Από το πρώτο 10ήμερο του τρέχοντος έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για ικανοποίηση ενός πάγιου αιτήματος των διωκτικών Αρχών και ειδικότερα της Αστυνομίας Κύπρου και της Κυπριακής Υπηρεσίας Πληροφοριών.
Ο λόγος για τη νομοθεσία που προνοεί ταυτοποίηση των κατόχων ή/και χρηστών καρτών ταυτότητας συνδρομητή SIM και eSIM. Πρόκειται για τις κάρτες προπληρωμένης κινητής τηλεφωνίας που για χρόνια είναι διαθέσιμες στην αγορά (τελευταίως πωλούνται και ψηφιακά), χωρίς ο κάτοχος τους να έχει την υποχρέωση να δίνει τα στοιχεία του.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ» ήδη στελέχη της Αστυνομίας Κύπρου και της υπηρεσίας πληροφοριών της Δημοκρατίας, έχουν επεξεργαστεί τις βασικές πρόνοιες της νέας νομοθεσίας, που από τις 10/5 δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας και κατ΄ επέκταση θεωρείται ότι τίθεται σε ισχύ. Βέβαια, για την πλήρη εφαρμογή του Νόμου θα πρέπει να παρέλθει η χρονική διάρκεια που καθορίζεται από μεταβατική διάταξη και η οποία παρέχει μια περίοδο 18 μηνών στις εταιρείες για να ταυτοποιήσουν πλήρως τους κάτοχους τέτοιων καρτών.
Εσωτερικό σημείωμα
Ενδεικτικό των νέων, θετικών, δεδομένων που δημιουργούνται είναι και εσωτερικό σημείωμα του αστυνομικού Σώματος, το οποίο από την περασμένη εβδομάδα στάλθηκε από ανώτατο στέλεχος προς τους αστυνομικούς διευθυντές των Επαρχιών και τους διοικητές υπηρεσιών και τμημάτων της αστυνομικής Δύναμης.
Αν και, όπως πληροφορούμαστε, το κείμενο του εν λόγω εγγράφου έχει το ύφος που χαρακτηρίζει υπηρεσιακής φύσεως σημειώματα, φανερώνεται η ικανοποίηση για το γεγονός ότι εγκαθιδρύεται μηχανισμός που καθιστά εφικτή την ταυτοποίηση κατόχων και χρηστών ηλεκτρονικών ή ψηφιακών καρτών, για λόγους ασφάλειας της Δημοκρατίας και για διερεύνηση σοβαρών ποινικών αδικημάτων.
Τα δυο άρθρα
Στη συνέχεια καταγράφονται τα δυο άρθρα της νομοθεσίας που διαφοροποιούν τα δεδομένα και οπλίζουν τις διωκτικές Αρχές στη μάχη κατά εγκληματικών στοιχείων, αλλά και στην προσπάθεια διαφύλαξης της ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πιο συγκεκριμένα:
- Επισημαίνεται το εδάφιο του άρθρου 6 του Νόμου, το οποίο παρέχει την δυνατότητα πρόσβασης των διωκτικών Αρχών στα στοιχεία ταυτότητας κατόχου που τηρούνται από τον παροχέα. Η εν λόγω πρόνοια είναι συνδεδεμένη με το άρθρο 4 του περί Διατήρησης Τηλεπικοινωνιακών Δεδομένων με Σκοπό τη Διερεύνηση Σοβαρών Ποινικών Αδικημάτων, στη βάση του οποίου καθίσταται δυνατή η έκδοση διατάγματος πρόσβασης σε δεδομένα.
- Γίνεται αναφορά και στο άρθρο 7 της νομοθεσίας. Σύμφωνα μ’ αυτό, η Αστυνομία και η ΚΥΠ, στο πλαίσιο διερεύνησης σοβαρών ποινικών αδικημάτων ή για λόγους ασφάλειας της Δημοκρατίας, αντίστοιχα, μπορούν να ζητήσουν γραπτώς από τους πάροχους υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας να απενεργοποιούν αμέσως όλες τις συνδέσεις υπηρεσιών και εξοπλισμού προπληρωμένης κινητής τηλεφωνίας κατόχου. Δια νόμου, πλέον, οι εν λόγω εταιρείες είναι υποχρεωμένες να ανταποκριθούν.
