Χιλιάδες οι «εξαφανισμένες» οικιακές βοηθοί

Χάος επικρατεί στον τομέα των αλλοδαπών οικιακών βοηθών, που εγκαταλείπουν τους εργοδότες τους χωρίς ουσιαστικό λόγο αλλά παραμένουν παράνομα στην Κύπρο και εργοδοτούνται σε άλλα σπίτια ή και σε άλλες εργασίες. Αυτό φαίνεται και από τη σύγχυση που επικρατεί στα στοιχεία. Στις οκτώ χιλιάδες ανεβάζει τις αλλοδαπές που εγκαταλείπουν τους εργοδότες τους, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Γραφείων Εργασίας, η Αστυνομία μιλά για 2.745, ενώ πρόσφατα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με αφορμή τις εξαφανίσεις γυναικών είχε μιλήσει για 3.600 γυναίκες που απουσιάζουν χωρίς να γνωρίζει κανένας πού βρίσκονται.
 

Το αλαλούμ με τις εργαζόμενες που εγκαταλείπουν ξαφνικά τους εργοδότες τους είναι δείκτης πως κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά αυτό το πρόβλημα, που εκτός από οικονομικές προεκτάσεις έχει και κοινωνικές. Ηλικιωμένοι αφήνονται στα κρύα του λουτρού με τους δικούς τους να βρίσκονται σε απόγνωση και οικογενειάρχες μένουν ξεκρέμαστοι αφού δεν έχουν πού ν’ αφήσουν τα παιδιά τους. Ταυτόχρονα, εγγυητικές μένουν μπλοκαρισμένες στις τράπεζες και ουδείς συγκινείται να παρέμβει. Το πρόβλημα διογκώνεται κάθε χρόνο, με την κατάσταση να μένει ανεξέλεγκτη, ενώ όλοι στοχοποιούν την Αστυνομία ότι δεν παρεμβαίνει για να ελέγξει και να εντοπίσει όσες εργάζονται παράνομα. 

Ο «Φ» ανοίγει τον φάκελο αυτού του προβλήματος το οποίο μεγεθύνεται ολοένα και περισσότερο. Ζήτησε τις απόψεις του υπουργού Εσωτερικών, του Αρχηγού Αστυνομίας, της προέδρου της Επιτροπής Εσωτερικών της Βουλής και του προέδρου των ατζέντηδων Ανδρέα Τσαγγαρίδη. 
 

 

Σύμφωνα με τον κ. Τσαγγαρίδη, τα προβλήματα ξεκίνησαν από την περίοδο που άλλαξε η πολιτική με τις οικιακές βοηθούς οι οποίες εγκατέλειπαν τον χώρο εργασίας τους. Αυτό έγινε επί υπουργίας Νεοκλή Συλικιώτη. Προηγουμένως καμία κοπέλα δεν έφευγε από το σπίτι όπου εργαζόταν, αφού αν συνέβαινε αυτό συλλαμβανόταν και στελλόταν πίσω στη χώρα της. Αργότερα αυτή η πρακτική θεωρήθηκε ότι ήταν ρατσιστική.

 

Από τότε άρχισαν τα μεγάλα προβλήματα. Είχα συναντηθεί με τον τότε ΥΠΕΣ, του ανέπτυξα τις επιφυλάξεις μας ως Σύνδεσμος, αλλά δεν εισακουστήκαμε. Τότε άρχισαν να δημιουργούνται τα κυκλώματα που εκμεταλλεύονταν με διάφορους τρόπους τις κοπέλες αυτές. Τις έβαζαν σε κάποιους χώρους και τις εκμεταλλεύονταν είτε στην εργασία, είτε σεξουαλικώς. 

 

Όταν ανέλαβε το υπουργείο ο Σωκράτης Χάσικος είχα συνάντηση μαζί του. Συζητήσαμε τα θέματα που μας απασχολούσαν, όμως για κάποιο λόγο δεν προχώρησαν. Έθεσα σε τρεις υπουργούς (Εσωτερικών, Εργασίας και Δικαιοσύνης) το θέμα των κυκλωμάτων, ότι κάποιες ομάδες γυναικών εκδίδονταν σε συγκεκριμένες περιοχές όπου ύψωναν την παλάμη τους και έγραφαν μέσα το ποσό των 10-15 ευρώ και περνούσαν ηλικιωμένοι και τις έπαιρναν με τα οχήματά τους. Οι περισσότερες από αυτές ήταν οικιακές βοηθοί που ήρθαν στην Κύπρο για να φροντίσουν έναν ηλικιωμένο ή για να βοηθήσουν μιαν οικογένεια που είχε ανάγκη και τελικά έφυγαν για να καταλήξουν σε άλλα σπίτια ή κάποιες να βγουν σ’ ένα πεζοδρόμιο.
 

