Πρόσβαση σε τσιγάρα χωρίς νικοτίνη έχουν οι ανήλικοι της Κύπρου, καθώς φαίνεται πως υπάρχει ασάφεια στη νομοθεσία του 2017 σχετικά με τον έλεγχο του καπνίσματος.
Τέτοια προϊόντα άτμισης χωρίς νικοτίνη είναι εύκολα προσβάσιμα, τοποθετημένα σε πάγκους περιπτέρων δίπλα από το ταμείο και χώρια από τα υπόλοιπα καπνικά είδη, ενώ συναντώνται και σε καφετερίες. Χαρακτηρίζονται, δε, από ελκυστικές συσκευασίες που έχουν ωραία χρώματα και πληθώρα γεύσεων φρούτων. Όπως πληροφορείται ο «Φ», η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτίσεων Κύπρου μέσω επιστολής ζήτησε πριν από ενάμιση χρόνο γνωμάτευση από τη Νομική Υπηρεσία σχετικά με τα νέα καπνικά προϊόντα που δεν έχουν νικοτίνη, χωρίς όμως να λάβει απάντηση. Στο μεταξύ, ο πρόεδρος του Νέου Συνδέσμου Περιπτεριούχων (ΝΕΣΥΠΕ) Σπύρος Ξυναρής, υπογράμμισε πως δεν υπάρχει κανένας έλεγχος, πως το λιανικό εμπόριο έχει μετατραπεί σε ζούγκλα και πως θέλουν το θέμα να ξεκαθαριστεί.
Ειδικότερα στον Περί Προστασίας της Υγείας (έλεγχο του καπνίσματος) νόμο του 2017 αναφέρεται πως απαγορεύεται η προμήθεια προϊόντων καπνού, ηλεκτρονικών τσιγάρων, νέων προϊόντων καπνού, φυτικών προϊόντων για κάπνισμα και μη καπνιζόμενων προϊόντων καπνού σε ανήλικο πρόσωπο, δηλαδή σε πρόσωπο που είναι κάτω των 18 ετών.
Όπως διαφαίνεται, όμως, τα επίμαχα «νέα καπνικά προϊόντα χωρίς νικοτίνη» δεν περιλαμβάνονται στη νομοθεσία καθώς ως «ηλεκτρονικό τσιγάρο», ορίζεται μεταξύ άλλων το προϊόν με επιστόμιο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κατανάλωση ατμού που περιέχει νικοτίνη.
Παράλληλα, η νομοθεσία ορίζει ως «νέο προϊόν καπνού» εκείνο το οποίο κυκλοφορεί στην αγορά μετά τις 19 Μαΐου 2014 και το οποίο δεν ανήκει στην κατηγορία τσιγάρο, καπνός για στριφτά τσιγάρα, καπνός πίπας, καπνός για ναργιλέ, πούρο, πουράκι, καπνός μάσησης, καπνός που λαμβάνεται από τη μύτη και καπνός που λαμβάνεται από το στόμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», επειδή είναι ελλιπής η νομοθεσία για τα συγκεκριμένα καπνικά προϊόντα χωρίς νικοτίνη, σήμερα πωλούνται χωρίς την οποιαδήποτε απαγόρευση ή άλλο περιορισμό στους ανηλίκους και μάλιστα είναι διαθέσιμα σε περίπτερα, καφετερίες και άλλες επιχειρήσεις.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Νέου Συνδέσμου Περιπτεριούχων (ΝΕΣΥΠΕ) Σπύρος Ξυναρής, σημείωσε στον «Φ» ότι το λιανικό εμπόριο έχει μετατραπεί σε ζούγκλα. «Ο καθένας κάνει ό,τι θέλει και πουλά ό,τι θέλει. Πρέπει να προηγηθεί σούσουρο για να κινηθούν οι αρμόδιοι και να διορθωθούν καταστάσεις. Όπως, συνέβη πρόσφατα και με την πώληση μαχαιριού σε ανήλικο».
