οργανισμού μας είναι βαθιά αλληλένδετη με την ευημερία και την επιτυχία των εργαζομένων μας. Γι’ αυτό δεσμευόμαστε να δημιουργήσουμε ένα χώρο εργασίας στον οποίο όλα τα άτομα θα μπορούν να δημιουργούν και να εργάζονται άνετα, αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητές τους, έχοντας ίσες ευκαιρίες να πετύχουν. Θέλουμε η Cyta να είναι χώρος όπου όλοι οι εργαζόμενοι μας θα μπορούν να φέρουν ολόκληρο τον εαυτό τους, χωρίς να νιώθουν πίεση πως πρέπει να κρύβουν ένα μέρος του». Ο κ, Νεοκλέους πληροφόρησε ότι «βρισκόμαστε πλέον στη διαδικασία σχεδιασμού νέων πολιτικών που θα παράσχουν ένα μηχανισμό για τους υπαλλήλους να αναφέρουν τυχόν περιστατικά διακρίσεων ή προκατάληψης και ένα μηχανισμό για τη διοίκηση να αναλάβει τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση τυχόν ζητημάτων που ενδέχεται να προκύψουν. Θα βοηθήσουν επιπλέον στη δημιουργία μιας κουλτούρας λογοδοσίας και ευθύνης, προωθώντας την αίσθηση κοινής ιδιοκτησίας της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης».
«Διάλεξε να είσαι ευγενικό άτομο»
Μιλώντας για «ένα συμπεριληπτικό εργασιακό χώρο χωρίς αποκλεισμούς μέσω αλλαγής συμπεριφοράς» η Έλλη Ματσούκα σύμβουλος, ανώτερη εκπαιδεύτρια και εμπειρογνώμονας εταιρικής ευημερίας και μέλος Δ.Σ. CyHRM (Κυπριακού Συνδέσμου Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού), επικαλέσθηκε στοιχεία μεγάλων διεθνών εταιριών και είπε ότι «οργανισμοί με μεγάλη έμφαση σε θέματα διαφορετικότητας και συμπερίληψης για το φύλο, έχουν 25% υψηλότερη κερδοφορία, ενώ οργανισμοί με +30% γυναίκες στην ανώτερη διευθυντική ομάδα έχουν +48% υψηλότερη απόδοση από οργανισμούς με λιγότερη από 10% αντιπροσώπευση». Είπε επίσης ότι «οργανισμοί με μεγάλη έμφαση σε θέματα διαφορετικότητας και συμπερίληψης γενικότερα, έχουν +70% περισσότερες ευκαιρίες για νέες αγορές, +75% γρηγορότερη «εμπορευματοποίηση» νέων ιδεών, +19% περισσότερα έσοδα από καινοτομίες και +87% καλύτερες αποφάσεις». Πρόσθεσε ότι τέτοιοι οργανισμοί «έχουν βελτιωμένη απόδοση και μεγαλύτερες πιθανότητες προσέλκυσης και διατήρησης ταλέντων».
Τέλειωσε την παρουσίαση με δύο ερωταπαντήσεις. Στην ερώτηση «πώς γίνεται να υποστηρίζουμε τη διαφορετικότητα, αλλά ταυτόχρονα να προωθούμε ή να κάνουμε ενέργειες που αφορούν μόνο συγκεκριμένες ομάδες;», παρέπεμψε ως απάντηση μια φράση της ακτιβίστριας Yolanda King, κόρης του μεγάλου Αφροαμερικανού αγωνιστή πολιτικών δικαιωμάτων Martin Luther King Jr και της συζύγου του Coretta Scott King: «Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε, είναι να μάθουμε να σεβόμαστε και να αποδεχόμαστε τις διαφορές μας, μέχρι που οι διαφορές μας να μην κάνουν καμιά διαφορά στο πώς μας φέρονται οι άλλοι. («What we need to do is to learn to respect and embrace our differences, until our differences don’t make a difference in how we are treated»).
Στην ερώτηση «με ποιο τρόπο πρέπει να υποστηρίξω τέτοια θέματα, ή να παρέμβω για να βοηθήσω, χωρίς να ανησυχώ ότι θα κάνω λάθος;», η κυρία Ματσούκα παρέπεμψε ως απάντηση, στην αναφορά της μικρής μαθήτριας Summer από την ταινία «Wonder» του 2017, όταν ο δάσκαλος της ζήτησε να διαβάσει το γνωμικό του μήνα: «Όταν σου δοθεί η επιλογή να διαλέξεις μεταξύ του να είσαι σωστό ή ευγενικό άτομο, διάλεξε να είσαι ευγενικό άτομο». («When given the choice between being right or being kind, choose kind»). Πρόκειται για φράση που έγραψε ο Αμερικανός φιλόσοφος Wayne Dyer και περιλαμβάνεται σε παιδικό βιβλίο της συγγραφέως Raquel Palacio, που διασκευάστηκε σε αυτή την ταινία.
