Σοβαρή καταγγελία, που αφορά την εθνική ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και ευρύτερα το δημόσιο συμφέρον, έγινε τον περασμένο μήνα στην Ελεγκτική Υπηρεσία. Η εν λόγω καταγγελία αφορά διαγωνισμό που προκήρυξε η Αστυνομία Κύπρου και ήδη έχει κατακυρωθεί σε εταιρεία από τον Σεπτέμβριο του 2021. Αφορά προμήθεια, εγκατάσταση και εκπαίδευση στη χρήση συστημάτων προστασίας κρίσιμων υποδομών της Δημοκρατίας, από ενδεχόμενες επιθέσεις μέσω μη επανδρωμένων πτητικών μέσων.
Με απλά λόγια, πρόκειται για τα ευρέως γνωστά drones, τα οποία αποτελούν υπερόπλο της εποχής, όπως διαπιστώθηκε για μια ακόμη φορά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Σύμφωνα πάντα με τα όσα προσάπτονται από εμπειρογνώμονες σε επιστολή που στάλθηκε στον Γενικό Ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη στις 6 Μαΐου, τα τεχνικά στοιχεία της προσφοράς της επιτυχούσας εταιρείας, δεν συνάδουν με τις προδιαγραφές που τέθηκαν. Υπάρχουν, δηλαδή, σοβαρές αμφιβολίες κατά πόσον το σύστημα θα επιτύχει τον επιδιωκόμενο στόχο.
Ταυτόχρονα και με βάση πάντα το περιεχόμενο της καταγγελίας, στελέχη της εταιρείας που θα υλοποιήσει αυτό το νευραλγικής σημασίας έργο, δεν έχουν τα προσόντα και δη την ανάλογη προϋπηρεσία, κάτι το οποίο ήταν βασική προϋπόθεση με βάση τους όρους της προσφοράς. Πέραν τούτου, προκύπτει ότι εταιρικό στέλεχος του επιτυχόντα προσφοροδότη, είχε σημαντική θέση στην εταιρεία που εγκατέστησε το σύστημα απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων στις Κεντρικές Φυλακές, το οποίο συνοδεύτηκε από πολλά ευτράπελα, σύμφωνα και με δικογραφία του πρόσφατου παρελθόντος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Οι καταγγέλλοντες, σύμφωνα με πληροφορίες μας, αφού πρώτα αιτούνται στην Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας να διερευνήσει «ψευδή/παραπλανητικά στοιχεία» που δηλώθηκαν από τον επιτυχόντα προσφοροδότη, παραθέτουν και υλικό προς επιβεβαίωση των όσων υποστηρίζουν.
Σίριαλ οι τεχνικές προδιαγραφές
Ξεκινώντας από το πρώτο σημείο της καταγγελίας, που αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές της επιτυχούσας προσφοράς, στην καταγγελία διατυπώνεται η θέση πως αυτές δεν πληρούνται. Αν και όπως σημειώνεται, ο τεχνικός φάκελος που υπέβαλε η εταιρεία δεν είναι διαθέσιμος, εντούτοις από τα ήδη γνωστοποιημένα στοιχεία του, προκύπτει ότι κάποια από τα συστήματα που θα χρησιμοποιηθούν, δεν πληρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές.
Οι εμπειρογνώμονες που προέβησαν στην καταγγελία προς την Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, παραθέτουν αναλυτικά περί τις 10 σχετικές επισημάνσεις, καταγράφοντας αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους εκφράζουν αμφιβολίες για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Απόρρητοι οι φάκελοι
Σύμφωνα με τα όσα είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει πρόσβαση στους φακέλους της εταιρείας που κέρδισε την προσφορά. Άλλη εταιρεία που συμμετείχε στον διαγωνισμό προσέφυγε στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών και αιτήθηκε όπως της αποκαλυφθεί το περιεχόμενο του τεχνικού φακέλου των επιτυχόντων.
Ωστόσο, η αναθέτουσα Αρχή που στην προκειμένη είναι η Αστυνομία Κύπρου, ενημέρωσε πως αυτοί έχουν χαρακτηριστεί ως απόρρητοι, κατόπιν αιτήματος της εταιρείας που κέρδισε τον διαγωνισμό.
