Με μια σεμνή και συγκινητική τελετή, έγιναν την περασμένη Κυριακή 28 Απριλίου 2024 τα εγκαίνια μικρού πάρκου στην ενορία Αγίου Νικολάου Δροσιάς στη Λάρνακα, στο οποίο δόθηκε το όνομα «Άρτεμις», για να τιμηθεί η μνήμη της 29χρονης δασκάλας Άρτεμις Παπαμιχαήλ που έζησε τα παιδικά της χρόνια παίζοντας με τα γειτονόπουλα στο πάρκο αυτό.
Η Άρτεμις έχασε τη ζωή της τον Ιούλιο 2016 σε ατύχημα στη διάρκεια αναρρίχησης στις Γαλλικές Άλπεις. Η αποκάλυψη της ειδικής πλάκας με το όνομα «Άρτεμις», έγινε από τον δήμαρχο Ανδρέα Βύρα, στην παρουσία των γονιών της αδικοχαμένης δασκάλας Μαρία και Χαράλαμπο Παπαμιχαήλ, των αδελφιών της, των παιδικών της φίλων και δεκάδων κατοίκων της περιοχής. Η πρωτοβουλία για την ονοματοδοσία του πάρκου στην οδό Ρούμελης, ανήκει στους κατοίκους της γειτονιάς και την είχαν μάλιστα ανακοινώσει πριν ένα χρόνο, σε εκδήλωση στις 9 Απριλίου 2023, που ήταν αφιερωμένη «Στην κοινωνία της γειτονιάς», που ο υπογράφων είχα επίσης καλύψει με ρεπορτάζ για τον «Φ».
«Με την σημερινή μας συνάντηση, ένα χρόνο μετά και με αυτή την ελάχιστη έκφραση παρηγοριάς προς τους γείτονες μας γονείς της Άρτεμις, συνεχίζουμε τον αγώνα για περισσότερη φιλία και καλά αισθήματα μεταξύ μας, εδώ στη γειτονιά που ζούμε», είπε σε σύντομη προσφώνηση του στην εκδήλωση της περασμένης Κυριακής ο νευρολόγος-ψυχίατρος δρ Κυριάκος Βερεσιές, μέλος της συντονιστικής επιτροπής των κατοίκων.
Ο δρ Βερεσιές κάλεσε εκ μέρους της επιτροπής τους παρευρισκόμενους, να υπογράψουν επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, με την οποία τον καλούν να ενεργήσει ώστε «η 9 Απριλίου, η μέρα που για πρώτη φορά οργανώσαμε την πρώτη μας εκδήλωση, κηρυχθεί ως Παγκόσμια Ημέρα της Κοινωνίας της Γειτονιάς».
Όπως αναφέρεται στην επιστολή, αυτό θα είναι «ένα μήνυμα αφύπνισης για την καλύτερη επικοινωνία ανάμεσα σε ανθρώπους που συμμερίζονται ένα κοινό χώρο για να ζουν καλά. Εάν αυτό γίνει κατορθωτό, πιστεύουμε πως θα στρέψουμε την προσοχή των κατοίκων και μεγαλύτερων αστικών κέντρων, αλλά και μικρών κοινοτήτων, στην αναζήτηση της φιλίας, της αγάπης, της αλληλεγγύης και της υποστήριξης των γειτόνων, μέσα από την Κοινωνία της Γειτονιάς».
