Με ένα πακέτο επενδύσεων ύψους €67,5 εκατ., το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος αλλάζει τα δεδομένα στον αγροτικό τομέα, όπως ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια της 11ης Συνεδρίασης της Επιτροπής Παρακολούθησης ΠΑΑ 2014-2020 και της 4ης Συνεδρίασης της Επιτροπής Παρακολούθησης του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023-2027.

Η Υπουργός Γεωργίας, Μαρία Παναγιώτου, παρουσίασε τον σχεδιασμό και τις στρατηγικές καινοτομίες που φέρνει το νέο Μεγάλο Επενδυτικό Μέτρο, υπογραμμίζοντας ότι «δεν πρόκειται απλώς για μια επιδοματική πολιτική, αλλά για μια στοχευμένη στρατηγική ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, της βιωσιμότητας και της κλιματικής ανθεκτικότητας του κυπριακού αγροτικού τομέα».

Διαβούλευση από τη βάση: Το νέο σχέδιο διαμορφώθηκε έπειτα από ευρεία διαβούλευση με αγροτικές οργανώσεις, παραγωγούς και γεωργούς. Ιδιαίτερη σημασία είχε η δημόσια συγκέντρωση στη Σκαρίνου και η συμμετοχή μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Αποτέλεσμα αυτού του διαλόγου που πρώτη φορά διεξήχθηκε, ήταν να συμπεριληφθούν σειρά εποικοδομητικών και εύστοχων εισηγήσεων που λήφθηκαν.

Δικαιούχοι μόνο εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Γεωργών και Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων: Η ενίσχυση αφορά μόνο επαγγελματίες γεωργούς, με στόχο τη στήριξη της παραγωγικής γεωργίας και την πάταξη φαινομένων καταστρατήγησης των ενισχύσεων. Με αυτό τον τρόπο τίθεται στο επίκεντρο οι επαγγελματίες γεωργοί και ιεραρχούνται οι προτεραιότητες μέσα από τις επιμέρους κατηγορίες του Μητρώου Γεωργών.

Επιτάχυνση αδειοδοτήσεων: Οι άδειες οικοδομής για αγροτικές και κτηνοτροφικές υποδομές θα εκδίδονται από τους ΕΟΑ εντός 20 ημερών, βάσει εξειδικευμένου «Οδηγού για την αδειοδότηση γεωργικών και κτηνοτροφικών κατασκευών», που εκπονήθηκε με το Υπουργείο Εσωτερικών και άλλες αρμόδιες Υπηρεσίες.

Στοχευμένη μοριοδότηση και κατανομή κονδυλίων: Η καινοτομία της κατανομής ποσών ανά παραγωγικό κλάδο, με διακριτή μοριοδότηση, εξασφαλίζει ότι οι πιο αποδοτικές και στρατηγικές αιτήσεις θα έχουν προτεραιότητα.

Απλοποιημένο κόστος και γρήγορη αξιολόγηση: Θεσπίζονται διαδικασίες απλοποιημένου κόστους για συγκεκριμένες δράσεις όπου αυτό είναι εφικτό και ενδεδειγμένο, ώστε η εξέταση των αιτήσεων να γίνεται γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα.

Ορθολογική χρήση νερού: Για γεωργικές μονάδες άνω των 25 δεκαρίων, καθίσταται υποχρεωτική η εγκατάσταση συστημάτων εξοικονόμησης νερού, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα στην ξηρασία.

Ενίσχυση 80% για περιβαλλοντικές δαπάνες: Για πρώτη φορά, το Μεγάλο Επενδυτικό υιοθετεί το υψηλό ποσοστό επιδότησης 80% για έργα με περιβαλλοντική προστιθέμενη αξία – όπως ίσχυσε και στο μικρό επενδυτικό που έληξε τον Δεκέμβριο.

Διπλασιασμός ενίσχυσης για κτηνοτροφικά απόβλητα: Το ποσό για τη διαχείριση κτηνοτροφικών αποβλήτων αυξάνεται από €400.000 σε €800.000, υποστηρίζοντας την κυκλική οικονομία και την πράσινη μετάβαση.

Ενεργειακή αυτονομία με ΑΠΕ και προστασία καλλιεργειών: Με επιδότηση 80%, ενισχύονται υποδομές που προστατεύουν τις καλλιέργειες μέσα από μόνιμες υποδομές και επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά, συστήματα αντιχαλαζικής και αντιβρόχινης προστασίας, και έξυπνα συστήματα άρδευσης και επενδύσεων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση νερού άρδευσης.

