Η τραγωδία που εκτυλίχτηκε την Τρίτη 5 Μαϊου στα Κλαυδιά με θύμα την 21χρονη Μαρία Χάρπα, η οποία έπεσε νεκρή από το στρατιωτικό τυφέκιο τύπου G3 ανοίγει ξανά τη διαχρονική συζήτηση για την οπλοκατοχή στην Κύπρο. Αν και οι αρμόδιες υπηρεσίες τονίζουν ότι οι κείμενες νομοθεσίες είναι ιδιαίτερα αυστηρές και στηρίζονται σε ευρωπαϊκές οδηγίες σε ότι αφορά την οπλοκατοχή, εντούτοις εντοπίζονται κενά.
Οι εμπλεκόμενοι τονίζουν πως οι ισχύουσες νομοθεσίες στην Κύπρο είναι ιδιαίτερα αυστηρές και στηρίζονται στις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες, ενώ ενώπιον της Βουλής εκκρεμεί εναρμονιστικό σχέδιο με την ευρωπαϊκή οδηγία του 2017.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στην κατοχή της η Αστυνομία από το 2013 μέχρι και την 5η Μαϊου 2020 εξέτασε 24 υποθέσεις φόνων εκ προμελέτης, ανθρωποκτονίες, και παιδοκτονίες με τη χρήση πυροβόλου όπλου από σύνολο 82 αντίστοιχων ποινικών υποθέσεων. Κάποιες εξ αυτών αφορούν την χρήση στρατιωτικών τυφεκίων τύπου G3, ενώ άλλες αφορούν πρόκληση θανάτου με κυνηγετικά ή άλλου τύπου πυροβόλα όπλα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τι λένε Καπαρδής και Στεφάνου για την οπλοκατοχή
Υποθέσεις σχετιζόμενες με οπλοκατοχή που συντάραξαν την Κύπρο
Χαρακτηριστικές είναι οι δυο υποθέσεις του 2014, όπου στην πρώτη τον Ιούνιο του 2014 πατέρας πυροβόλησε και σκότωσε την εν διαστάσει σύζυγό του και ένα από τα παιδιά του, πριν πάρει τη ζωή του.
Τον ίδιο χρόνο, 35χρονος πυροβολεί και σκοτώνει με έμφορτο κυνηγετικό όπλο την πρώην σύζυγό του.
Τον Οκτώβριο του 2015, πατέρας πυροβολεί εξ επαφής με κυνηγετικό όπλο τον 19χρονο γιο του τραυματίζοντας τον θανάσιμα.
Τον Ιούνιο του 2019, 35χρονος πυροβολεί με κυνηγετικό όπλο και σκοτώνει την 26χρονη πρώην σύντροφό του και ακολούθως θέτει τέρμα στη ζωή του.
Κοινό χαρακτηριστικό των πιο πάνω υποθέσεων είναι η βία στην οικογένεια που οδήγησε σε γυναικοκτονίες και παιδοκτονίες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αυστηροί όροι στην οπλοκατοχή – Τι αλλάζει
Τι συμβαίνει με την οπλοκατοχή στην Κύπρο
Σχεδόν κάθε σπίτι στην Κύπρο διαθέτει οπλισμό αν υπολογίσει κανείς ότι διαθέτουν άδεια κατοχής όπλου περίπου 40- 45 χιλιάδες κυνηγοί ενώ περίπου 30 χιλιάδες είναι οι έφεδροι στις τάξεις της Εθνικής Φρουράς που κατέχουν στρατιωτικά τυφέκια τύπου G3, γεγονός που κατατάσσει την Κύπρο ψηλά στο χάρτη της οπλοκατοχής.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την μελέτη του smallarmssurvey.org, η Κύπρος βρίσκεται στις πρώτες 25 χώρες σε σχέση με τη διασπορά οπλισμού ανά εκατό κατοίκους και συγκεκριμένα στην 7η θέση μετά τις ΗΠΑ, την Υεμένη, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία, τον Καναδά και την Ουγγαρία.
Πόσο εύκολη όμως είναι η έκδοση άδειας κατοχής όπλου από τις Κυπριακές αρχές;
Σε ότι αφορά την έκδοση άδειας κατοχής κυνηγετικού όπλου ή άλλου όπλου που αφορά αποκλειστικά σκοπούς άθλησης, αρμόδιο όργανο είναι η Αστυνομία.
Σύμφωνα με τον περί το περί Πυροβόλων όπλων Νόμο η δικαιοδοσία έκδοσης αδειών οπλοφορίας κυνηγετικών όπλων ή άλλων όπλων που αφορούν αθλητικούς σκοπούς, άπτεται των αρμοδιοτήτων του Αρχηγού της Αστυνομίας. Για την υποβολή αίτησης της εν λόγω άδειας χρειάζεται:
- Να είναι ενήλικο πρόσωπο.