Ο Χαράλαμπος Παπαμιχαήλ άρχισε τη σύντομη προσφώνηση του στην εκδήλωση, διαβάζοντας ένα μικρό ποίημα που είχε γράψει γι’ αυτόν η κόρη του Άρτεμις και του το είχε δώσει όπως είπε, στις 20 Ιουνίου 1993, όταν ήταν μόλις 7 χρονών:
«Του πατέρα μου το χέρι σαν κρατώ, ανεβαίνω και στο πιο ψηλό βουνό. Δεν φοβάμαι τους βοριάδες, δεν φοβάμαι τους νοτιάδες, μήτε άγριο θεριό, ούτε στοιχειό». Συνέχισε ως εξής ο κ. Παπαμιχαήλ: «Εμείς οι γονείς και τα αδέλφια της αγαπημένης μας Άρτεμις, είμαστε συγκινημένοι από την αγάπη της γειτονιάς και τους ευχαριστούμε από τα βάθη της καρδιάς μας για το γεγονός ότι έτρεξαν χωρίς να το γνωρίζουμε και πήραν υπογραφές για να ονομαστεί το πάρκο όπου η Άρτεμις σαν μικρό παιδί περνούσε ατέλειωτες ώρες, πάρκο Άρτεμις. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και στον Δήμο Λάρνακας και ιδιαίτερα στο δήμαρχο μας κύριο Αντρέα Βύρα, που αμέσως δέχτηκε το αίτημα της γειτονιάς, το μετέφερε στο δημοτικό συμβούλιο και μερίμνησε για την επιτυχημένη υλοποίηση του. Για μας την οικογένεια της, η σημερινή ημέρα είναι ένα μεγάλο μνημόσυνο για την αγαπημένη μας Άρτεμις, αλλά και μια φωτεινή στιγμή αισιοδοξίας, που βεβαιώνει ότι όπου υπάρχει ομαδικό πνεύμα, προκύπτουν χαρούμενες στιγμές για όλους. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και ό,τι καλύτερο σε όλους».
Αυτό που λείπει στην κοινωνία της αποξένωσης
«Η απόφαση για να δοθεί το όνομα «Άρτεμις» στο συγκεκριμένο πάρκο στην οδό Ρούμελης, δεν είναι προεκλογική», ανέφερε σε σύντομη ομιλία του ο δήμαρχος Λάρνακας Ανδρέας Βύρας και πρόσθεσε: «Σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο, το αποφάσισε εδώ και καιρό, για να τιμηθεί η μνήμη της αδικοχαμένης συμπολίτισσας μας Άρτεμις Παπαμιχαήλ, η οποία πέρασε τα παιδικά της χρόνια σε αυτό το πάρκο. Η πρωτοβουλία εσάς των κατοίκων της γειτονιάς για τις συναντήσεις εδώ στο πάρκο, για να γνωριστείτε καλύτερα και να περάσετε χρόνο μαζί και μαζί με τα παιδιά σας – η σημερινή εκδήλωση είναι η τρίτη στη σειρά – είναι αυτή που μου προκάλεσε την πιο θετική έκπληξη στα 7 χρόνια της θητείας μου.
Είναι αυτό που μας λείπει στη σύγχρονη κοινωνία της αποξένωσης, του κινητού τηλεφώνου, του 24ωρου προγράμματος. Ως δήμαρχος Λάρνακας, σας μεταφέρω εκ μέρους και του δημοτικού συμβουλίου τα θερμά μας συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία των διοργανώσεων αυτών, στο πάρκο της γειτονιάς. Οι συναντήσεις αυτές ενδυναμώνουν τους δεσμούς ανάμεσα στους ανθρώπους που συνυπάρχουν στην ενορία, ώστε να θεωρούν τη γειτονιά τους ως το ευρύτερο σπίτι τους. Ιδιαίτερα συγχαίρω όλους που ομόφωνα αποφάσισαν όπως το συγκεκριμένο πάρκο στην οδό Ρούμελης, ονομαστεί «ΑΡΤΕΜΙΣ», εις μνήμη της αδικοχαμένης συμπολίτισσας μας Άρτεμις Παπαμιχαήλ, η οποία πέρασε τα παιδικά της χρόνια σε αυτό το πάρκο. Γιατί θέλουμε και τα δικά μας παιδιά που μεγαλώνουν και θα μεγαλώσουν σε αυτή τη γειτονιά, να έχουν ως πρότυπα ανθρώπους γεμάτους ζωή όπως την Άρτεμις».