Χρηματοδοτικό σχήμα χωρίς ιδίους πόρους για ΑΠΕ: Σε συνεργασία με την ΑΗΚ, οι επαγγελματίες γεωργοί θα μπορούν να αποκτήσουν φωτοβολταϊκά χωρίς ίδια κεφάλαια, με τη χρηματοδότηση να καταβάλλεται απευθείας από την Αρχή Ηλεκτρισμού. Συγκεκριμένα, η επιδότηση της τοποθέτησης των ΑΠΕ που είναι στο 80% δεν θα απαιτεί την εκ των προτέρων καταβολή του ποσού με ιδίους πόρους, αφού αυτή θα καταβάλλεται μέσω της χρηματοδότησης από την ΑΗΚ.

€29,5 εκατ. για τη στήριξη αιγοπροβατοτροφίας

Ξεχωριστή έμφαση δίνεται στην ενίσχυση του τομέα της αιγοπροβατοτροφίας, με πόρους €29,5 εκατ., ενδεικτικό της σημασίας που αποδίδεται στον κλάδο, κυρίως για την παραγωγή αιγινού και πρόβειου γάλακτος, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες για την παραγωγή χαλλουμιού ΠΟΠ. Στόχος είναι η αναβάθμιση υφιστάμενων μονάδων και η δημιουργία νέων μεγάλων εκμεταλλεύσεων. Στις επενδύσεις στον κλάδο της αιγοπροβατοτροφίας περιλαμβάνεται η δυνατότητα αλλαγής χρήσης αγελαδοτροφικών εγκαταστάσεων σε αιγοπροβατοτροφίας συμπεριλαμβανομένων υποδομών που είναι συναφείς με επεξεργασία και διαχείριση κτηνοτροφικών αποβλήτων.

Οι κυριότεροι επιμέρους στόχοι της ειδικής παρέμβασης είναι: • διατήρηση και δημιουργία θέσεων εργασίας, • εκσυγχρονισμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των επιχειρήσεων, • βελτίωση και αναδιάρθρωση της παραγωγής, • προώθηση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας, • εισαγωγή νέας τεχνολογίας, • εισαγωγή πράσινης τεχνολογίας, • μείωση του κόστους παραγωγής, • βελτίωση στην διαχείριση των κτηνοτροφικών αποβλήτων.

Ανάγκη για απλοποίηση των διαδικασιών

Με την παρουσία αρμόδιων εθνικών και ευρωπαϊκών φορέων, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες των Επιτροπών Παρακολούθησης του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) και του Στρατηγικού Σχεδίου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, ανακοινώθηκε και η πολυαναμενόμενη προκήρυξη για το Μεγάλο Επενδυτικό Μέτρο, συνολικού προϋπολογισμού €67,5 εκατ.

Ο γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου, υπογράμμισε ότι η φετινή συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε υπό νέο θεσμικό πλαίσιο, καθώς από τον Νοέμβριο του 2023 οι αρμοδιότητες της Διαχειριστικής Αρχής μεταφέρθηκαν στο Τμήμα Γεωργίας. Παρουσιάζοντας την πρόοδο του ΠΑΑ, ανέφερε ότι για το 2024 οι συνολικές πληρωμές ανήλθαν σε €20,2 εκατ., με €12,2 εκατ. να προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ, οι ευρωπαϊκές πληρωμές για το ίδιο έτος ανήλθαν σε €62,4 εκατ.

Στην κατεύθυνση της αποτελεσματικότερης διαχείρισης των πόρων, ο πρόεδρος του ΚΟΑΠ, Ανδρέας Κυπριανού, τόνισε την ανάγκη απλοποίησης των διαδικασιών, επισημαίνοντας πως ο Οργανισμός βρίσκεται σε ετοιμότητα για την πλήρη εκταμίευση των πόρων του ΠΑΑ 2014-2020 μέχρι το τέλος του έτους.

Από ευρωπαϊκής πλευράς, ο εκπρόσωπος της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας της ΕΕ, Filip Busz, αναφέρθηκε στο όραμα της νέας ΚΑΠ και στις μελλοντικές δημοσιονομικές προκλήσεις, προαναγγέλλοντας την επικείμενη πρόταση προϋπολογισμού της ΕΕ για τη νέα προγραμματική περίοδο.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Παρακολούθησης και Διευθυντής του Τμήματος Γεωργίας, Μάκης Αντωνιάδης, παρουσιάζοντας τα συμπεράσματα των εργασιών, ανέφερε ότι οι πληρωμές του ΠΑΑ φτάνουν πλέον το 90% της συνολικής δημόσιας δαπάνης. Τα μέλη της Επιτροπής, όπως είπε, εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την πρόοδο, εκτιμώντας ότι η υλοποίηση των επενδύσεων θα επιταχυνθεί στο άμεσο μέλλον, εξασφαλίζοντας την πλήρη απορρόφηση των ευρωπαϊκών πόρων έως το τέλος του 2025.