Σε απειλή για την κυπριακή κοινωνία φαίνεται να εξελίσσονται τα τυχερά παιγνίδια. Σύμφωνα με επίσημες έρευνες το 75% των Κυπρίων παίζει τυχερά παιγνίδια, το 6% από αυτούς παρουσιάζει ήδη συμπτώματα προβληματικής ενασχόλησης με τον τζόγο, ενώ οι Κύπριοι μαθητές, αγόρια και κορίτσια, κατέχουν την πρωτιά στην ενασχόληση με τυχερά παιγνίδια στην Ε.Ε.
Με αυτά τα δεδομένα, η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου προκειμένου να λάβει τα μέτρα που χρειάζονται για αναχαίτιση του φαινομένου της εξάρτησης των Κυπρίων πολιτών από τον τζόγο, προχώρησε στην ετοιμασία του Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπισης της παθολογικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιγνίδια 2018-2020, και το πρώτο αυτό σχέδιο δράσης παρουσιάστηκε ήδη στη θεσμοθετημένη συνάντηση του Δικτύου Συνεργατών της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: 75% των Κυπρίων ασχολούνται με τυχερά παιχνίδια
Το Σχέδιο, «διαμορφώθηκε έχοντας ως βάση την παρούσα κατάσταση καθώς και τις δυνατότητες σε επίπεδο οικονομικών και ανθρώπινων πόρων για υλοποίηση από τις υφιστάμενες υπηρεσίες». Όπως αναφέρεται στη σχετική παρουσίαση, η παθολογική ενασχόληση με τυχερά παιγνίδια ορίζεται ως «η τοποθέτηση οποιουδήποτε αντικειμένου ή περιουσίας με υλική αξία, σε ένα παιγνίδι γεγονός με αβέβαιη έκβαση όπου ο παράγοντας “τύχη” καθορίζει αυτή την έκβαση».
«Η επίμονη υποτροπιάζουσα έφεση προς πάσης φύσεως δραστηριότητες όπου ο παράγοντας τύχη είναι καθοριστικός», επισημαίνεται στην παρουσίαση και προστίθεται πως «η παθολογική ενασχόληση με τυχερά παιγνίδια ταξινομείται στην ομάδα διαταραχών ελέγχου των παρορμήσεων που κύριο χαρακτηριστικό των ατόμων αυτών είναι η αδυναμία τους να προτάξουν αντίσταση στην παρόρμηση του να κάνει μια πράξη που είναι βλαβερή για τον ίδιο ή τους άλλους».
Παράλληλα, και με βάση τα διεθνή δεδομένα, έχει διαπιστωθεί ότι «η εξάρτηση στα τυχερά παιγνίδια ακολουθεί το ίδιο μοντέλο εξάρτησης που παρατηρείται και στην εξάρτηση από ψυχοδραστικές ουσίες». Υπάρχει δηλαδή, «αυξημένος όγκος ερευνών στους τομείς της νευροεπιστήμης και της ψυχολογίας που καταδεικνύουν ότι υπάρχουν κοινά στοιχεία μεταξύ της εξάρτησης από τα τυχερά παιγνίδια και των άλλων εξαρτήσεων».
Η ανάγκη για την εκπόνηση σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση της παθολογικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιγνίδια, προκύπτει από τα στοιχεία που καταγράφουν για την Κύπρο διάφορες ευρωπαϊκές έρευνες. Ενδεικτικά της κατάστασης είναι τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Ερευνών στον μαθητικό πληθυσμό σε σχετικά με το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, αλλά και τζόγο/ χρήση ίντερνετ.
Σύμφωνα λοιπόν με τη συγκεκριμένη έρευνα:
– Εντός διαδικτύου οι Κύπριοι μαθητές στοιχηματίζουν σε ποσοστό 22%, ενώ στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει το 16%. Η διαφορά είναι πιο μεγάλη στο στοίχημα εκτός διαδικτύου με ποσοστό που αγγίζει το 27% ανάμεσα στους Κύπριους μαθητές και μόλις 18% σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
– Εντός διαδικτύου τα αγόρια στοιχηματίζουν σε ποσοστό 35% και τα κορίτσια σε ποσοστό 11%, ενώ τα ευρωπαϊκά ποσοστά του μέσου όρου είναι 24% και 8%, αντίστοιχα.