Με απλά λόγια, οι αμφιβολίες κατά πόσον πληρούνται οι τεχνικοί όροι και κατ’ επέκταση αν διασφαλίζεται η επιτυχία του συστήματος, παραμένουν.
Μάλιστα, οι πιο πάνω προβληματισμοί ευλόγως επιτείνονται, αν αναλογιστούμε το λεκτικό απόφασης της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών που εντοπίσαμε στο διαδίκτυο κι εκδόθηκε στις 3/6/2022. Εταιρική οντότητα που συμμετείχε στον διαγωνισμό, προσέφυγε στην Αρχή προσβάλλοντας την κατακύρωση στην επιτυχούσα ανταγωνίστρια εταιρεία.
Ανάμεσα στα επιχειρήματα που προέβαλε η παραπονούμενη εταιρεία ήταν ότι οι τεχνικοί όροι του διαγωνισμού δεν πληρούνταν από τον επιτυχόντα προσφοροδότη. Η απόφαση ήταν απορριπτική, με την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών να σημειώνει στην ετυμηγορία της: «Σ’ ό,τι αφορά το τεχνικό περιεχόμενο των εν λόγω εγγράφων αυτό δεν είμαστε σε θέση να το αξιολογήσουμε και συνεπώς παραμένει ανεξέλεγκτο όπως ακριβώς προβλέπει και η σχετική νομολογία».
Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει καμιά δυνατότητα να έχει πρόσβαση κάποιος στον τεχνικό φάκελο και να διαπιστώσει κατά πόσον πληρούνται οι τεχνικές προδιαγραφές.
Προσόντα και Κεντρικές Φυλακές
Στην καταγγελία προς την Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας προβάλλεται ο ισχυρισμός πως δύο εμπειρογνώμονες της εταιρείας που κέρδισε τον διαγωνισμό, δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα προσόντα, ούτε την απαιτούμενη πείρα, με βάση τους όρους στην δημόσια προσφορά. Γίνεται, μάλιστα, ιδιαίτερη μνεία στον έναν εκ των δύο. Βάσει της καταγγελίας, ο εν λόγω εμπειρογνώμονας φέρεται να απέκρυψε ότι συνδέεται με την εταιρεία που εγκατέστησε (ανεπιτυχώς εκ του αποτελέσματος) σύστημα απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων στις Κεντρικές Φυλακές.
Θυμίζουμε ότι για το εν λόγω σύστημα γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά. Η Αστυνομία θεωρεί πως μέσα από το σωφρονιστικό ίδρυμα γίνονται τηλεφωνικές κλήσεις από καταδικασθέντες ή υπόδικους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πυρκαγιά στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού, βάσει μαρτυριών που εξασφάλισε το ΤΑΕ Λεμεσού, συντονίστηκε από υπόδικο μέσω «βιντεοκλήσης», ο οποίος έδιδε οδηγίες από τις φυλακές στους δράστες του εμπρησμού στην αίθουσα όπου φυλάσσονταν τα τεκμήρια. Σε άλλη περίπτωση και συγκεκριμένα τη δολοφονία του Ανδρέα Ευαγγέλου στη Λάρνακα (28/12/2021), σύμφωνα με αίτημα της Αστυνομίας για προσωποκράτηση υπόπτων, ο συντονισμός φέρεται να έγινε μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας με υπόδικο των φυλακών. Η υπόθεση έπεσε πριν από λίγους μήνες στο Ανώτατο, καθώς κρίθηκε πως οι διωκτικές Αρχές παραβίασαν συνταγματικά δικαιώματα των υπόπτων.
Παλιότερα και μέχρι να εγκατασταθεί το σύστημα προέκυψαν πολλά προβλήματα, αφού πολίτες οι οποίοι διαμένουν στην ευρύτερη περιοχή των Κεντρικών Φυλακών, δεν είχαν σήμα τηλεφώνου. Σε πρόσφατες τοποθετήσεις του ο υπουργός Μεταφορών, Γιάννης Καρούσος, δήλωσε ότι η ηλεκτρομηχανολογική υπηρεσία δεν ευθύνεται για οποιαδήποτε επικοινωνία κρατούμενων στις φυλακές μέσω κινητών τηλεφώνων.
