Ξεχειλίζουν οι Κεντρικές Φυλακές – 947 κρατούμενοι σε κελιά για μόνο 620

Σαν τις σαρδέλες βρίσκονται στα κελιά καταδικασθέντες και υπόδικοι της Κύπρου, καθώς κρατούνται 947 άτομα τη στιγμή που οι Κεντρικές Φυλακές μπορούν να στεγάσουν 620. Ανάμεσα στους φυλακισμένους, 108 εκτίουν ποινή για σεξουαλικά αδικήματα και βιασμούς, οι 79 εκ των οποίων σε βάρος παιδιών. Ακόμη, 41 πρόσωπα βρίσκονται στη φυλακή επειδή σκότωσαν άνθρωπο και άλλα 173 για υποθέσεις ναρκωτικών.

Αυτά ανέλυσε ο διευθυντής των Κεντρικών Φυλακών, Ιωάννης Καπνουλλάς, στους βουλευτές της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια επίσκεψής τους στο σωφρονιστικό ίδρυμα, στην παρουσία και της υπουργού Δικαιοσύνης. Η εν λόγω επίσκεψη προγραμματίστηκε μετά από εξέταση των προβλημάτων των φυλακών στη Βουλή, όπου διεφάνη ότι επικρατούν τριτοκοσμικές συνθήκες λόγω υπεπληθυσμού, υποστελέχωσης, αναχρονιστικών κανονισμών και παλαιών εγκαταστάσεων.

Όπως προέκυψε από την παρουσίαση του κ. Καπνουλλά, η χωρητικότητα των φυλακών έχει πρόνοιες για την κράτηση 620 ατόμων, εντούτοις, σήμερα ο πληθυσμός τους εκτοξεύεται στα 947 άτομα, δηλαδή 327 παραπάνω. Στην κλειστή φυλακή χωρητικότητας 550 ατόμων κρατούνται 865, δηλαδή 315 περισσότεροι. Στην ανοικτή φυλακή χωρητικότητας 49 ατόμων, κρατούνται 53. Στο Κέντρο Καθοδήγησης Εξωϊδρυματικής Απασχόλησης Κρατουμένων (ΚΕΕΑΚ) κρατούνται 23.

Από τους 947 κρατούμενους, οι 719 είναι κατάδικοι και οι 228 υπόδικοι. Μεταξύ των καταδίκων, 24 (3,3%) είναι ισοβίτες, 473 (65,7%) βαρυποινίτες και 206 (28,6%) ελαφροποινίτες. Από τους 473 βαρυποινίτες, οι 41 (5,7%) εκτίουν ποινή για ανθρωποκτονία. Αυξητική τάση καταγράφουν οι παραβάτες σεξουαλικών εγκλημάτων, όπου οι 79 (16,7%) καταδικάστηκαν για σεξουαλικά αδικήματα κατά ανηλίκων, οι 22 (4,6%) για βιασμούς και σεξουαλικά εγκλήματα και οι επτά (1,4%) για άλλα σεξουαλικά αδικήματα.

Μάστιγα αποτελούν και τα ναρκωτικά, καθώς από τους βαρυποινίτες, οι 173 (36,5%) σχετίζονται με παράνομες ουσίες και εμπορία. Από αυτούς, οι 72 καταδικάστηκαν σε ποινή από πέντε μέχρι δέκα χρόνια, οι 29 σε ποινή μεγαλύτερη των δέκα χρόνων, οι 47 σε ποινή από δύο έως πέντε χρόνια και οι 25 σε ποινή έως δύο χρόνια.

Ως προς τους 206 ελαφροποινίτες, διευκρινίστηκε μεταξύ αυτών οι 69 (33,4%) είναι παράνομοι αλλοδαποί, οι οκτώ (3,8%) οφειλέτες χρηματικών ποσών, εκ των οποίων πέντε για διατροφές και τρεις για πρόστιμα.