Όταν η γειτονιά δυναμώνει τη ψυχική υγεία
Μιλώντας εκ μέρους της συντονιστικής επιτροπής του πάρκου της γειτονιάς, ο δρ Κυριάκος Βερεσιές ανέφερε ότι «μια μικρή ομάδα πρωτοβουλίας, ρίξαμε την ιδέα για να ζωντανέψουμε τις σχέσεις μας, να γνωριστούμε καλύτερα και να ζούμε μαζί καλύτερα. Μέχρι τώρα πραγματοποιήσαμε δύο μεγάλες εκδηλώσεις και μια εκδρομή με το Λεωφορείο του Γέλιου και με τη σημερινή μας συνάντηση συνεχίζουμε τον αγώνα για περισσότερη φιλία και καλά αισθήματα μεταξύ μας. Στη γειτονιά που ζούμε, σαν μικρογραφία της πόλης που ζούμε, μπορεί να μελετηθεί η ποιότητα των κοινωνικών σχέσεων όλου του αστικού χώρου και από εδώ επίσης η γειτονιά και η πόλη, είναι η προβολή όλης της κοινωνίας μας. Όπως είναι φυσικό, η γειτονιά σαν μέρος της κοινωνίας, μεταβάλλεται συνεχώς και η αλληλεπίδραση των κατοίκων της, καθορίζει τις μελλοντικές κοινωνικές σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους της, αλλά και τις διαδικασίες απόκτησης κοινωνικής ταυτότητας και της κοινωνικοποίησης τους. Με τις σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στους γείτονες, καθορίζονται τα επίπεδα της υγιούς συνύπαρξης και επιβίωσης, αλληλοσεβασμού και αλληλεγγύης. Εκεί δε όπου η φιλία και η συμπόνοια μπορούν να επικρατήσουν στις ανθρώπινες σχέσεις, η γειτονιά μπορεί να διαδραματίσει και σοβαρό υποστηρικτικό ρόλο στην ενίσχυση και διατήρηση της ψυχικής υγείας των μελών της, στις χαρές και στις λύπες τους». Ο δρ Βερεσιές κατέληξε εκφράζοντας ευχαριστίες σε όσους βοήθησαν στη διοργάνωση της εκδήλωσης και στα μέλη της συντονιστικής επιτροπής, που είναι οι οικογένειες Ντίνας Παναγή και δρα Πανίκου Παναγή, δρος Κατερίνας Παυλίδου και Γιώργου Παυλίδη, Αγγέλως Σολωμού και δρα Σόλωνα Σολωμού, Μαρίας Πάτσαλου και Κυριάκου Πάτσαλου, Χρυστάλλας Χαραλάμπους, Μαρίας Φιλίππου και Ευγενίας Κουμπαρή. Μέλη της επιτροπής, είναι βέβαια και η οικογένεια του δρα Κυριάκου και Ιόνκας Βερεσιέ.
Μια ζωή γεμάτη και ελεύθερη…
Η εκπαιδευτικός Ιωάννα Παναγή, παιδική φίλη της Άρτεμις, είπε σε σύντομη παρέμβασή της στην εκδήλωση: «Με την Άρτεμις μεγαλώσαμε μαζί, με τα σπίτια μας να βρίσκονται στις απέναντι πλευρές του πάρκου.
Από μικρές ήμασταν κολλητές. Ήμασταν διπλανές σε σχεδόν όλα μας τα σχολικά χρόνια και μετά το σχολείο συναντιόμασταν εδώ στο πάρκο να τα πούμε και να παίξουμε με τα άλλα παιδιά, τους γείτονές μας. Ακόμα και όταν έπρεπε να πάω σπίτι το απόγευμα, γιατί είχα διάβασμα, όπως…ισχυριζόταν η μητέρα μου, τηλεφωνιόμασταν μυστικά και συνεχίζαμε το κουβεντολόι. Με τους φίλους μας, ήταν η ψυχή της παρέας. Ευαίσθητη, χαρούμενη, διαχυτική. Σκοπός της ήταν ο κόσμος γύρω της να νιώθει όμορφα και κυρίως οι μαθητές της, τα παιδιά της όπως τα αποκαλούσε.
