Σχέδιο δράσης για την υλοποίηση του Σχεδίου Βιώσιμης Κινητικότητας Αμμοχώστου (ΣΒΑΚ) για την ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου με προτεινόμενα μέτρα και πολιτικές, περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό όπως αυτός περιλαμβάνεται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (ΣΜΠΕ) που κατατέθηκε για εξέταση από την Περιβαλλοντική Αρχή.
Το υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και η κυβέρνηση επιδιώκουν να συντείνουν στην αναβάθμιση της αστικής περιοχής της ελεύθερης επαρχίας Αμμοχώστου, με σκοπό τη βελτίωση των όρων διαβίωσης και της καθημερινότητας των κατοίκων, προσφέροντας τα απαραίτητα εφόδια ώστε να επιτυγχάνεται η βιώσιμη ανάπτυξη και η κοινωνική συνοχή. Στόχος είναι η επαρχία Αμμοχώστου οργανώνουν δράσεις οι οποίες να βοηθήσουν στην αλλαγή νοοτροπίας σχετικά με τον τρόπο διακίνησης των πολιτών και γίνουν αρωγοί για την κοινωνική ωριμότητα που αφορά την αποδοχή και χρήση εναλλακτικών τρόπων διακίνησης και αύξηση της χρήσης των δημόσιων μεταφορών.
Μέσα από έργα και δράσεις επιδιώκεται η μετατροπή της επαρχίας Αμμοχώστου σε πιο βιώσιμη και αναμφίβολα πιο οικολογική, πιο ανθεκτική περιοχή και με κοινωνικά ισότιμες δομές. Σκοπός είναι να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής και να αυξηθούν οι επιλογές στους τρόπους διακίνησης των κατοίκων και επισκεπτών της ελεύθερης επαρχίας Αμμοχώστου, προσφέροντας τα απαραίτητα εφόδια, ώστε να ανταποκρίνεται στους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής.
Οι προτάσεις αφορούν τις υποδομές ποδηλασίας, ευφυή συστήματα μεταφορών, εφοδιασμό, στάθμευση, υποδομές πεζών, δημόσιες συγκοινωνίες, οδικό δίκτυο, κοινόχρηστη κινητικότητα, διαχείριση ταξιδιών, ανάπτυξη χρήσης γης.
Δεδομένου ότι η πλειονότητα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αναμένονται από την υλοποίηση του ΣΒΑΚ για την επαρχία Αμμοχώστου είναι θετικής φύσεως, πολλά από τα προτεινόμενα μέτρα αφορούν την περιβαλλοντική ενίσχυση και όχι τον αυστηρό μετριασμό, προκειμένου να βελτιωθούν οι περιβαλλοντικές επιδόσεις των προτάσεων του ΣΒΑΚ και η κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής μελέτης.
Τα ενδεικτικά μέτρα που καθορίζονται στα σχέδια περιλαμβάνουν εναλλακτικές διαδρομές για το κοινό, προκαθορισμό διαδρομών για βαρέα οχήματα, σήμανση, μέτρα ασφαλείας και ενημέρωση του κοινού.
Σημειώνεται ότι ο δεσμευτικός στόχος που έχει τεθεί για την Κύπρο είναι η μείωση κατά 32% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG), εκτός του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίου Θερμοκηπίου (ΕΣΕΔΕ), έως το 2030, σε σχέση με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου του 2005. Επιπλέον, όσον αφορά τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα των μεταφορών, έχει τεθεί ο στόχος του 14%.
Ως εκ τούτου, για την επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων, τα σχέδια κινητικότητας θα πρέπει να προωθούν όλα τα πιθανά μέτρα και την υποδομή όσον αφορά εναλλακτικούς και πιο πράσινους τρόπους μεταφοράς. Ωστόσο, εκτός από τα ηλεκτρικά λεωφορεία και τα μικρά φορτηγά που προτείνονται για τις εμπορευματικές ανάγκες των πεζοδρομημένων κέντρων, το ΣΒΑΚ δεν περιλαμβάνει προτάσεις για υποδομή ηλεκτρικών οχημάτων, οπότε η ΣΜΠΕ προτείνει την εξέταση τέτοιων προνοιών είτε στο πλαίσιο του ΣΒΑΚ, είτε της εθνικής πολιτικής.
