Ο υπουργός Εσωτερικών άναψε το πράσινο φως στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης (ΚΟΑΓ) να μελετήσει την αγορά και εγκατάσταση προκατασκευασμένων οικιών, ενώ ενδιαφέρον επέδειξε και η υπουργός Εργασίας, Ζέτα Αιμιλιανίδου. Μάλιστα, ο υπουργός Εσωτερικών τόνισε στον ΚΟΑΓ ότι η κατασκευή προκατασκευασμένων αποτελεί για τον ίδιο προτεραιότητα.
Στο πλαίσιο της έρευνας που θα διενεργηθεί, ο ΚΟΑΓ δεν θα εξετάσει μόνο την προσωρινή στέγαση με φθηνά προκατασκευασμένα (με σκοπό να αντιμετωπιστούν άμεσες ανάγκες ανθρώπων που μένουν άστεγοι από τη μια μέρα στην άλλη) αλλά και προκατασκευασμένων στα οποία θα μπορεί κάποιος να διαμείνει σε μακροχρόνια βάση, αν και στην περίπτωση αυτή γίνεται αντιληπτό πως το κόστος ίσως είναι πολλαπλάσιο. Όπως πληροφορείται ο «Φ», το κόστος των προκατασκευασμένων «μακράς πνοής» ίσως κυμανθεί στο 60% μιας κανονικής κατοικίας, ενώ τα προκατασκευασμένα που προορίζονται για την κάλυψη άμεσων αναγκών μπορεί να κοστίσουν μόνο μερικές χιλιάδες ευρώ.
Ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, ερωτηθείς σχετικά από τον «Φ», ανέφερε πως από τη στιγμή που αποφασίστηκε η σφαιρική εξέταση του θέματος των προκατασκευασμένων, είναι ανοικτός σε εισηγήσεις από τον ΚΟΑΓ. Αυτό που μας ενδιαφέρει, είπε, είναι να αντιμετωπίσουμε περιπτώσεις κατά τις οποίες υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται να στεγαστούν αμέσως, λαμβανομένων βεβαίως υπόψη και των οικονομικών δυνατοτήτων του κράτους.
Ο υπουργός Εσωτερικών ζήτησε από τον ΚΟΑΓ να εξετάσει όχι μόνο το ενδεχόμενο τοποθέτησης των προκατασκευασμένων σε γη του οργανισμού, αλλά και σε κρατική γη. Εξάλλου, θα εξεταστεί και το ενδεχόμενο να τοποθετηθούν οι συγκεκριμένες οικίες και σε τουρκοκυπριακή γη η οποία μένει αναξιοποίητη και η οποία θα μπορεί να επιστραφεί στους νόμιμους ιδιοκτήτες της σε περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού.
Ο κ. Πετρίδης ανέφερε στον «Φ» πως «ζητήθηκε από τον ΚΟΑΓ να καταθέσει ολοκληρωμένη εισήγηση για το κόστος, τις περιοχές που θα τοποθετηθούν τα προκατασκευασμένα, τις ομάδες πληθυσμού που θα αφορούν, αλλά και τον μηχανισμό με τον οποίο θα διατίθενται».
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», ο ΚΟΑΓ άρχισε ήδη προεργασία και όταν διερευνήσει, και μέσω του διαδικτύου, τις προδιαγραφές αλλά κα τις τιμές, θα προχωρήσει στην προκήρυξη προσφορών ώστε να εξασφαλιστεί η χαμηλότερη τιμή. Ο αριθμός των οικιών που θα αγοραστούν δεν έχει καθοριστεί, αλλά βέβαιο θεωρείται ότι θα εγκατασταθούν σε όλες τις πόλεις. Θεωρείται αναμενόμενο ότι τα σπίτια δεν θα εγκατασταθούν σε φιλέτα γης, ενώ παράλληλα δεν πρέπει να βρίσκονται σε περιοχή χωρίς υποδομές (ηλεκτρισμό, νερό, οδικό δίκτυο) καθότι κάτι τέτοιο θα εκτοξεύσει το κόστος.
Τα σπίτια θα είναι ικανοποιητικής ενεργειακής απόδοσης, δεδομένου ότι οι χρήστες τους δεν θα έχουν την οικονομική άνεση και ευχέρεια να δαπανούν πολλά χρήματα για κλιματισμό / θέρμανση.