Επιπλέον στις φυλακές βρίσκονται 228 υπόδικοι. Ενδεικτικά, αναφέρθηκε ότι τέσσερις αντιμετωπίζουν κατηγορίες για φόνο εκ προμελέτης, τέσσερις για ανθρωποκτονία, 13 για σεξουαλικά εγκλήματα κατά ανηλίκων, έξι για βιασμό, δύο για άλλα σεξουαλικά εγκλήματα και 31 για εμπορία ναρκωτικών.

Προβληματισμό προκαλούν και τα στοιχεία υποτροπής των καταδικασθέντων, καθώς μια μεγάλη μερίδα ατόμων αφού εκτίσουν την ποινή τους στα σωφρονιστικά ιδρύματα της Κύπρου υποπίπτουν εκ νέου σε έγκλημα. Μέχρι τις 15 Ιουνίου 2023, από τους 514 κατάδικους υποτροπίασαν 64, δηλαδή το 12,45%. Ακόμη χειρότερη ήταν η κατάσταση τις προηγούμενες χρονιές, αφού το 2022 από τους 1.001 καταδικασθέντες υποτροπίασαν 150 (14,9%). Το 2021 από τους 727 καταδικασθέντες υποτροπίασαν 140 (19,2%). Το 2020 από τους 773 καταδικασθέντες υποτροπίασαν 149 (19,2%). Το 2019 από τους 988 καταδικασθέντες υποτροπίασαν 130 (13,1%).

Ως προς τους χώρους κράτησης διευκρινίστηκε ότι προσφέρονται:

H Κλειστή Φυλακή, η οποία περιλαμβάνει τους εντός των τειχών χώρους διαμονής, εργασίας και διακίνησης των κρατουμένων, υπό συνθήκες αυξημένης ασφάλειας.

H Ανοικτή Φυλακή, η οποία περιλαμβάνει τους εκτός των τειχών χώρους διαμονής, εργασίας και διακίνησης των κρατουμένων, υπό συνθήκες μειωμένης ασφάλειας.

Το Κέντρο Καθοδήγησης Εξωϊδρυματικής Απασχόλησης και Αποκατάστασης Κρατουμένων (ΚΕΑΑΚ), το οποίο περιλαμβάνει τους ειδικούς χώρους διαμονής των κρατουμένων, όπου την ημέρα εργάζονται στην ελεύθερη κοινωνία και μετά την εργασία τους επιστρέφουν στη φυλακή για διανυκτέρευση σε συνθήκες ημιελεύθερης διαβίωσης.

Τις δυσκολίες για την εξεύρεση μιας ενδιάμεσης λύσης μέχρι την ολοκλήρωση των έργων ανάπτυξης στις Κεντρικές Φυλακές, σημείωσε η υπουργός Δικαιοσύνης, Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε ανθρώπους με τόσο σοβαρά αδικήματα, δεν το επιτρέπει ούτε η κοινωνία, είναι θέμα ασφάλειας και δικαιωμάτων των θυμάτων», είπε και πρόσθεσε ότι «θα ήταν πολύ εύκολο να γεμίσει η ανοιχτή φυλακή για να αποσυμφορηθεί η κλειστή (φυλακή), αλλά κάτι τέτοιο δεν ενδείκνυται από τη σοβαρότητα των αδικημάτων».

Εξήγησε, ακόμα, ότι η ανοιχτή φυλακή προϋποθέτει άδεια για να κυκλοφορούν οι κρατούμενοι στην κοινωνία, υπογραμμίζοντας ότι «ούτε οι παιδεραστές μπορούν να κυκλοφορούν, ούτε στους βιαστές μπορούμε να δώσουμε άδεια, ούτε σε αυτούς που είναι θύτες για θύματα βίας στην οικογένεια, ούτε σε αυτούς που έχουν καταδικαστεί για φόνο».