– Σε ό,τι αφορά το στοίχημα εκτός διαδικτύου, τα ποσοστά παραμένουν ιδιαίτερα ψηλά για τα αγόρια 40% σε σχέση με τα κορίτσια που είναι 16%. Οι ευρωπαϊκοί μέσοι όροι αντίστοιχα είναι 26% και 11%.
Ανησυχητικά είναι όμως και τα στοιχεία για τον γενικό πληθυσμό της Κύπρου, σε σχέση πάντα με την παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιγνίδια.
Συγκεκριμένα:
– Το 75% των Κυπρίων ηλικίας 15 ετών και άνω παίζουν σήμερα τυχερά παιγνίδια.
– Από αυτούς, το 81% χαρακτηρίζονται ως παίκτες εκτός κινδύνου, το 13% θεωρούνται παίκτες που παρουσιάζουν συμπτώματα πιθανής προβληματικής συμπεριφοράς και το 6% χαρακτηρίζονται ως παθολογικοί ή προβληματικοί παίκτες.
Κάνε πέντε σκέψεις πριν να παίξεις
Η Εθνική Αρχή Στοιχημάτων, στο πλαίσιο των δικών της ενεργειών για αντιμετώπιση του φαινομένου, παρέθεσε χθες συνέντευξη Τύπου κατά την οποία προέβη σε αποτίμηση της εκστρατείας υπεύθυνου παιχνιδιού «Διλήμματα» Δεκέμβριος 2017 – Ιούνιος 2018 και παρουσίασε την εκστρατεία υπεύθυνου παιγνιδιού «Σκέψεις» Ιούλιος 2018 – Ιούλιος 2019.
Η εκστρατεία υπεύθυνου παιγνιδιού «Διλήμματα» αξιολογήθηκε μέσω της ποσοτικής έρευνας απόδοσης με τη μέθοδο της τηλεφωνικής και επιτόπιας επικοινωνίας σε δείγμα 500 και 300 ατόμων, αντίστοιχα. Η τηλεφωνική έρευνα κατέδειξε ότι το 74% του πληθυσμού έχει θετική άποψη για την εκστρατεία και το 15% μάλλον θετική. Τα αντίστοιχα ποσοστά που προέκυψαν από την επιτόπια έρευνα σε πρακτορεία στοιχημάτων ήταν 63% και 29%.
Η εκστρατεία «Σκέψεις» θα υλοποιηθεί με τη δημιουργία επιμέρους μηνυμάτων, δράσεων και δραστηριοτήτων για κάθε ομάδα-στόχο ξεκινώντας άμεσα με τις πρώτες δράσεις και ενέργειες να απευθύνονται προς τους παίχτες.
Βασικό μήνυμα προς τους παίχτες είναι «Εάν αποφασίσεις να ασχοληθείς με το τυχερό παιγνίδι, κάνε πέντε σκέψεις πριν να παίξεις». Οι πέντε σκέψεις είναι «μάθε πριν παίξεις», «βάλε όρια», «αυτοαξιολόγηση», «αντιμετώπισε με θάρρος το πρόβλημα» και «είναι παιγνίδι, μην το ξεχνάς».
Η εκστρατεία «Σκέψεις» θα περιλαμβάνει περαιτέρω ενότητες σκέψεων οι οποίες θα δημιουργηθούν σε επόμενο στάδιο προς τις λοιπές ομάδες στόχων του πληθυσμού όπως γονείς, φορείς του κλάδου κ.λπ.
Επιπρόσθετα, η Αρχή ανακοίνωσε τη διοργάνωση εβδομάδας «Υπεύθυνου Παιγνιδιού» η οποία θα λάβει χώρα από τις 8 μέχρι τις 14 Οκτωβρίου 2018, με δράσεις ανά το παγκύπριο. Σκοπός της είναι η παροχή εξειδικευμένης πληροφόρησης στο κοινό για την υπεύθυνη συμμετοχή στο στοίχημα και το τυχερό παιγνίδι, καθώς επίσης για τους κινδύνους τους οποίους ελλοχεύει η μη υπεύθυνη συμμετοχή.
Έτοιμο το πρώτο Σχέδιο Εθνικής Δράσης
Από τα ευρήματα των ερευνών προκύπτει το πολύ σημαντικό συμπέρασμα ότι για τη συμπεριφορά των νέων και την ενασχόλησή τους με τα τυχερά παιγνίδια καταλυτικό ρόλο διαδραματίζει η ίδια η οικογένεια. Όπως χαρακτηριστικά διαπιστώνεται, στην Κύπρο «ο μέσος όρος ηλικίας πρώτης συμμετοχής σε κάποιο τυχερό παιγνίδι είναι τα 12,5 έτη και συνολικά στο 50% των περιπτώσεων τα παιδιά συνοδεύονταν από τους γονείς τους».