Πάντως, ο «Φ» επιχείρησε επίμονα να λάβει απαντήσεις από αρμόδια υπουργεία και υπηρεσίες, χωρίς όμως να γίνει κατορθωτό. Όλοι επικαλούνται το απόρρητο.
Στην καταγγελία επισημαίνεται ακόμη πως ο ίδιος εμπειρογνώμονας της εταιρείας που κέρδισε την προσφορά, συμμετείχε σε διαγωνισμό του δημοσίου στην Ελλάδα και προσπάθησε να παραπλανήσει με τον ίδιο τρόπο. Γίνεται επίκληση σε απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών της Ελλάδας (15/05/2020).
Και δεύτερος εμπειρογνώμονας
Στον επιτυχόντα προσφοροδότη καταλογίζεται ότι ο έτερος εμπειρογνώμονάς του, παρουσιάζει στο βιογραφικό του στοιχεία που παραπλανούν. Οι καταγγέλλοντες ισχυρίζονται πως πολλά από τα έργα που παρουσιάζει, ολοκληρώθηκαν πριν την πρόσληψή του στην εταιρεία που κέρδισε την προσφορά. Προσθέτουν, ότι η Αναθέτουσα Αρχή, που στην προκειμένη είναι η Αστυνομία, όφειλε να επιβεβαιώσει την εγκυρότητα των στοιχείων που δηλώθηκαν. Υποστηρίζεται, ακόμη, ότι ο ίδιος εμπειρογνώμονας δεν πληρούσε το κριτήριο των τριών χρόνων πείρας, βάσει του χρόνου που απέκτησε συγκεκριμένο τίτλο σπουδών.
Στο μικροσκόπιο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας
Αρμόδιο πρόσωπο επιβεβαίωσε χθες στον «Φ» πως το περιεχόμενο των καταγγελιών για την εν λόγω προσφορά, εξετάζεται από λειτουργό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
Όπως σημειώσαμε, το σύστημα προστασίας από μη επανδρωμένα πτητικά μέσα (drones) προορίζεται για σημαντικά σημεία. Οι πληροφορίες μας είναι σαφείς, ωστόσο συνειδητά αποφεύγουμε να καταγράψουμε περισσότερα. Επιπλέον, βάσει των όρων της προσφοράς, προνοείται η δημιουργία πέντε κινητών μονάδων. Σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, τέτοια συστήματα έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν με επιτυχία.
Απώλειες ανθρώπινων ζωών
Σύμφωνα με πρόσωπα τα οποία έχουν κατάρτιση και σχετίζονται με τον τομέα της ασφάλειας, ένα τέτοιο σύστημα, αν δεν λειτουργήσει σωστά, δεν θα επιτευχθεί το βασικό επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Αυτό είναι ο έγκαιρος εντοπισμός και παρεμπόδιση του drone, ώστε να μην πλήξει κρίσιμες υποδομές του κράτους και να προκαλέσει ανθρώπινες απώλειες. Πέραν τούτου υπάρχει μια σειρά από άλλους κινδύνους. Όπως το ενδεχόμενο να προκαλέσει διακοπή της λειτουργίας των κρίσιμων υποδομών, λόγω μη αξιόπιστης λειτουργίας του συστήματος. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να προκύψουν προβλήματα στις κρίσιμες υποδομές του κράτους με διεθνές αντίκτυπο. Γίνεται ακόμη λόγος και για ενδεχόμενη διαταραχή στο ηλεκτρομαγνητικό περιβάλλον, αλλά και ανεπανόρθωτα προβλήματα υγείας (ακόμη και θάνατο) στους χειριστές των συστημάτων.
«Ομπρέλα φυλακών»
Το σύστημα απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων στις Κεντρικές Φυλακές κόστισε περί το 1,25 εκατ. ευρώ. Ήδη επαναπροκηρύχθηκε και κατακυρώθηκε διαγωνισμός για την αναβάθμισή του. Στην ουσία ποτέ δεν λειτούργησε στον επιθυμητό βαθμό, κάτι το οποίο αποτελεί κοινό μυστικό.