Εξάλλου, το υπουργείο Εργασίας αναζητεί μόνιμες λύσεις με προκατασκευασμένα για αστέγους, στην προσπάθειά του αφενός να εξυπηρετήσει αυτή την κατηγορία που φαίνεται ότι θα μεγαλώνει, αλλά και για να μειώσει το κόστος που καταβάλλει το κράτος κάθε χρόνο για ενοίκια.
Ενώπιον της Βουλής, ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εργασίας, Χρίστος Μαληκκίδης, είχε αναφέρει πως από το 2014 που υιοθετήθηκε το ΕΕΕ διατέθηκαν 31 εκατ. επιδοτήσεις ενοικίου σε δικαιούχους. Σήμερα 4.300 οικογένειες λαμβάνουν κάθε μήνα ειδικό επίδομα ενοικίου, πρόσθεσε. Είπε επίσης πως παρέχεται επίδομα €2,80 ανά τετραγωνικό μέτρο.
Υπενθυμίζεται πως όπως ελέχθη ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, οι άστεγοι στην Κύπρο το 2017 ανήλθαν στους 129. Από αυτούς οι 49 ζούσαν στη Λευκωσία, οι 24 στη Λεμεσό, οι 40 στη Λάρνακα, οι 15 στην Πάφο και ένας στην Αμμόχωστο.
Εξάλλου, το 2017 οικονομική βοήθεια έλαβαν 43 άστεγοι στη Λευκωσία, 8 στη Λεμεσό, 21 στη Λάρνακα, τρεις στην Πάφο και ένας στην Αμμόχωστο.
Τι έδειξε προκαταρκτική έρευνα
Με βάση προκαταρκτική έρευνα που διενήργησε ο ΚΟΑΓ με δική του πρωτοβουλία πριν συζητήσει το θέμα με τον υπουργό Εσωτερικών, εντοπίστηκαν προκατασκευασμένα μέχρι 200 τετραγωνικά μέτρα, με τέσσερα υπνοδωμάτια και τρία μπάνια, πέραν του σαλονιού της κουζίνας, της τραπεζαρίας και του γραφείου.
Κάποιες εταιρείες είναι πρόθυμες να συναρμολογήσουν οι ίδιες τα προκατασκευασμένα σπίτια ή ακόμη να τα πουλήσουν και να αναλάβουν ντόπιοι εργολάβοι τη συναρμολόγηση, υπό την επίβλεψη των κατασκευαστών.
Άλλες εταιρείες προσφέρουν σπίτια από 45 τετραγωνικά μέχρι και 150 τ.μ., ενώ υπάρχει η ευχέρεια σχεδιασμού σπιτιών διαφορετικού εμβαδού, ανάλογα με τις ανάγκες.
Όσον αφορά στο «πού θα εγκατασταθούν τα προκατασκευασμένα», ο τέως πρόεδρος του ΚΟΑΓ, Ανδρέας Φράγκος, είχε αναφέρει στον «Φ» πως θα μπορούσαν να τοποθετηθούν σε τεμάχια του οργανισμού ή και σε κρατική γη ή ακόμη να εξεταστούν και άλλες προσφερόμενες λύσεις.
Η νέα πολιτική
Η νέα στεγαστική πολιτική προβλέπει:
– Την εισαγωγή νέων πολεοδομικών κινήτρων για παροχή προσιτής κατοικίας, όπου ο ΚΟΑΓ θα έχει ενεργό εμπλοκή μέσα από την ανάληψη του ρόλου ως Φορέας Διαχείρισης της εν λόγω πολιτικής και θα εποπτεύει τη διάθεση οικιστικών μονάδων σε δικαιούχους.
– Το νέο ενιαίο στεγαστικό σχέδιο, το οποίο τυγχάνει επεξεργασίας από το ΥΠΕΣ. Το νέο ενιαίο Στεγαστικό Σχέδιο αντιμετωπίζει αδυναμίες σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα προηγούμενων σχεδίων, τα οποία είχαν μεταξύ άλλων οδηγήσει σε αριθμό μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς και σε μη απορρόφηση διαθέσιμων πόρων καθώς αριθμός ατόμων που είχαν εξασφαλίσει έγκριση δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν δάνεια για χρηματοδότηση της δικής τους συνεισφοράς.