Η ζωή που ζούσε, ήταν πάντα γεμάτη και ελεύθερη. Το πάρκο αυτό θα μας θυμίζει την ομορφιά και την παιδικότητα που διατηρούσε η Άρτεμις πάντα μέσα της. Η ζωή της ήταν και είναι ένα δώρο για όλους μας και πάντα θα την θυμόμαστε και θα την αγαπάμε βαθιά».
Με την ίδια αγάπη μίλησε στον «Φ» η μητέρα της Ιωάννας, Ντίνα Παναγή: «Η Άρτεμις – μας είπε – ήταν παιδί της γειτονιάς μας. Ήταν κολλητή με την κόρη μου από τη μέρα που γεννήθηκαν, με τρεις μέρες διαφορά. Όλη μέρα έπαιζαν σ’ αυτό το πάρκο, μαζί με τα άλλα παιδιά της γειτονιάς. Ήταν δασκάλα και αγαπούσε πολύ τα παιδιά. Στόχος της, έλεγε, ήταν το χαμόγελο του παιδιού. Και ο στόχος όλων εμάς στη γειτονιά της, είναι ένας χώρος για να παίζουν και να χαμογελούν τα παιδιά και για να θυμόμαστε την Άρτεμις, το παιδί της γειτονιάς μας».
Η Μαρία Φιλίππου, μέλος της συντονιστικής επιτροπής των κατοίκων της περιοχής, που συντόνισε και την εκδήλωση της Κυριακής, μίλησε για τους ανθρώπους της γειτονιάς της Άρτεμις, με μια σύντομη δήλωση στην εφημερίδα μας: «Ανήκω – είπε – σε μια γενιά που δυστυχώς ξέχασε να ζει τα σημαντικά πράγματα σε αυτή τη ζωή. Χαίρομαι που υπάρχουν άνθρωποι με όμορφα οράματα και συναίσθημα ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. Και πιο πολύ χαίρομαι που ταίριαξα με τέτοιους ανθρώπους σε μια όμορφη και υπέροχη γειτονιά – τη δική μου γειτονιά!».
Η ανάγκη για προσωπική επαφή και γνωριμία
«Ζούμε σε μια μεταβατική περίοδο διαμόρφωσης ανθρωπίνων σχέσεων», μας είπε ο νευρολόγος-ψυχίατρος δρ Κυριάκος Βερεσιές, όταν τον καλέσαμε να μας μιλήσει για το όραμα που αφορά την «κοινωνία της γειτονιάς».
Και πρόσθεσε: «Η ανάπτυξη της σύγχρονης τεχνολογίας και η ηλεκτρονική επικοινωνία, έδωσε ακόμη μια ώθηση στην κοινωνική μας αποξένωση, αφού ναι, μπορούμε με αυτά τα μέσα να επικοινωνούμε καθημερινά με διαφορετικούς τρόπους με αρκετούς ανθρώπους, αλλά μας λείπει η προσωπική επαφή. Αντιμέτωποι λοιπόν με αυτή τη νέα πραγματικότητα, η οποία σταδιακά εμπεδώνεται και στη νέα γενιά, εμείς οι μεγαλύτεροι σε ηλικία που χαρήκαμε τις χαρές της γειτονιάς, τις γνωριμίες και φιλίες που χτίζονται στον τόπο που ζούμε, αντιδρούμε. Η αντίδραση μας δεν έχει στόχο να ανατρέψει τον νέο τρόπο επικοινωνίας, όπου η ζωή και οι ανάγκες μας για επιβίωση και ασφάλεια, μας επέβαλε, ούτε να σταματήσουμε αυτό που νομοτελειακά γίνεται.
Απλά θέλουμε να μεταφέρουμε το μήνυμα της ανάγκης για προσωπική επαφή και γνωριμία, έστω και τυπική ανάμεσα μας και αφήνεται στον καθένα, αν αυτό που κάνουμε ικανοποιεί τις ανάγκες του – γειτονικές, ανθρώπινες και φιλικές – για να δώσει συνέχεια».
