Το Υπουργικό Συμβούλιο με απόφασή του ημερομηνίας 30/10/2013 ανέτρεψε την πολιτική που προωθούσε ο τότε υπουργός Εσωτερικών, Σωκράτης Χάσικος, για κατασκευή μονάδας Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) στη Λευκωσία, ενώ από έγγραφο που κατέθεσε τότε ο κ. Χάσικος προκύπτει ότι ασκήθηκαν πιέσεις ώστε να εγκαταλειφθεί η επιλογή του αποτεφρωτήρα που θα έλυνε το πρόβλημα διάθεσης του SRF (δευτερογενούς καύσιμης ύλης) και θα έβγαζε το κράτος από τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται σήμερα.

Στην πρόταση που υπέβαλε ο Σωκράτης Χάσικος προς το Υπουργικό Συμβούλιο ημερομηνίας 17/10/2013, αναφέρεται ότι «ο υπουργός Εσωτερικών ως εισηγητής της πρότασης, θα καλέσει το Υπουργικό Συμβούλιο όπως εγκρίνει την προώθηση υλοποίησης των μονάδων ΟΕΔΑ και ΣΜΑ (Σταθμών Μεταμόρφωσης Απορριμμάτων) για τις Επαρχίες Λεμεσό και Λευκωσία».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Ωστόσο, το Υπουργικό Συμβούλιο (Υ.Σ.), όπως αναφέρεται και στα πρακτικά της συνεδρίας του Σώματος ημερομηνίας 30/10/2013 αποφάσισε:

● Τη μη προώθηση, στον παρόν στάδιο, της κατασκευής Μονάδας Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) στη Λευκωσία.

● Την άμεση προκήρυξη του Διαγωνισμού για κατασκευή Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων/Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ) στη Λευκωσία, ούτως ώστε να καταστεί δυνατό το κλείσιμο και η αποκατάσταση του χώρου ανεξέλεγκτης διάθεσης στον Κοτσιάτη, βάσει της δέσμευσής μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, για αποφυγή επιβολής πρόστιμων. 

Δηλαδή, το Υπουργικό Συμβούλιο ουσιαστικά ματαίωσε την κατασκευή ΟΕΔΑ στη Λευκωσία. Άλλωστε, υπουργοί της κυβέρνησης θεωρούν ακόμη και σήμερα ότι η δαπάνη θα ήταν πολύ μεγάλη, γι’ αυτό ευνοούν την αναβάθμιση του ΧΥΤΑ Κόσιης ώστε να απορροφά και τα σκουπίδια της Λευκωσίας ή και άλλων περιοχών.

Παράλληλα, το Υπουργικό ενώ αποφάσισε την προκήρυξη διαγωνισμού για κατασκευή ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ στη Λευκωσία, η απόφαση δεν υλοποιήθηκε μέχρι σήμερα.

Εξάλλου, σε δεύτερο έγγραφο που κατέθεσε στην ίδια συνεδρία ο υπουργός Εσωτερικών, υπό τον τίτλο «Στρατηγικός Σχεδιασμός Υπουργείου Εσωτερικών αναφορικά με τη Διαχείριση των οικιακών και παρόμοιου τύπου αποβλήτων», γίνεται αναφορά σε πιέσεις για να καταλήξει η διάθεση του SRF στο τσιμεντοποιείο Βασιλικού με αποκλεισμό της επιλογής του αποτεφρωτήρα.

Αναφέρονται τα ακόλουθα: 

«…Στις χώρες αυτές (της ΕΕ), η επικρατέστερη μέθοδος επεξεργασίας των απορριμμάτων που οδηγούνται στις Μονάδες, είναι η Ενεργειακή Αξιοποίηση. Επισημαίνεται ότι στους αρχικούς σχεδιασμούς του Υπουργείου Εσωτερικών προβλέπεται και η κατασκευή, με ιδιωτική επένδυση, μιας Κεντρικής Μονάδας Ενεργειακής Αξιοποίησης δίπλα από τη Μονάδα ΟΕΔΑ Λεμεσού στο Πεντάκωμο, στην οποία θα οδηγείτο το δευτερογενές καύσιμο που θα παράγεται από τις περιφερειακές Μονάδες ΟΕΔΑ».

Μετά την Ημερίδα που διοργάνωσε το Υπουργείο Εσωτερικών στις 22/6/2013 υπήρξαν έντονες πιέσεις, ώστε να αφαιρεθεί από τους σχεδιασμούς η Μονάδα Ενεργειακής Αξιοποίησης και το δευτερογενές καύσιμο να διατεθεί στο Τσιμεντοποιείο Βασιλικού.

Το Υπουργείο Εσωτερικών στα πλαίσια συμβιβασμού έχει αναστείλει την προώθηση της Μονάδας αυτής, λαμβάνοντας την απόφαση όπως για τη διάθεση του δευτερογενούς καυσίμου προβεί σε ανοικτό δημόσιο διαγωνισμό. Η τελική επιλογή θα βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στο μέγιστο δυνατό όφελος των πολιτών, από οικονομική, αλλά και περιβαλλοντική άποψη, και με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποφευχθεί η εξυπηρέτηση αλλότριων στόχων ή συμφερόντων.