- Σημειώνεται ότι με πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο οργανισμός θα έχει στη διάθεσή του κονδύλι το οποίο θα προέρχεται ως ποσόστωση από τα έσοδα του κράτους από τις πολιτογραφήσεις ξένων επενδυτών στην Κύπρο, και το οποίο θα κατατίθεται απευθείας στον ΚΟΑΓ.
Άλλες στεγαστικές λύσεις
Ο ΚΟΑΓ είχε εξετάσει επίσης την ανέγερση φοιτητικών εστιών, την κατασκευή κτηρίων και ενοικίασή τους σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, αξιοποίηση δικών του τεμαχίων γης μέχρι και δραστηριοποίησή του στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πρότεινε επίσης επενδύσεις στη γη, σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, και όπως μέρος των εσόδων από τη δραστηριότητα αυτή διατεθεί για τη χρηματοδότηση των κοινωνικών προγραμμάτων του Κράτους. Οι προτάσεις του ΚΟΑΓ υπεβλήθησαν από τις 12 Ιουλίου 2017. Ο ΚΟΑΓ είχε εκφράσει επίσης ετοιμότητα για κατασκευή οικιστικών μονάδων, οι οποίες θα παραμένουν στην ιδιοκτησία του οργανισμού και θα ενοικιάζονται με προσιτό ενοίκιο, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα ομάδων όπως νέους μονήρεις, νεαρά ζευγάρια, λήπτες επιδομάτων ενοικίου. Οι τελευταίοι θα πρέπει να απευθύνονται πρώτα στον οργανισμό ώστε η κρατική επιδότηση να δίνεται κατευθείαν σ’ αυτόν. Ο ΚΟΑΓ είχε υποδείξει επίσης πως η ήδη εφαρμοζόμενη στεγαστική πολιτική του Οργανισμού, παρέχει τη δυνατότητα αγοράς στέγης από μέτρια και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα πληθυσμού. Ειδικά, όσον αφορά τις φοιτητικές εστίες, ο ΚΟΑΓ πρότεινε ανέγερσή τους προς εξυπηρέτηση των φοιτητών από χαμηλά αμειβόμενες οικογένειες. Οι εστίες αυτές θα διατίθενται προς ενοικίαση είτε άμεσα στους ίδιους τους φοιτητές είτε στα πανεπιστήμια ή σε άλλους φορείς κρατικούς, δημοτικούς, κοινοτικούς με σχετικά ανάλογη διαχείριση.
ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΑΓ
Κατά τη διάρκεια πρόσφατης συνάντησης του Υπουργού με το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΟΑΓ, συζητήθηκαν οι νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αγορά και η προσφορά στέγασης στην Κύπρο, οι οποίες οφείλονται σε παράγοντες όπως:
- Το νέο πλαίσιο εξασφάλισης δανείων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, περιορίζει την εξασφάλιση δανείων και ως εκ τούτου σημαντικός αριθμός αιτητών δεν μπορούν πλέον με την ίδια ευκολία να εξασφαλίσουν δάνεια.
- Μειωμένη προσφορά στέγασης λόγω αύξησης των φοιτητών στην Κύπρο, αλλά και του φαινομένου του Airbnb.
- Λόγω κρίσης το οικιστικό απόθεμα δεν αυξήθηκε σημαντικά από τον ιδιωτικό τομέα, γι’ αυτό και πρέπει να δημιουργηθούν νέα εργαλεία στεγαστικής πολιτικής αλλά και αλλαγή όλων των υφιστάμενων στεγαστικών σχεδίων.
Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει και ο ρόλος του ΚΟΑΓ να αναθεωρηθεί και να αναβαθμιστεί. Με βάση πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβούλιου για τον διορισμό του Διοικητικού Συμβουλίου του οργανισμού, υπάρχει σαφής πολιτική απόφαση και στήριξη από την Κυβέρνηση για διαφοροποίηση και αναβάθμιση του ρόλου του ΚΟΑΓ, όσον αφορά στην εφαρμογή της νέας στεγαστικής πολιτικής της Κυβέρνησης.