Τέτοιες υποδομές μπορεί να αφορούν από την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης σε στρατηγικά σημεία, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες της πόλης και της περιφέρειάς της, μέχρι τη δημιουργία κινητών εφαρμογών για την προώθηση και λειτουργικότητα του δικτύου ΗΟ (π.χ. εφαρμογή που δείχνει τη θέση των σταθμών φόρτισης, τη διαθεσιμότητα σταθμών φόρτισης και ενημέρωση για τον εκτιμώμενο χρόνο φόρτισης των οχημάτων).
Τα μέτρα κοινής κινητικότητας θεωρούνται αποτελεσματικές στρατηγικές για την απάμβυνση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, τη μείωση του αριθμού των οχημάτων στον δρόμο και επομένως τη μείωση των συνολικών εκπομπών στις αστικές περιοχές. Πέραν των προτάσεων κοινής κινητικότητας του ΣΒΑΚ, προτείνεται η ενίσχυση των μέτρων με την προώθηση υπηρεσιών ομαδικής χρήσης αυτοκινήτων.
Ενθαρρύνοντας τους κατοίκους να μοιράζονται τις διαδρομές, το οδικό δίκτυο μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματικό, λιγότερο ρυπογόνο και πιο προσιτό για όλους, οδηγώντας σε βελτιωμένη ποιότητα αέρα και μειωμένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Θα πρέπει να ξεκινήσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης για να εκπαιδεύσουν τους κατοίκους σχετικά με τα οφέλη της ομαδικής χρήσης αυτοκινήτου, συμπεριλαμβανομένων του μειωμένου κόστους ταξιδιού, της μειωμένης κυκλοφοριακής συμφόρησης και των περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων.
Κατευθυντήριες γραμμές για τις υποδομές και προτάσεις για συντήρησή τους
Παρ’ όλο που το Τμήμα Δημοσίων Έργων έχει ήδη κατευθυντήριες γραμμές για τις υποδομές και τις εγκαταστάσεις δημόσιων συγκοινωνιών, προτείνονται συμπληρωματικές κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες θα ενισχύσουν και θα βελτιώσουν περαιτέρω την υφιστάμενη και προτεινόμενη υποδομή μεταφορών εντός της περιοχής μελέτης.
Σημειώνεται, ωστόσο, ότι δεν υπάρχουν προτάσεις στο ΣΒΑΚ που να στοχεύουν στην τακτική συντήρηση των υποδομών μεταφορών. Για αντιμετώπιση του κενού, θα πρέπει να εκδίδονται κατευθυντήριες γραμμές διεξαγωγής συντήρησης, οι οποίες να εφαρμόζονται σε συνδυασμό με τις «Συμπληρωματικές κατευθυντήριες γραμμές για τις υποδομές και τις εγκαταστάσεις Δημόσιων Συγκοινωνιών».
Ο στόχος των κατευθυντήριων γραμμών θα είναι η μείωση του κόστους συντήρησης/ αντικατάστασης, η μείωση των καθυστερήσεων και η παροχή περιβαλλοντικά φιλικών λύσεων συντήρησης για νέα και παλαιά δίκτυα υποδομών, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές βιωσιμότητας των προτάσεων του ΣΒΑΚ. Οι κατευθυντήριες γραμμές συντήρησης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν οδηγίες για τα εξής:
>> Συχνότητα διεξαγωγής ελέγχων ασφαλείας.
>> Γενική επιθεώρηση του δικτύου μεταφορών.
>> Τακτική συντήρηση και αντικατάσταση (εάν χρειαστεί) παλαιού ή ελαττωματικού υλικού.