Στην παρουσίαση του Σχεδίου Δράσης καταγράφονται και οι καλές πρακτικές τις οποίες το κράτος θα πρέπει να ακολουθήσει προκειμένου να προλάβει τα χειρότερα. «Η αποτελεσματικότητα της προληπτικής παρέμβασης βασίζεται στην ικανότητά της να επιδράσει σε ένα ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου», επισημαίνεται και προστίθεται ότι «οι γενικές παρεμβάσεις πρόληψης οι οποίες στοχεύουν σε ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων, αποτελούν βασικά συστατικά της πρόληψης της προβληματικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιγνίδια».
Προτεραιότητα, αναφέρεται, θα πρέπει να είναι η «διαμόρφωση της γνώσης και των στάσεων της κοινωνίας απέναντι στην ενασχόληση με τα τυχερά παιγνίδια» με επακόλουθη τη «στήριξη/ ενίσχυση ανηλίκων/ νεαρών προσώπων και ευάλωτων ομάδων για αποφυγή της παθολογικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιγνίδια».
Θα πρέπει δηλαδή, να δημιουργηθεί ένα προστατευτικό περιβάλλον ανηλίκων/ νεαρών προσώπων από την παθολογική ενασχόληση και να εφαρμοστούν μηχανισμοί έγκαιρης παρέμβασης για άτομα που παρουσιάζουν συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.
Στόχος του Σχεδίου Δράσης είναι ο τερματισμός της ενασχόλησης με τα τυχερά παιχνίδια, η μείωση των επιβλαβών συνεπειών που επιφέρουν τα τυχερά παιγνίδια στο άτομο και το περιβάλλον, η αποφυγή ή μείωση του κινδύνου που συνδέεται με τα περιβάλλοντα όπου υπάρχει ενασχόληση, η αποτελεσματική αντιμετώπιση των αρνητικών ψυχικών καταστάσεων (άγχος, κατάθλιψη, μοναξιά κ.λπ.) μέσω νέων στρατηγικών και δεξιοτήτων ζωής».
Σε ό,τι αφορά τη θεραπεία αυτή, θα πρέπει να απευθύνεται «σε άτομα με αυξανόμενο χρόνο ενασχόλησης με τα τυχερά παιγνίδια και σταδιακή απώλεια ελέγχου, σε άτομα που χαρακτηρίζονται με απώλεια ελέγχου αναφορικά με την ενασχόληση με τα τυχερά παιγνίδια και σε μέλη της οικογένειας του ατόμου με προβλήματα ενασχόλησης με τα τυχερά παιγνίδια».
Προτεραιότητα σε ό,τι αφορά τη θεραπεία δίνεται στη «διασφάλιση της πρσβασιμότητας όλων των ομάδων (ανήλικων, ενήλικων, ευάλωτου πληθυσμού) στην εξειδικευμένη θεραπεία για αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την προβληματική ή παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιγνίδια» με παράλληλη, «παροχή εξειδικευμένης θεραπείας με βάση τις καλές πρακτικές για τα άτομα τα οποία αντιμετωπίζουν προβληματική ή παθολογική ενασχόληση».
«Η παρακολούθηση και αξιολόγηση του φαινομένου παρέχει σημαντική ανατροφοδότηση στους φορείς χάραξης πολιτικής σχετικά με το φαινόμενο, καθώς και την πρόοδο προς την κατεύθυνση των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων», αναφέρεται.
Τελικός στόχος θα πρέπει να είναι η «διαμόρφωση μηχανισμών καταγραφής του φαινομένου καθώς και πραγματοποίησης συστηματικών ερευνών για την καλύτερη κατανόηση του φαινομένου της προβληματικής ή παθολογικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιγνίδια». Ταυτόχρονα, γίνεται εισήγηση για «ανάπτυξη επιδημιολογικών δεικτών, τεκμηρίωση και παρακολούθηση του φαινομένου, δημιουργία μηχανισμών καταγραφής και αξιολόγησης, προώθηση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ στα θέματα της παθολογικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιγνίδια».