Παρόλα αυτά, η λύση του αποτεφρωτήρα, μπορεί να επανέλθει προκειμένου να μπορεί μελλοντικα να διατεθεί το SRF. Επειδή τα χρονικά περιθώρια στενεύουν και ίσως τα δύο χρόνια που μπορεί να φυλαχθεί κοντά στον ΟΕΔΑ Λεμεσού να μην αρκούν, είναι δυνατόν να παραταθεί για άλλα 1-2 χρόνια η φύλαξη μέχρι να ολοκληρωθεί ο αποτεφρωτήρας. Όπως μας ελέχθη, αυτό που απαγορεύεται να γίνει δεν είναι η φύλαξη του υλικού αλλά η ταφή του.

Σε μιαν άλλη εξέλιξη, ο Γενικός Ελεγκτής έδωσε χθες στη δημοσιότητα δύο επιστολές της που αφορούν, μεταξύ άλλων, τους κινδύνους που διατρέχει η Κύπρος από την ανατροπή της προηγούμενης Στρατηγικής Διαχείρισης των Απορριμμάτων (που είχε συντάξει το 2012 το Τμήμα Περιβάλλοντος), και την αντικατάστασή της με την «ανεφάρμοστη και μη ρεαλιστική νέα στρατηγική που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 5 Νοεμβρίου 2015».

Σοβαροί κίνδυνοι από την εκκρεμότητα

Ο Γενικός Ελεγκτής παραπέμπει στην επιστολή του προς το Τμήμα Περιβάλλοντος (22.2.2016) στην οποία υποδείκνυε τους σοβαρούς κινδύνους από το γεγονός ότι η νέα στρατηγική που ακολούθησε η κυβέρνηση δεν φαίνεται να προσφέρει οριστική λύση για τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων της επαρχίας Λευκωσίας, ούτε έχουν τεθεί χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των οποιωνδήποτε προτεινόμενων λύσεων.

Εκφράζαμε, αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο Ελεγκτής, σοβαρές επιφυλάξεις αναφορικά με τη δυνατότητα επίτευξης του στόχου για κατασκευή Χώρου Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) και μονάδας επεξεργασίας στη Λευκωσία μέχρι το 2018, που το Τμήμα Περιβάλλοντος είχε περιλάβει στη Στρατηγική του, αφού μέχρι τότε δεν είχαν καν καθοριστεί οι παράμετροι σχεδιασμού, ενώ δεν διαφαινόταν ότι υπήρχε σε εξέλιξη οτιδήποτε που θα απεγκλωβίσει αμέσως το κράτος από τη συνέχιση της λειτουργίας του ΧΑΔΑ στον Κοτσιάτη.

Παράλληλα, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης παραπέμπει στην επιστολή του προς τον υπουργό Γεωργίας ημερομηνίας 21.8.2017 στην οποία αναφερόταν πως στη νέα στρατηγική «ο Κοτσιάτης θα μπορέσει να κλείσει όταν κατασκευαστεί ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) Λευκωσίας. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο ΧΥΤ της Κόσιης μαζί με πλήρη αξιοποίηση της Ο.Ε.∆.Α. Κόσιης (περίπου 80.000 τόνους σύμμεικτου αποβλήτου με πλήρη επεξεργασία και 40.000 για μηχανική διαλογή και ενταφιασμό)».

Επιπλέον, στη στρατηγική αναφέρεται ως προτεινόμενη δράση η δημιουργία ΧΥΤ και Μονάδας Ο.Ε.Δ.Α. στην Επαρχία Λευκωσίας, χωρίς όμως να καθορίζεται η τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί, η δυναμικότητα την οποία θα έχει η μονάδα, η περιοχή στην οποία θα κατασκευαστεί, αν έχει γίνει κάποια προεργασία και αν θα περιλαμβάνει ΧΥΤΥ ή ΧΥΤΑ.

Όταν «είδαν τα δυο στενά»

Ο Γενικός Ελεγκτής επικαλείται την επιστολή που απέστειλε στον Γενικό Εισαγγελέα στις 2.10.2017, επαναλαμβάνοντας ότι θα μπορούσε κάποιος εύλογα να υποθέσει πως, όταν τα Υπουργεία Εσωτερικών και Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος διαπίστωσαν τα αδιέξοδα στα οποία οδήγησαν οι επιλογές, οι πράξεις και οι παραλείψεις τους, ιδίως όπως τα αδιέξοδα αυτά αναδεικνύονται στην επιστολή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας (21/8 2017), αλλά και μετά την πρόσφατη αποτυχία της προσπάθειας εξεύρεσης λύσης με τον ανάδοχο της Ο.Ε.Δ.Α. Κόσιης, αποφάσισαν να προωθήσουν τον διορισμό Ερευνητικής Επιτροπής, με σύνθεση και όρους εντολής που οι ίδιοι οι ερευνώμενοι θα καθόριζαν.