 

Τα κυκλώματα τα οποία έχουν αυξηθεί, παροτρύνουν τις κοπέλες να φεύγουν από τα σπίτια. Υπήρχαν άνθρωποι που γύριζαν τους δρόμους και όποιαν έβλεπαν να καθαρίζει το πεζοδρόμιο της έλεγαν, έλα να σου βρω καλύτερη δουλειά και με περισσότερα λεφτά. Έτσι τις ξεσήκωναν και τις εκμεταλλεύονταν με διάφορους τρόπους, τις έστελλαν σε διάφορα σπίτια και εργάζονταν με πέντε ευρώ την ώρα και η μια με την άλλη παρασύρονταν. Φτάσαμε τις εφτά χιλιάδες αναζητούμενες το 2018. Μετά τα κατά συρροή εγκλήματα σε βάρος γυναικών και παιδιών, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε αναφερθεί σε 3.600 οικιακές βοηθούς που απουσιάζουν και δεν γνωρίζει κανείς που βρίσκονται. Οι πληροφορίες οι δικές μου από το Τμήμα Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, αναφέρουν ότι σήμερα οι αναζητούμενες γυναίκες που έχουν εγκαταλείψει τους εργοδότες τους είναι 8.000. 

 

Οι ατζέντηδες μετά τη φυγή μιας οικιακής βοηθού, εξηγεί ο κ. Τσαγγαρίδης, ετοιμάζουν επιστολή εκ μέρους του εργοδότη και ενημερώνουν το Τμήμα Μετανάστευσης. Δίδεται στην οικιακή βοηθό προθεσμία ενός μήνα και αν δεν βρει εργασία, τότε κηρύσσεται ως ανεπιθύμητο πρόσωπο. Έτσι φτάσαμε τις 8.000 που άλλαξαν εργοδότη και αν η Αστυνομία έκανε διάφορες επιχειρήσεις τότε θα συλλαμβάνονταν οι παράνομες και δεν θα υπήρχε αυτό το πρόβλημα. Οι Αρχές γνωρίζουν πού συγκεντρώνονται αυτές οι γυναίκες όμως η Αστυνομία επικαλείται έλλειψη χώρων κράτησης και δεν προχωρά σε μαζικούς ελέγχους. Να επισημάνω ότι με την παράνομη εργοδότηση, η Κυβέρνηση χάνει χιλιάδες ευρώ από μη καταβολές Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

 

«Γιατί οι Αρχές ανέχονται αυτή την κατάσταση;» 
 

Ένα ερώτημα που προκύπτει αφορά στο πού βρίσκονται όλες αυτές οι παράνομες. Ο κ. Τσαγγαρίδης απαντά ότι αυτές ενοικιάζουν διαμερίσματα και διαμένουν πολλές μαζί και απασχολούνται σε διάφορα σπίτια, ενώ κάποιες εκδίδονται. Εμείς ως Ομοσπονδία, είπε, έχουμε διαπιστώσει ότι υπάρχουν κοπέλες που ενώ το ποσό του μισθού τους είναι 400 ευρώ, στέλλουν στη χώρα τους 1.000 – 3.000 ευρώ τον μήνα. Να σημειώσουμε ότι όσοι εργοδοτούν τέτοιες γυναίκες, τις εργοδοτούν παράνομα και αυτό αποτελεί ποινικό αδίκημα. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, μια οικιακή βοηθός που έρχεται πρέπει να απασχολείται στον εργοδότη για τον οποίο έρχεται. Ούτε με τη συγκατάθεσή του μπορεί να εργάζεται αλλού.

 

Αποτελεί μεγάλο ερωτηματικό γιατί οι Αρχές ανέχονται αυτή την κατάσταση και δεν κάνουν κάτι για να περιορίσουν την παρανομία. Χιλιάδες εργοδότες μένουν ξεκρέμαστοι με τις αλλοδαπές να εργάζονται σε περισσότερα από ένα σπίτια για πέντε ευρώ την ώρα παράνομα και οι πραγματικοί εργοδότες τους, αυτοί που πλήρωσαν €2.500 ευρώ για να τις φέρουν, να βρίσκονται σε απόγνωση. Νέες διαδικασίες για να φέρουν άλλη, έξτρα χρήματα, εγγυητικές και πάει λέγοντας. Και αν πρόκειται για έναν που ζει με τη σύνταξη και έχει ανάγκη τι γίνεται; 

 

 

Υπάρχει ένα κύκλωμα δικηγόρων που καθοδηγεί ορισμένες από αυτές και υποβάλλουν αίτηση ασύλου και ήδη αυτή τη στιγμή υπάρχουν χιλιάδες αιτήσεις υπό εκκρεμότητα, σημειώνει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Γραφείων Εργασίας Ανδρέας Τσαγγαρίδης. Με ποια δικαιολογία θα στηριχθεί μια αίτηση γυναίκας που προέρχεται από τις Ινδίες, το Βιετνάμ ή τις Φιλιππίνες, διερωτάται, αφού δεν υπάρχουν εχθροπραξίες στις χώρες αυτές.