Θα ήταν πολύ πιο εύκολο το έργο μας, υπογράμμισε, αν μπορούσαμε να είμαστε πιο ελαστικοί. «Το νομικό πλαίσιο και το αίσθημα δικαίου της κοινωνίας μας, δεν μας επιτρέπει αυτή την ελαστικότητα», πρόσθεσε η κ. Κουκκίδου, εκφράζοντας την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι υπάρχει έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, ώστε να ξεκινήσουν τα έργα, ενώ επεσήμανε ως θετική εξέλιξη το γεγονός ότι ο υπουργός Μεταφορών έθεσε ως προτεραιότητα την προώθησή τους το συντομότερο δυνατό.

Δεν αρκεί να χτίζουμε καινούριες φυλακές, σημείωσε από την πλευρά της, η βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρήτα Σούπερμαν. «Πάντα θα αυξάνονται οι κατάδικοι και οι υπόδικοι. Το έγκλημα αυξάνεται. Πρέπει να βρούμε εναλλακτικές λύσεις. Να εμπλέξουμε τα Δικαστήρια, την ποινική δικαιοσύνη». Επί παραδείγματι, είπε, μπορεί η απέλαση να μετατραπεί σε ποινή, ανέφερε. «Υπάρχει μια μεγάλη ομάδα αλλοδαπών που σχετίζονται με υποθέσεις παράνομης μετανάστευσης» και σύμφωνα με την Κομισιόν σε τέτοιες περιπτώσεις προβλέπεται η απέλαση, συνεπώς διερωτάται γιατί να φυλακίζονται πρώτα για μερικούς μήνες.
Η πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ανέφερε ότι «μας απασχολεί ιδιαίτερα ο μεγάλος αριθμός κρατουμένων και ο υπερπληθυσμός από μόνος του είναι σίγουρα μία παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θεωρώ ότι στο προσεχές διάστημα θα ληφθούν μέτρα για απάμβλυνση του προβλήματος». Αναφέρθηκε ακόμη στους παραβάτες σεξουαλικών αδικημάτων. «Μας έχουν στενοχωρήσει τα νούμερα που δείχνουν αύξηση των σεξουαλικών αδικημάτων, ειδικά σε βάρος παιδιών. Θα πρέπει να ενισχύσουμε την Αρχή Εποπτείας, ώστε να αποτρέπονται παρόμοιες παραβάσεις το μέλλον, σε βάρος παιδιών», είπε.
Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Σενέκης, σημείωσε τη σημασία της επανένταξης. «Είναι ανησυχητικό ότι γύρω στο 15% των καταδικασθέντων υποτροπιάζουν και μετά την αποφυλάκισή τους υποπίπτουν σε νέα αδικήματα».

Από το 2015 χωρίς μόνιμο ψυχίατρο

Την έλλειψη μόνιμου ψυχιάτρου από τις φυλακές, υπογράμμισαν οι βουλευτές και η διεύθυνση του ιδρύματος. Μάλιστα, η αρμόδια λειτουργός του Τμήματος Φυλακών αναφέρθηκε στο γεγονός ότι από το 2015 υπήρχε δέσμευση από πλευράς υπουργείου Υγείας για κάλυψη δυο μόνιμων ψυχιάτρων, όμως μέχρι και σήμερα οι ανάγκες καλύπτονται εκ περιτροπής από δύο ψυχιάτρους.
Τη σημασία της μόνιμης παρουσίας ψυχιάτρων στις φυλακές, υπογράμμισε από την πλευρά της και υπουργός Δικαιοσύνης. Αναφέρθηκε, παράλληλα και στην επιθυμία του Υπουργείου να προχωρήσει στη σύσταση ενός Ανεξάρτητου Παρατηρητηρίου, που θα λειτουργεί ως συμβουλευτικό και εποπτικό σώμα για τα θέματα των φυλακών. Θα μπορεί να διαχειριστεί καταγγελίες, που μπορεί να υπάρξουν από πλευράς των κρατουμένων ή των οικογενειών τους. «Είναι καιρός για εκσυγχρονισμό», είπε και μιλώντας για εξισορρόπηση εξουσιών.