Ανεξέλεγκτη είναι η λειτουργία της Green Dot Κύπρου που αποτελεί το πρώτο και μοναδικό αδειοδοτημένο συλλογικό σύστημα διαχείρισης συσκευασιών και αποβλήτων συσκευασιών στην Κύπρο. Αυτό προκύπτει μέσα από ειδική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τη διαχείριση αποβλήτων συσκευασίας στην Κύπρο.
Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν διενεργεί συστηματικούς ελέγχους για την εξακρίβωση της τήρησης των όρων έγκρισης του συστήματος διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας που λειτουργεί στην Κύπρο. Η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρεί πως οι περιοδικοί έλεγχοι που διενεργεί το Τμήμα είναι ελλιπείς, καθότι σε αυτούς δεν εξετάζεται η τήρηση σημαντικών όρων της έγκρισης. Επιπλέον, λόγω της ανοχής που επιδεικνύεται από το Τμήμα Περιβάλλοντος, η Ελεγκτική Υπηρεσία σημειώνει πως το σύστημα εφαρμόζει πολιτικές, οι οποίες δεν συνάδουν με τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα που πρέπει να έχει, σύμφωνα με τις πρόνοιες της νομοθεσίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Στον αέρα οι σχεδιασμοί για τα απόβλητα
Επιπλέον σημειώνεται ότι η Green Dot δεν τηρεί σημαντικούς όρους της έγκρισής του, π.χ. αγορά υπηρεσιών και αγαθών κατόπιν διαδικασίας προσφορών, επίτευξη ποσοτικών στόχων για την ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας από γυαλί και ξύλο, ενώ η τήρηση ορισμένων άλλων όρων δεν είναι επαρκής.
Όπως προκύπτει μέσα από την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, μέχρι τον Μάρτιο του 2016, το σύστημα αναλάμβανε, από τα μέλη του, έναντι οικονομικού αντιτίμου, τη διαχείριση υλικών συσκευασίας, τα οποία στην ουσία δεν διαχειριζόταν, κατά παράβαση των όρων της έγκρισής του και των προνοιών των σχετικών κανονισμών και της ευρωπαϊκής οδηγίας, και τα οποία συμπεριλαμβάνονταν στο υπόλειμμα διαλογής που κατέληγε σε χωματερές, π.χ. απόβλητα συσκευασίας tetrapak, από PS (πολυστερίνη) και PVC (κρεμαστάρια).
Η Ελεγκτική Υπηρεσία ζήτησε νομική γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα για διάφορες πολιτικές που εφαρμόζει η Green Dot για να διαπιστωθεί αν είναι σύννομες. Η Νομική Υπηρεσία, με επιστολή της ημερ. 27.3.2018 πληροφόρησε την Ελεγκτική Υπηρεσία ότι οι συγκεκριμένες περιπτώσεις δεν είναι σύννομες.
Συγκεκριμένα καταγράφονται στην έκθεση οι πιο κάτω περιπτώσεις:
1. Στο ενημερωτικό υλικό που εξέδωσε το σύστημα προς το κοινό εξαιρούνται ρητώς κατηγορίες αποβλήτων συσκευασίας, η διαχείριση των οποίων επιβάλλεται βάσει των όρων έγκρισής του και της σχετικής εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας (διάφανο περιτύλιγμα, σακούλες νάιλον, πολυστερίνη, πλαστικά ποτήρια και πιάτα, πλαστικές συσκευασίες γιαουρτιού/βουτύρου και πλαστικές τσάντες).
2. Η πολιτική της Green Dot να μη διαχειρίζεται όλα τα απόβλητα συσκευασίας ενθαρρύνεται και από την ισχύουσα αδειοδότησή της, η οποία δεν απαιτεί τη διαχείριση από το σύστημα σε παγκύπρια βάση του συνόλου των ποσοτήτων αποβλήτων συσκευασίας για τις οποίες έχει εισπράξει τέλη από τους υπόχρεους παραγωγούς-μέλη του, αλλά των ποσοτήτων αποβλήτων συσκευασιών που απαιτούνται για την κάλυψη των ελάχιστων στόχων κάθε έτους.