Οι 18 μήνες
Το ζήτημα που εγείρεται σε σχέση με την πλήρη ισχύ της νομοθεσίας, έχει να κάνει με τις διευθετήσεις που πρέπει να κάνουν οι πάροχοι, δηλαδή οι εταιρείες που πωλούν –κυρίως μέσω περιπτέρων- κάρτες κινητής τηλεφωνίας με προπληρωμένο χρόνο ομιλίας. Οι εταιρείες έχουν μια μεταβατική περίοδο ενάμιση έτους για να ταυτοποιήσουν τους κατόχους καρτών SIM. Η συγκεκριμένη παράμετρος με τη μεταβατική αυτή διάταξη, επισημαίνεται και στο σημείωμα της Αστυνομίας. Ότι, δηλαδή, ο παροχέας εντός 18 μηνών (10/11/2025) από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του Νόμου (10/5/2024), υποχρεούται να ενημερώσει με κάθε μέσο τους κατόχους κάρτας ταυτότητας συνδρομητή SIM και eSIM υπηρεσιών προπληρωμένης κινητής τηλεφωνίας, προκειμένου να δηλώσουν τα στοιχεία ταυτότητας κατόχου και τον αριθμό κλήσης κινητού.
Κάρτες εξωτερικού
Ένα άλλο ζήτημα, πάντως, αφορά ψηφιακές κάρτες SIM που αγοράζονται από το εξωτερικό. Είναι ενδεικτικό ότι εντοπίσαμε διαφήμιση στο διαδίκτυο, σύμφωνα με την οποία ενδιαφερόμενοι μπορούν να προμηθευτούν μέσω διαδικτύου τέτοιες κάρτες, με τηλεφωνικούς αριθμούς εξωτερικού, χωρίς να ζητούνται τα προσωπικά στοιχεία από τον αγοραστή. Ο τελευταίος έχει –ταυτόχρονα- και τη δυνατότητα να αλλάζει και τηλεφωνικούς αριθμούς και κατ΄ επέκταση να μην ταυτοποιείται. Να σημειωθεί ότι στις αρχές του 2022 η Αστυνομία στο πλαίσιο αιτήματος προσωποκράτησης προσώπων για δολοφονία πολίτη προ κάποιων μηνών, αποκάλυψε ενώπιον Δικαστηρίου πως ένας εκ των υπόπτων φερόταν να χρησιμοποιεί τηλέφωνο από τις Κεντρικές Φυλακές με αριθμό τηλεφώνου εξωτερικού.
Τρομοκράτες με SIM Κύπρου
Βέβαια, ακόμα κι αν εγκληματικά στοιχεία βρίσκουν τρόπους να αποκτούν τηλεφωνικούς αριθμούς από άλλες χώρες, το γεγονός ότι δεν είναι προσβάσιμοι γι΄ αυτούς οι αριθμοί από σημεία πώλησεις στην Κύπρο, όπως για παράδειγμα περίπτερα, χαρακτηρίζεται ως πολύ θετικό.
Εδώ θα πρέπει να προστεθεί και μια άλλη παράμετρος του ζητήματος. Κατά τη διάρκεια συζήτησης του θέματος στη Βουλή, αναδείχθηκε ένα σημαντικό γεγονός. Υπήρξαν περιπτώσεις προσώπων που είχαν ανάμειξη σε σχεδιασμό υποθέσεων τρομοκρατίας και διαπιστώθηκε από εξετάσεις ξένων υπηρεσιών, ότι αυτά τα άτομα χρησιμοποιούσαν κάρτες προπληρωμένου χρόνου ομιλίας που είχαν προμηθευτεί προηγουμένως από το νησί μας.
Η προϊστορία
Η σχετική πρόταση Νόμου είχε προωθηθεί στη Βουλή από τους Άγγελο Βότση και Γιώργο Προκοπίου το 2009. Ο βουλευτής Μαρίνος Μουσιούττας το 2021 επανέφερε την πρόταση των συναδέλφων του, ενώ εκφράστηκε ανοικτά υποστήριξή κι από άλλους αξιωματούχους. Είναι ενδεικτικό ότι το χειμώνα του 2021 ο Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης, μιλώντας στην κοινοβουλευτική επιτροπή Οικονομικών για τον προϋπολογισμό της Νομικής Υπηρεσίας, είχε σχολιάσει: «Είναι πολύ σημαντικό εργαλείο για την Αστυνομία, να ξέρουμε ποιος είναι εκείνος που κάνει τις απειλές, ποιος είναι εκείνος που βρίζει, ποιος είναι εκείνος που χρησιμοποιεί για παράνομους σκοπούς τις κάρτες αυτές. Δυστυχώς είχαμε έντονες ενστάσεις από διάφορες εταιρείες {…} Αλλά πιστεύω ότι πρέπει να μας βοηθήσετε και πρέπει να βάλετε πάνω απ΄ όλα το συμφέρον της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και παρακαλώ να διαβιβάσετε στην αρμόδια επιτροπή την παράκληση. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε».
