Σκοντάφτει στη γραφειοκρατία η κάλυψη των αγροκτημάτων με αντιχαλαζικά δίκτυα κάτι που θα μπορούσε να αποφέρει σημαντική μείωση στις απώλειες της παραγωγής, αλλά και εξοικονόμηση πόρων που καλείται να καταβάλει η Δημοκρατία για να καλύψει τις ζημιές που συμβαίνουν. Αποτέλεσμα, το θέμα να επιληφθούν οι δύο υπουργοί, Εσωτερικών και Γεωργίας, προσδοκώντας να βρουν τη βέλτιστη λύση προς όφελος των παραγωγών. Τον περασμένο Νοέμβριο, στο πλαίσιο του επενδυτικού μέτρου του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), προκηρύχθηκε ειδικό μέτρο για την εγκατάσταση αντιχαλαζικών υποδομών, με σκοπό την προστασία των δενδρωδών καλλιεργειών στα ορεινά από το χαλάζι.
Λόγω των συχνών χαλαζοπτώσεων, αποτέλεσμα της ραγδαίας κλιματικής αλλαγής, οι ζημιές στα φρουτόδεντρα των ορεινών περιοχών είναι σύνηθες πλέον φαινόμενο και υπολογίζονται γύρω στα €5 εκατ. το χρόνο, ένα ομολογουμένως τεράστιο ποσό για τα κυπριακά δεδομένα. Είναι προφανές ότι η προστασία των καλλιεργειών από το χαλάζι θα αποβεί προς όφελος των ίδιων των παραγωγών αλλά και της Κυβέρνησης, η οποία θα επιχορηγήσει τους παραγωγούς μέσω του ΠΑΑ για εγκατάσταση αντιχαλαζικών δικτύων και θα αποφύγει στη συνέχεια την καταβολή αποζημιώσεων. Επιπρόσθετα, το μέτρο αυτό βελτιώνει και την ποιότητα των παραγόμενων φρούτων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ενίσχυση της αντιχαλαζικής προστασίας
Παρά τα πιο πάνω, το ενδιαφέρον των γεωργών στα ορεινά για συμμετοχή στο επενδυτικό μέτρο δεν είναι το αναμενόμενο, αφού μέχρι και σήμερα είχαν υποβληθεί μόνο 10 αιτήσεις. Αυτό οφείλεται κυρίως στις διαδικασίες που απαιτούνται για την εγκατάσταση των αντιχαλαζικών υποδομών. Επιπρόσθετα, λόγω του μικροτεμαχισμού των ορεινών καλλιεργήσιμων περιοχών, των επικλινών εδαφών, του τρόπου καλλιέργειας και γενικότερα των χαρακτηριστικών των τεμαχίων στα ορεινά, φαίνεται ότι οι κατασκευές αυτές δεν μπορούν να βοηθήσουν, όσο αναμένεται από τους παραγωγούς, τις παραδοσιακές φυτείες αλλά μπορούν να δώσουν λύση σε φυτείες πιο σύγχρονες, συμπαγείς και πυκνής φύτευσης. Γενικά όμως, οι παραγωγοί βλέπουν θετικά τη δυνατότητα εγκατάστασης τέτοιων αντιχαλαζικών δικτύων, κάτι που αποτελούσε πάγια απαίτησή τους, και ζητούν την επέκταση των επιλέξιμων καλλιεργειών και σε άλλες, όπως ντομάτες και λαχανικά, οι οποίες επίσης επηρεάζονται από το χαλάζι σε ετήσια βάση.
Διάταγμα από ΥΠΕΣ προτείνουν οι Οργανώσεις
Εισήγηση των αγροτικών οργανώσεων, ως μια απάντηση στα προβλήματα, είναι η έκδοση διατάγματος από τον υπουργό Εσωτερικών το οποίο να απλοποιεί τη διαδικασία αδειοδότησης εγκατάστασης αντιχαλαζικών, όπως έχει γίνει και για τα θερμοκήπια. Αντίστοιχο μέτρο για κατασκευές αντιχαλαζικής προστασίας υπάρχει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, περιλαμβανόμενης και της Ελλάδας, όπου η διαδικασία προνοεί μόνο την υποβολή από τον κατασκευαστή και τον πολιτικό του μηχανικό μίας βεβαίωσης τήρησης των προδιαγραφών κατασκευής του αντιχαλαζικού δικτύου.