3. Το ποσοστό ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασίας από χαρτί και μέταλλο που πέτυχε το σύστημα, κατά τα έτη 2009-2016 υπερέβη το 100% των ποσοτήτων που δηλώθηκαν ως να τοποθετήθηκαν στην αγορά. Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, το γεγονός αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στην προσμέτρηση ποσοτήτων αποβλήτων που δεν προέρχονται από συσκευασίες και στο ότι υπόχρεοι παραγωγοί των υπό αναφορά αποβλήτων δεν είναι εγγεγραμμένοι στο σύστημα.
Συνέταιρος σε κοινοπραξία για συλλογή χαρτιού
Η Green Dot προχώρησε τον Νοέμβριο του 2012 στην ίδρυση κοινοπραξίας στην οποία ανέθεσε την εκτέλεση του έργου συλλογής pmd και χαρτιού από περιοχές της Λεμεσού, χωρίς την προηγούμενη ενημέρωση του Τμήματος Περιβάλλοντος, κατά παράβαση του όρου 3.6 της έγκρισής του, σύμφωνα με τον οποίο σε περίπτωση αλλαγής των συνεργατών του συστήματος ή τροποποίησης όρων συνεργασίας τους πρέπει να ενημερώνεται γραπτώς ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος.
Δεδομένου ότι το σύστημα συμμετέχει με ποσοστό 50% στην κοινοπραξία, η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρεί ότι το σύστημα δεν είναι σε θέση να ασκεί αντικειμενικό έλεγχο στις εργασίες της κοινοπραξίας και να διεκδικήσει αποζημιώσεις από τυχόν πλημμελή εκτέλεση του έργου.
Σχετικά με το θέμα αυτό η Υπηρεσία υπογραμμίζει ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος, ως αρμόδια Αρχή, πρέπει να διασφαλίσει ότι ο έλεγχος της απόδοσης της κοινοπραξίας γίνεται από ανεξάρτητο φορέα.
Διαχείριση αποβλήτων συσκευασίας από γυαλί
Κατά τα έτη 2007 μέχρι 2009 και 2012 μέχρι 2016 η Green Dot δεν πέτυχε τον στόχο ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασίας από γυαλί, με αποτέλεσμα να μην καταστεί δυνατή η εκπλήρωση της δέσμευσης που ανέλαβε, έναντι οικονομικού αντιτίμου, από τα μέλη του.
Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, το Τμήμα Περιβάλλοντος και η Green Dot δεν διενεργούν οποιονδήποτε έλεγχο επί της ορθότητας των ποσοτήτων αποβλήτων συσκευασίας από γυαλί που παραδίδει το σύστημα στην Τσιμεντοποιία Βασιλικού και της μετέπειτα διαχείρισής τους από την εν λόγω μονάδα.
Επισημαίνεται ότι η εν λόγω μονάδα δεν διαχειρίστηκε καμία ποσότητα αποβλήτων συσκευασίας από γυαλί που παρέλαβε κατά τα έτη 2011 μέχρι 2014 από το σύστημα, έναντι οικονομικού αντιτίμου, ενώ κατά τα έτη 2015 και 2016 διαχειρίστηκε μερική ποσότητα του παραληφθέντος υλικού.
Κατά τα έτη 2007 μέχρι 2009, το σύστημα προσμέτρησε στον υπολογισμό του στόχου ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασίας από γυαλί ποσότητες οι οποίες εν γνώσει του δεν έτυχαν οποιασδήποτε διαχείρισης, αφού τις είχε παραδώσει στην τότε μη αδειοδοτημένη μονάδα επεξεργασίας της Τσιμεντοποιίας Βασιλικού.