- Παρουσία του ενδιαφερόμενου στον τοπικό αστυνομικό σταθμό όπου θα προσκομίσει ιατρικά πιστοποιητικά από ιατρικούς λειτουργούς, συμβεβλημένους με το ΓεΣΥ, για την καλή σωματική και πνευματική του κατάσταση.
- Στη συνέχεια διερευνάται εάν εις βάρος του ενδιαφερόμενου προσώπου εκκρεμούν καταδίκες ή καταγγελίες. Εάν δεν διαπιστωθεί οτιδήποτε επιλήψιμο, ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει το αίτημα του στον Αρχηγό της Αστυνομίας, ο οποίος σε εύλογο χρονικό διάστημα, αποφασίζει για την έκδοση της σχετικής άδειας.
- Στη συνέχεια αφού προμηθευτεί οπλισμό χρειάζεται να εγγραφεί στην άδεια του ο αριθμός του όπλου.
- Σε περίπτωση αίτησης άδειας πέραν των 10 όπλων τότε υπάρχουν ειδικά κριτήρια όπως η εγκατάσταση ειδικού συναγερμού συνδεδεμένου με την Αστυνομία ή συγκεκριμένος τρόπος φύλαξης.
Δεν δύναται να εξασφαλίσει άδεια κατοχής όπλου πρόσωπο το οποίο:
- Δεν έχει απολυτήριο της Εθνικής Φρουράς
- Να έχει εις βάρος του καταγγελία ή καταδίκη για λαθροθηρία
- Να αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα
- Να εκκρεμεί εις βάρος του καταγγελία ή να υπάρχει καταδίκη για υπόθεση βίας στην οικογένεια
Σε ότι αφορά την άδεια κατοχής περίστροφων ή άλλων τύπων όπλων η έκδοση άδειας οπλοφορίας άπτεται της δικαιοδοσίας του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ωστόσο, όπως διαφαίνεται από την νομοθεσία μετά την έκδοση οποιασδήποτε άδειας οπλοκατοχής δεν γίνεται επαναξιολόγηση των συνθηκών όσων κατέχουν οπλισμό, παρά μόνο σε περιπτώσεις ποινικής καταδίκης.
Αφαίρεση οπλισμού από πρόσωπα με βίαιες συμπεριφορές
Τον Οκτώβριο του 2016 το Υπουργικό Συμβούλιο εγκρίνει το Μνημόνιο Ενεργειών το οποίο στη συνέχεια υιοθετήθηκε ως Αστυνομική διάταξη και χρησιμοποιείται από τα μέλη της Αστυνομίας και αφορά την απομάκρυνση οπλισμού από πρόσωπα που έχουν βίαιη συμπεριφορά σε σχέση με υποθέσεις βίας στην οικογένεια και άλλα συναφή αδικήματα.
Με ή χωρίς γραπτή καταγγελία και είτε υπάρχει απειλή ή χρήση βίας με κυνηγητικό όπλο ή στρατιωτικό τυφέκιο η Αστυνομία διατηρεί το δικαίωμα να κατάσχει οπλισμό που βρίσκεται στην κατοχή προσώπων με βίαιες συμπεριφορές. Παράδειγμα των πιο πάνω αποτελεί το γεγονός ότι στην υπόθεση των Κλαυδιών, τον Φεβρουάριο του 2020 η Αστυνομία αφαίρεσε έπειτα από αναφορές της μητέρας των δυο νεαρών, αριθμό οπλισμού που βρισκόταν στην κατοχή του πατέρα.
Ωστόσο, τα δυο νομοσχέδια που αφορούν τις διαδικασίες και τους ελέγχους κατοχής όπλων αλλά και τους όρους δημιουργίας αθλητικών σκοπευτηρίων εκκρεμούν ακόμη στη Βουλή.
Η ψήφιση των δυο νομοσχεδίων θα σημάνει και την εναρμόνιση της Κύπρου με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την ελεύθερη κυκλοφορία ορισμένων πυροβόλων όπλων και ουσιωδών συστατικών τους μερών τους εντός της Ε.Ε. αλλά με απαίτηση εγγυήσεων ασφάλειας. Ταυτόχρονα θεσπίζονται αυστηρότεροι όροι στην κατοχή οπλισμού.
Υπογραμμίζεται επίσης πως μεταξύ άλλων σ, στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται ενέργειες και μέτρα, για χειρισμό προσώπων που κατέχουν όπλα (κυνηγετικά ή στρατιωτικά) και παρουσιάζουν βίαιη συμπεριφορά, ενώ , προστέθηκε η καταδίκη για αδικήματα βίας στην οικογένεια στα αδικήματα για τα οποία η καταδίκη συνιστά κώλυμα στην έκδοση άδειας κατοχής κυνηγετικού όπλου.