Αυτές οι συμπληρωματικές κατευθυντήριες γραμμές συντήρησης πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και οι συστάσεις για τη συντήρηση πρέπει να επικεντρώνονται στην ικανότητα των υλικών να προσαρμόζονται ή να μετριάζουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Πρόταση για Κυριακές χωρίς αυτοκίνητα
Προκειμένου να βελτιωθεί η οδική ασφάλεια και να προστατευθούν οι ποδηλάτες βραχυπρόθεσμα και κατά τη μεταβατική περίοδο του ΣΒΑΚ, προτείνονται εκστρατείες ευαισθητοποίησης του πληθυσμού.
Η στρατηγική ποδηλασίας του προγράμματος προτείνει τη χρήση ποδηλάτου από και προς το σχολείο ή την εργασία και μπορούν να ενισχυθούν περαιτέρω με άλλα προγράμματα όπως οι «Κυριακές χωρίς αυτοκίνητα», που περιορίζουν τη χρήση αυτοκινήτων σε συγκεκριμένους κύριους δρόμους κάθε Κυριακή. Πρόσθετα, εκπαιδευτικά εργαστήρια για οδηγούς θα βοηθούσαν στη μείωση τυχόν απειλών για την ασφάλεια των ποδηλατών.
Η αρμόδια Αρχή για την υλοποίηση των προγραμμάτων που προτείνει το ΣΒΑΚ θα πρέπει να εξετάσει τις αρνητικές επιπτώσεις των μακροπρόθεσμων κατασκευών και να λάβει, μαζί με τις άλλες τοπικές αρμόδιες Αρχές, τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή του κλεισίματος της πόλης και των κεντρικών πυρήνων της.
Σημαντικό μέτρο είναι η παροχή προσωρινής χρήσης χώρων που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το κοινό κατά τις εκτεταμένες περιόδους κατασκευής μεγάλων έργων. Κατά την υλοποίηση των έργων, θα μπορούσαν να ελαχιστοποιηθούν οι επιδράσεις στην κοινωνία κατανέμοντας τα έργα σε πολλαπλές φάσεις και επιτρέποντας την (μερική) προσωρινή χρήση των δρόμων.
Ένα πιο ριζικό μέτρο για την αποφυγή της παράλυσης των πυρήνων της περιοχής, είναι η συμπερίληψη κυρώσεων για καθυστερήσεις παράδοσης, με τους κατοίκους και τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων να αποζημιώνονται για καθυστερήσεις στην παράδοση.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Για μια καλύτερη ποιότητα ζωής…
Ανοικτό για διαβούλευση μέχρι τις 03/12/2023 από την Περιβαλλοντική Αρχή το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας της ελεύθερης επαρχίας Αμμοχώστου και ακολούθως η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικής Εκτίμησης θα εξεταστεί σε συνεδρίαση της Επιτροπής Αξιολόγησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Σχέδια και/ ή Προγράμματα. Μετά την ολοκλήρωση του περιβαλλοντικού ελέγχου, θα τεθεί σε εφαρμογή ο σχεδιασμός που θα επηρεάσει μια ολόκληρη επαρχία, πετυχαίνοντας ένα λειτουργικό συγκερασμό διαφορετικών αναγκών και απαιτήσεων που κάποιες φορές συγκρούονται μεταξύ τους. Ένα από τα μεγάλα στοιχήματα είναι ο περιορισμός του κυκλοφοριακού φορτίου σε ευαίσθητες περιοχές, χωρίς όμως να δημιουργεί εμπόδια στη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων. Προτεραιότητες του σχεδιασμού, είναι η προστασία της δημόσιας υγείας, η μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, της ηχορύπανσης καθώς και της ατμοσφαιρικής επιβάρυνσης. Πρόκειται για κρίσιμες ανάγκες προκειμένου οι πόλεις μας να γίνουν απολύτως βιώσιμες και ανθρώπινες.
Α.Ν.