Σε διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους, υπογράμμισε ο κ. Ξυναρής, απευθύνθηκε σε διάφορες υπηρεσίες του κράτους, όπως στο υπουργείο Υγείας, στο Αρχιτελωνείο, στην Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων. «Ρωτούσα ποια είναι η νομοθεσία που ρυθμίζει την πώληση νέων καπνικών προϊόντων χωρίς νικοτίνη. Όλοι μου απαντούν πως δεν υπάρχει τέτοιος νόμος. Διερωτώμαι, γίνεται η εισαγωγή τους στην Κυπριακή Δημοκρατία και κανείς δεν τα ελέγχει; Χρειάζονται μηχανισμοί, διότι στο τέλος καταλήγουν να κατηγορούν τους περιπτεριούχους».
Διευκρίνισε ότι τα εν λόγω προϊόντα είναι ηλεκτρονικά τσιγάρα. «Κάποια έχουν νικοτίνη, ενώ κάποια άλλα δεν έχουν. Για εκείνα με τη νικοτίνη υπάρχει πρόνοια στη νομοθεσία και απαγορεύεται να πωλούνται, όπως όλα τα άλλα τσιγάρα, σε ανήλικους. Όμως, εκείνα χωρίς τη νικοτίνη δεν αναφέρονται πουθενά. Συνεπώς μπορούν να πωλούνται σε οποιοδήποτε άτομο από τον οποιονδήποτε», είπε και τόνισε ότι «δεν υπάρχει κανένας έλεγχος. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα χωρίς νικοτίνη πωλούνται και σε καφετερίες».
Αναφέρθηκε, δε, και στο ζήτημα της πώλησης τσιγάρων και καπνικών προϊόντων. «Ακόμη και ένας πλανοδιοπώλης μπορεί να βγάλει άδεια για να πουλάει. Κάνουμε αγώνα, και εγώ προσωπικά από τη θέση προέδρου του ΝΕΣΥΠΕ τα τελευταία δέκα χρόνια, ώστε για τα καπνικά προϊόντα, όπως συμβαίνει και στην ΕΕ, να αδειοδοτηθούν συγκεκριμένα σημεία που να τα πωλούν και μόνο με την επίδειξη ταυτότητας. Στην Κύπρο μπορείς να αποκτήσεις με μεγάλη ευκολία, έναντι €55, την άδεια για να πουλάς τσιγάρα. Μετά ακούς τις διάφορες εξαγγελίες, δήθεν για να προστατέψουμε τους νέους και για να μειώσουμε το κάπνισμα».
Σημείωσε, παράλληλα, ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα χωρίς νικοτίνη είναι δημοφιλή. «Είναι προθάλαμος για να αρχίσουν οι νεαροί το κάπνισμα». Τόνισε, τέλος, ότι ο κλάδος θέλει να ρυθμιστεί το συγκεκριμένο θέμα ακόμη και αν εμπορικά καταστεί ενάντια στα συμφέροντά τους.
Δεύτερη θέση στο κάπνισμα ναργιλέ οι μαθητές
Πάντως βάσει των στοιχείων του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Ερευνών στον Μαθητικό Πληθυσμό σχετικά με το Αλκοόλ και τα άλλα Ναρκωτικά (ESPAD), διαφαίνεται ότι οι 16χρονοι μαθητές της Κύπρου κατά το 2019 μείωσαν τη χρήση του συμβατικού τσιγάρου και στράφηκαν στα νέα καπνικά προϊόντα, όπως ο ναργιλές και το ηλεκτρονικό τσιγάρο.
Ως προς το κάπνισμα ναργιλέ, η Κύπρος βρίσκεται στη δεύτερη θέση. Στην κορυφή είναι το Μονακό με ποσοστό 25%. Ακολουθούν η Κύπρος, η Γερμανία και το Μαυροβούνιο με 21%, ενώ συνεχίζει η Βουλγαρία με 19%. Παράλληλα, διεφάνη ότι η καθημερινή χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου από μαθητές στην Κύπρο βρίσκεται στο 4,6%, ενώ ο μέσος όρος κυμαίνεται στο 3,1%. Όταν συνυπολογιστεί το κάπνισμα συμβατικών και ηλεκτρονικών τσιγάρων, το ποσοστό ανέρχεται στο 23%, με τον αντίστοιχο μέσο όρο της ΕΕ στο 27%.