Παράλληλα, με τις μέχρι στιγμής τροποποιήσεις, διασφαλίζεται ότι στις περιπτώσεις όπου ένας ιδιοκτήτης όπλου θα πρέπει να παραδώσει το όπλο του στην Αστυνομία ή να το μεταβιβάσει σε άλλο άτομο λόγω του ότι ο ίδιος παρουσιάζει βίαιη συμπεριφορά, το όπλο θα μεταβιβαστεί σε πρόσωπο που δεν μένει στην ίδια οικία.
Ξεκαθαρίζουν ΓΕΕΦ και Υπουργείο Άμυνας
Η εν εξελίξει, σε επίπεδο ερευνών, υπόθεση πρόκλησης θανάτου της 21χρονης Μαρίας ανέπτυξε ξανά την συζήτηση για την κατοχή οπλισμού από τους εφέδρους, ξεκαθαρίζοντας κατηγορηματικά ότι, δεν τίθεται, ούτε εξετάζεται θέμα απόσυρσης του οπλισμού από τα χέρια των εφέδρων και εθνοφυλάκων.
Όπως σημειώνει σηε ανακοίνωση του, οι αμυντικοί σχεδιασμοί του ΓΕΕΦ στηρίζονται στη ραχοκοκαλιά της Εφεδρείας και της Εθνοφυλακής και η κατοχή οπλισμού από τους εφέδρους και εθνοφύλακες αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτού του σχεδιασμού και κατ’ επέκταση της επιχειρησιακής ετοιμότητας της Εθνικής Φρουράς.
«Δεν νοείται σε μεμονωμένα περιστατικά όπου με τη χρήση στρατιωτικού οπλισμού διαπράττεται εγκληματική ενέργεια, η συζήτηση να στρέφεται στην αφαίρεση του ατομικού οπλισμούς από τους εφέδρους» καταλήγει η ανακόινωση.
Υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας στην κατοχή οπλισμού από εφέδρους;
Όπως μας εξήγησε αρμόδια πηγή από το ΥΠΑΜ όπου θέσαμε ερωτήματα, σε ότι αφορά την κατοχή και φύλαξη οπλισμού από τους εφέδρους στα σπίτια τους, υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες φύλαξης στις κατοικίες, για τις οποίες είναι ενήμεροι όλοι έφεδροι, εθνοφύλακες και αξιωματικοί.
Σε κάθε περίπτωση, όταν κληθούν να παρουσιαστούν μετά το πέρας της στρατιωτικής τους θητείας, σε ασκήσεις, εφεδρείες, κ.ο.κ, οι έφεδροι καλούνται να φέρουν μαζί τους για έλεγχο όλο τον ατομικό οπλισμό που έχουν χρεωθεί.
Όταν διαπιστωθεί απώλεια ή φθορά υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες. Για παράδειγμα εάν οι φθορές αποδίδονται σε φυσικούς λόγους, τότε γίνεται αντικατάσταση του εξοπλισμού. Σε περιπτώσεις που διαπιστωθεί πχ ότι απουσιάζει αριθμός σφαιρών από τον ατομικό οπλισμό του εφέδρου τότε ενεργοποιούνται όλες οι απαραίτητες στρατιωτικές διατάξεις για την παραπομπή του στο Στρατοδικείο. ΄
Σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής οπλισμού ή πυρομαχικών, ο έφεδρος να προβαίνει σε έγγραφη καταγγελία τους τον Αρχηγό Αστυνομίας καθώς και ενημέρωση της Μονάδας του για το συμβάν.
Παράλληλα, σύμφωνα με τις συγκεκριμένες οδηγίες, τονίζεται ότι η ασφάλεια του ατομικού οπλισμού αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των εφέδρων, εθνοφυλάκων και αξιωματικών. Σε περίπτωση κλοπής του ατομικού οπλισμού ή τον πυρομαχικών ασκείται εναντίον τους ποινική διώξη.
Συνεργασία Αστυνομίας- Εθνικής Φρουράς για παραβάτες
Η αφαίρεση οπλισμού της Εθνικής Φρουράς από εφέδρους οι οποίοι εμπλέκονται σε εγκληματικές ενέργειες πλέον δεδομένη, ενώ από πλευράς Αστυνομίας, δίδεται ενημέρωση στο ΓΕΕΦ σε μηνιαία βάση αφού έχει και την αρμοδιότητα να εκτελέσει τις διαδικασίες αφαίρεσης οπλισμού από πολίτες.