Ο προνομιούχος λευκός στρέιτ άνδρας …
Η Yπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Νατάσα Πηλείδου μετά τον χαιρετισμό της στο συνέδριο, συμμετείχε σε συζήτηση με τον Σταύρο Ιωάννου διευθύνοντα σύμβουλο της Grant Thornton Cyprus, την Κλειώ Παπαδοπούλου συνέταιρο και υπεύθυνη για θέματα ένταξης και διαφορετικότητας της εταιρίας PwC και τον σύμβουλο Διαφορετικότητας Κώστα Γαβριηλίδη και αναφέρθηκε στο γεγονός ότι «στην Κύπρο τα άτομα δεν αισθάνονται ακόμα άνετα να δηλώσουν στον χώρο εργασίας τους ότι ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα ή δεν θέλουν να προσδιορίζονται με συγκεκριμένο τρόπο…».
-Κλειώ Παπαδοπούλου: «Έχετε δίκιο… Κάναμε πριν 4 χρόνια μια έρευνα για άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ και είναι περίπου το 10% του προσωπικού μας. Εργαζόμαστε στην εταιρία περισσότερα από χίλια άτομα και ούτε ένας μέχρι τώρα δεν έχει πει «εγώ είμαι ΛΟΑΤΚΙ».
-Κώστας Γαβριηλίδης: «Γιατί νομίζετε συμβαίνει αυτό;»
-Κλειώ Παπαδοπούλου: «Κάνοντας μόνο εικασίες… νομίζω δεν υπάρχουν role models στην Κύπρο, δεν υπάρχουν άτομα όπως στο εξωτερικό, που να βγήκαν και να είπαν κάτι τέτοιο, οπότε δεν νιώθουν άνετα να βγουν να μιλήσουν. Δεύτερο, είμαστε μια μικρή κοινωνία και πιθανόν η οικογένεια και οι φίλοι τους δεν το ξέρουν…και τα άτομα αυτά ίσως φοβούνται ότι θα το μάθει η οικογένεια, αν το μάθει ο εργοδότης. Εμείς από πλευράς εργοδότη κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να νιώσουν άνετα τα άτομα αυτά να το δηλώσουν αν θέλουν, αλλά δεν μπορείς να υποχρεώσεις κανένα να το κάνει…».
-Κώστας Γαβριηλίδης απευθυνόμενος στον Σταύρο Ιωάννου: «Πώς μπορεί ένας διευθυντής να προχωρήσει εσωτερικά αυτή τη διαδικασία;»
-Σταύρος Ιωάννου: «Πρέπει να δημιουργηθεί «safe space» («χώρος ασφάλειας»), πρέπει να επικεντρωθούμε στη ψυχολογική ασφάλεια του κόσμου ώστε να νιώθει άνετα. Όσα μέτρα και να πάρεις, δεν πρέπει να ξεχνάς ότι το άτομο ζει στη συγκεκριμένη κυπριακή κοινωνία. Μπορεί το εργαζόμενο άτομο να νιώθει ασφάλεια στη PwC ή στη CYTA ή σε κάποιον άλλο οργανισμό, αλλά τι γίνεται όταν πάει στο σπίτι του; Τι γίνεται στην κοινωνία; Έχουμε κι εμείς ως εταιρία – όπως η PwC – το πλεονέκτημα ότι ανήκουμε σε ένα διεθνές δίκτυο. Εγώ προσωπικά κάνω mentoring (καθοδήγηση) σε 32 άτομα – όχι σε ώρες εργασίας – για ενίσχυση της ψυχολογικής τους ασφάλειας, της άνεσης τους γενικά. Με αυτή την πρωτοβουλία καταφέραμε τα άτομα να νιώσουν άνετα ότι μιλούν με ένα μέντορα και όχι με τον διευθυντή, συζητώντας θέματα που περιλαμβάνουν το άγχος κλπ. Αυτό με βοήθησε πολύ να μείνω κοντά σε μια ηλικιακή ομάδα 25-35 χρόνων και να μιλήσουμε για πολλά θέματα, περιλαμβανομένων της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης. Συμμετείχαμε σε μια πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Κύπρου και σοκαρίστηκα από κάποια γεγονότα που συμβαίνουν στη σημερινή Κύπρο του 2020, 2021 και 2022 και που διηγήθηκαν άτομα με σχετικές εμπειρίες – να κάθεται απέναντι σου ένα άτομο 27 ή 28 χρόνων και να σου λέει εν έτει 2022 ότι δεν το δέχτηκαν ποτέ οι γονείς του, ότι το πήραν σε γιατρό και του έκαναν αναλύσεις και να το βλέπεις ότι νιώθει αβοήθητο…Αυτή είναι η σημασία της συμμετοχής σε τέτοιες πρωτοβουλίες…Η διαφορετικότητα και η συμπερίληψη δεν είναι θέμα ανταγωνισμού για προσέλκυση ταλέντων, μεταξύ PwC και Grant Thornton, αλλά θέμα συνεργασίας. Πρέπει οι μεγάλες εταιρίες να συνεργαστούμε για να βοηθήσουμε και μικρές επιχειρήσεις και τον δημόσιο τομέα και την κυβέρνηση, σε αυτό το θέμα. Άκουσα πολλές φορές τις ερωτήσεις, «γιατί κάνουν παρελάσεις υπερηφάνειας τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ; Γιατί