Προς άρση των πιο πάνω δυσκολιών και προβλημάτων και προς διευκόλυνση των αγροτών/ παραγωγών για να επωφεληθούν από το εν λόγω πολύ χρήσιμο μέτρο, οι υπουργοί Εσωτερικών και Γεωργίας είχαν πρόσφατα συνάντηση, στην παρουσία υπηρεσιακών παραγόντων και στελεχών του Τμήματος Πολεοδομίας και του Τμήματος Γεωργίας. Κατά τη συνάντηση, εξετάστηκαν με λεπτομέρεια όλες οι πτυχές του θέματος και δόθηκαν σαφείς οδηγίες για πραγματοποίηση τεχνοκρατικών συναντήσεων για επίλυση των προβλημάτων.
Τα προβλήματα για ένταξη στα σχέδια
Κατά τη διάρκεια πρόσφατων εξορμήσεων του υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος σε περιοχές του Τροόδους, όπου η χρήση αντιχαλαζικών δικτύων αποτελεί πια αναγκαιότητα για αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ραγδαίας κλιματικής αλλαγής, ο υπουργός έγινε δέκτης αλλά και κοινωνός των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί για την εγκατάσταση αντιχαλαζικών δικτύων. Τα κυριότερα προβλήματα είναι:
1. Η υποχρέωση υποβολής αρχιτεκτονικών σχεδίων και στατικής μελέτης για την κατασκευή αντιχαλαζικών υποδομών (αντιχαλαζικά δίκτυα) προκαλεί δυσκολίες στους γεωργούς, αφού το κόστος για εξασφάλιση των σχεδίων/ μελετών αυτών είναι πολύ ψηλό και δυσανάλογο της επένδυσης, ειδικά σε περιπτώσεις μικρών εκμεταλλεύσεων. Οι μικρές εκμεταλλεύσεις αποτελούν την πλειονότητα των επηρεαζόμενων από χαλάζι καλλιεργητών δενδρωδών καλλιεργειών στις ορεινές περιοχές.
2. Ένα δεύτερο, εξίσου σοβαρό, θέμα που τίθεται, είναι η υποχρέωση για ικανοποιητική προσπέλαση σε δημόσιο δρόμο. Δεν έχει διευκρινιστεί εάν τα τεμάχια στα οποία θα τοποθετηθούν αντιχαλαζικά πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δημόσιο δρόμο, με προφανείς δυσκολίες για τους παραγωγούς. Σημειώνεται ότι δεν μπορεί να γίνει εύκολα αποδεκτή από τις κρατικές υπηρεσίες η μη ικανοποιητική πρόσβαση σε δημόσιο δρόμο.
3. Τρίτο, με την επέκταση των οικιστικών ζωνών στις ορεινές κοινότητες, παρατηρούνται περιπτώσεις όπου τεμάχια που αξιοποιούνται γεωργικά εμπίπτουν εντός οικιστικών ζωνών και εντός ορίου ανάπτυξης, έστω και εάν τα τελευταία σπίτια του χωριού βρίσκονται σε αρκετή απόσταση από αυτά. Έτσι, οι γεωργοί δεν έχουν το δικαίωμα να αποταθούν κατευθείαν στον Έπαρχο για άδεια οικοδομής για αντιχαλαζικά και πρέπει να αποταθούν στο Τμήμα Πολεοδομίας για διερεύνηση της εξασφάλισης πολεοδομικής άδειας.
4. Τέλος, απαιτείται όπως οι κατασκευές αυτές παραμένουν τρία μέτρα από το σύνορο και πέντε μέτρα από τον δρόμο. Αυτό, σε συνδυασμό με τα σχετικά μικρά τεμάχια καλλιεργήσιμης γης στις ορεινές περιοχές, αποτελεί άλλο ένα αποτρεπτικό παράγοντα για τους παραγωγούς.