Η δασκάλα που πάντα χαμογελούσε
Τη στήλη καταλαμβάνει σήμερα, δικαιωματικά, μέσα από τον λόγο της μητέρας της, η Άρτεμις Παπαμιχαήλ, η τόσο πρόωρα και τόσο άδικα χαμένη νεαρή εκπαιδευτικός, που σκοτώθηκε πριν οκτώ χρόνια στη διάρκεια αναρρίχησης στις Γαλλικές Άλπεις.
Αφορμή στάθηκαν τα εγκαίνια και η ονοματοδοσία του μικρού πάρκου «Άρτεμις» στην ενορία Αγίου Νικολάου Δροσιάς στη Λάρνακα, την περασμένη Κυριακή 28 Απριλίου 2024, για να τιμηθεί η μνήμη της – του μικρού πάρκου, όπου η Άρτεμις όταν ήταν παιδί, έπαιζε καθημερινά με τα άλλα παιδιά της γειτονιάς. Η μητέρα της, μου είχε περιγράψει και στην περσινή εκδήλωση της γειτονιάς, την αγάπη της κόρης της για τον αθλητισμό, όταν ήταν έφηβη, τις ατέλειωτες προπονήσεις της στον στίβο, στο γυμναστήριο, στο μπάσκετ, στο βόλεϊ, στον ακοντισμό. Και αργότερα στην Αθήνα, την ενασχόλησή της με το kick boxing, την ορειβασία και την αναρρίχηση.
Από εκείνη την αναφορά, ξεχωρίζω τα εξής: «Η κόρη μας ήταν καλός χαρακτήρας, βοηθούσε όσους μπορούσε και ήταν ταπεινή, όμορφη με πνευματικά προσόντα. Εργάστηκε ως δασκάλα για τέσσερα χρόνια στην Αθήνα, για ένα χρόνο στην Κάλυμνο και μετά στην Άρτα και στα Χανιά Κρήτης, περιμένοντας να πάρει σειρά και να επιστρέψει να εργαστεί στην Κύπρο. Στο χωριό Μεσόπυργος Άρτας, δίδαξε σε μονοδιδάσκαλο σχολείο με 7-8 μαθητές και ακόμα και τα βράδια πήγαινε στο σπίτι όσων παιδιών ήταν πιο αδύνατα στα μαθήματα και τα βοηθούσε».
Την περασμένη Κυριακή, η Μαρία Παπαμιχαήλ ένιωσε την ανάγκη να ευχαριστήσει εκ μέρους της οικογένειας, τη γειτονιά της, για την αγάπη της. Όπως μου είπε, «έχει αποδειχθεί ότι η παιδική φιλία, είναι η πιο αγνή και η πιο αληθινή. Ευχαριστούμε την κυρία Ντίνα Παναγή για τη σκέψη της για την ονομασία του πάρκου. Η κόρη της Ιωάννα γεννήθηκε 3 Νοεμβρίου και η Άρτεμις 6 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Μεγάλωσαν μαζί. Η φιλία τους ήταν αληθινή. Εμείς ήρθαμε στην γειτονιά το 1980. Τότε είχε λίγα σπίτια και τα παιδιά ήταν μικρά. Το πάρκο τότε ήταν γεμάτο με χαρουπιές και ήταν η αυλή όλων των παιδιών της γειτονιάς. Σιγά σιγά χτίζονταν και άλλα σπίτια και τα παιδιά πλήθαιναν στο πάρκο, πρωί και απόγευμα. Τώρα αυτά τα παιδιά έγιναν γονείς και έφεραν σήμερα τα δικά τους παιδιά στο πάρκο της γειτονιάς». Η Μαρία Παπαμιχαήλ πρόσθεσε ότι η Άρτεμις αγαπούσε πολύ τα παιδιά και ότι «στόχος της ήταν το χαμόγελο του παιδιού». Η δασκάλα που πάντα χαμογελούσε και ήθελε τα παιδιά να χαμογελούν, είχε τον πιο ωραίο στόχο, δεν νομίζετε;