να μην κάνουν τέτοιες παρελάσεις και οι στρέιτ; Και τι είναι αυτές οι ιστορίες περί black lives matter; All lives matter». Όμως έτσι είναι; Κάθισε ποτέ κανένας να καταλάβει αυτά τα άτομα που ανήκουν σε μειοψηφίες; Μιλώντας και για τον εαυτό μου ως «λευκός στρέιτ άνδρας», ανήκω σε μια τεράστια προνομιούχα ομάδα που δεν έχει ιδέα πώς νιώθει ο άλλος! Έτσι πρέπει να το βλέπουμε και εδώ είναι που έρχεται η συνεργασία και με άλλα γραφεία που έχουν αυτές τις πολιτικές για να βοηθήσουμε να περάσει το μήνυμα – στην Κυβέρνηση, στην Αστυνομία, στην Πυροσβεστική… είναι τεράστιο το πεδίο, αλλά νομίζω έχουμε και το πάθος και την όρεξη για να βοηθήσουμε».
Κοινωνικά, οικονομικά και ηθικά οφέλη
Στην υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Ηνωμένου Βασιλείου το 2022 για την προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Ευρώπη και την Κοινοπολιτεία, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εργασίας Ανδρέας Ζαχαριάδης, αλλά και ο Βρετανός ύπατος Αρμοστής στην Κύπρο Irfan Siddiq που επίσης χαιρέτισε το συνέδριο. «Η Κυπριακή Δημοκρατία – είπε ο κ. Ζαχαριάδης – αναγνωρίζει ότι οι ουσιαστικές πολιτικές διαφορετικότητας και πλήρους ενσωμάτωσης όλων, αποφέρουν διαρκή κοινωνικά, οικονομικά και ηθικά οφέλη, ειδικά για την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+, με την ορθή συμπερίληψη των ΛΟΑΤΚΙ+ να αποτελεί τη λυδία λίθο της συμπερίληψης και στις επιχειρήσεις. Αναγνωρίζει επίσης ότι οι επιχειρήσεις που προωθούν την πλήρη ενσωμάτωση των ΛΟΑΤΚΙ+ αποκομίζουν οφέλη όχι μόνο για τις ίδιες, αλλά και για τους πελάτες, τους υπαλλήλους, τους προμηθευτές, τους επενδυτές και άλλους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς. Ως υπουργείο Εργασίας έχουμε μια μακροχρόνια δέσμευση για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και τη διασφάλιση ότι όλα τα μέλη της κοινωνίας μας έχουν ίσες ευκαιρίες για επιτυχία, με πλήρη προστασία στα δικαιώματα τους. Όπως και σε άλλες ομάδες, όπως για παράδειγμα άτομα με αναπηρία και εργαζόμενοι με διαφορετική εθνοτική ταυτότητα, αυτή η δέσμευση περιλαμβάνει τα δικαιώματα και την ευημερία της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στον χώρο εργασίας. Ωστόσο αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για την εκπαίδευση των κυπριακών επιχειρήσεων σχετικά με τη σημασία των δικαιωμάτων ΛΟΑΤΚΙ+ στον χώρο εργασίας».
Για να προσελκύσουμε τα καλύτερα ταλέντα
Παρά την πρόοδο σε ορισμένους τομείς, οι διακρίσεις και η περιθωριοποίηση των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων παραμένει πρόβλημα στον χώρο εργασίας και στην κοινωνία συνολικά κι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η OEB δεσμεύεται να προωθεί και να υποστηρίζει τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την συμπερίληψη στον εργασιακό χώρο» διαβεβαίωσε ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής της ΟΕΒ Κώστας Χριστοφίδης.
Πρόσθεσε μεταξύ άλλων τα εξής: «Πιστεύουμε ότι όλα τα άτομα πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και αξιοπρέπεια, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου, τη φυλή, την εθνικότητα ή οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό. Αυτό δεν είναι μόνο μια ηθική επιταγή, αλλά είναι επίσης καλό για τις επιχειρήσεις. Οι εταιρείες σε όλο τον κόσμο λαμβάνουν μέτρα για την προώθηση της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης και είναι σημαντικό για τις κυπριακές επιχειρήσεις να κάνουν το ίδιο. Πρέπει να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί για να προσελκύσουμε τα καλύτερα ταλέντα και να παραμείνουμε σχετικοί στη σημερινή παγκόσμια οικονομία».