 

Τι σημαίνει όμως για έναν εργοδότη να τον εγκαταλείψει η οικιακή του βοηθός. Ο κ. Τσαγγαρίδης τονίζει ότι κάθε εργοδότης καταθέτει μια εγγυητική στην τράπεζα ύψους 850 ευρώ που κατακρατείται ώστε αν υπάρχει πρόβλημα και πρέπει να απελαθεί μια οικιακή βοηθός, να κόβεται το εισιτήριό της από αυτή τη εγγυητική ώστε να μην επωμισθεί το δημόσιο τα έξοδα επαναπατρισμού. Για να φανταστείτε το μέγεθος του προβλήματος, αναφέρει, εντός του 2018 έφυγαν 2.000 Φιλιππινέζες και πήγαν στα κατεχόμενα και κατακρατούνται οι εγγυητικές των εργοδοτών τους. Οι πληροφορίες μας ως Συνδέσμου, αναφέρει, είναι ότι στα κατεχόμενα γίνεται άγρια εκμετάλλευση των γυναικών αυτών. 

 

Το πρόβλημα χειροτερεύει όσον αφορά στους συνταξιούχους. Πού μπορεί κάποιος, διερωτάται, να βρει άλλα 850 ευρώ για να βάλει εγγυητική ώστε να φέρει άλλη βοηθό ή 2.500 για να φέρει άλλη γυναίκα; 

 

Εκτός από τις εγγυητικές ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι με το release paper, το έγγραφο δηλαδή που ελευθερώνει μια οικιακή βοηθό να εργαστεί σε άλλον εργοδότη. Υπάρχουν κάποια προβλήματα, αναφέρει ο κ. Τσαγγαρίδης, γιατί εδώ αρχίζουν οι εκβιασμοί. Είχαμε καταγγελίες από οικιακές βοηθούς στο Γραφείο Εργασίας, ότι θέλουν ν’ αλλάξουν εργοδότη, επειδή ο υφιστάμενος δεν της δίνει φαγητό ή βρίσκουν διάφορες δικαιολογίες οι οποίες φαίνεται ότι πίσω κρύβονται είτε τα διάφορα κυκλώματα είτε δικηγόροι. Λένε ένα σωρό ψέματα, υποβάλλουν το παράπονό τους, γίνεται μια ακροαματική διαδικασία, καλείται και ο εργοδότης να δώσει τη δική του εκδοχή και μετά μια Επιτροπή αποφασίζει κατά πόσο η αλλοδαπή έχει δίκαιο ή όχι. Στο μεταξύ, η παραπονούμενη μετά την εξέταση του παραπόνου της εξαφανίζεται και δεν εντοπίζεται από κανένα. Όταν η απόφαση της Επιτροπής αυτής είναι υπέρ της έχει καλώς, όταν όμως είναι εναντίον της τότε στις πλείστες φορές εξαφανίζεται και παραμένει αναζητούμενη. Ενώ δίνει μια διεύθυνση διαμονής, στο τέλος δεν εντοπίζεται και μένουν παράνομες.

 

Ο κ. Τσαγγαρίδης τονίζει ότι πρέπει σοβαρά οι αρχές να καταπιαστούν με το ζήτημα αυτό και κυρίως η Αστυνομία. Πρέπει, είπε, ν’ αρχίσει συντονισμένες εκστρατείες εντοπισμού των παράνομων οικιακών βοηθών που εργάζονται σε τρία και τέσσερα σπίτια. Αν αρχίσει μια οργανωμένη προσπάθεια εντοπισμού αυτών των γυναικών, τότε το πρόβλημα θα μειωθεί και δεν θα ταλαιπωρούνται οι εργοδότες να φέρνουν άλλη, με άλλες εγγυητικές και να υποστούν όλη αυτήν την ταλαιπωρία. Τώρα όπως είναι η κατάσταση, φεύγουν πολύ εύκολα από τους εργοδότες τους επειδή γνωρίζουν ότι κανείς δεν θα τις ενοχλήσει και κανείς δεν θα τις αναζητήσει. Αν ξέρουν ότι αν εγκαταλείψουν τον εργοδότη τους χωρίς τη νόμιμη διαδικασία θα εντοπιστούν και θα συλληφθούν, τότε το πρόβλημα θα μειωθεί.