Τώρα που βρήκαμε τα δύσκολα στην οικονομία, θυμηθήκαμε ξανά τα κίνητρα για τα διαβατήρια και μάλιστα ορισμένα κόμματα που κατηγορούσαν την κυπριακή Κκυβέρνηση για την παραχώρηση των διαβατηρίων, τώρα εισηγούνται την επείγουσα επαναφορά «του μέτρου αυτού, με αυστηρούς όμως όρους». Δυστυχώς οι ξένοι αυτοί επενδυτές δεν έρχονται όποτε εμείς θέλουμε. Δεν αποτελούν αυτοί οι ξένοι επενδυτές «νερό στη φουντάνα» που την ανοίγουμε όποτε θέλουμε.  Έχει γίνει τεράστια ζημιά στον επενδυτικό τομέα ακινήτων της Κύπρου, με κύριο λόγο την έλλειψη εμπιστοσύνης των ξένων στη Δημοκρατία μας, ενώ η απόσυρση διαβατηρίων είναι ένα χαστούκι στην όλη προσπάθεια.  Πήραμε λοιπόν €6,5 δισ. από το μέτρο αυτό και στοχεύουμε προς νέα είσπραξη (εάν όλα πάνω καλά) για ακόμη €1 δισ.

Η μη ομαλή πλεύση του επενδυτικού προγράμματος, που είχε ως αποτέλεσμα την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οφειλόταν κυρίως στους developers, που επεξεργάζονται όλων των ειδών ιδέες και παραπλανητικές διαφημίσεις. Τραγικό ήταν το παράδειγμα εκ Πάφου ορμώμενου developer, που μέσω διαφημίσεων προσκαλούσε οποιοδήποτε να του «πάρει πελάτες και θα αποκτήσει σοβαρό εισόδημα». Οι αναμενόμενοι λοιπόν πιο αυστηροί κανονισμοί μάλλον θα εγκριθούν σύντομα από τη Βουλή, αλλά θα πρέπει να περιλαμβάνουν και αυστηρές ρήτρες εις βάρος οποιουδήποτε παραπλανεί. Προηγούμενη εισήγησή μας ήταν για ρήτρα μισού εκατομμυρίου ευρώ ανά πράξη αλλά δεν αναμένουμε να υιοθετηθεί. Εάν καταφέρουμε αυτό το επενδυτικό πρόγραμμα να ξεκινήσει ξανά έστω και σε πιο χαμηλό ρυθμό και εν μέσω αυξανόμενου ανταγωνισμού (από Ελλάδα, Μάλτα, Βουλγαρία και άλλες χώρες της Ε.Ε.) θα είναι ό,τι καλύτερο. Το θέμα των διαβατηρίων/βιζών είναι πολύ σοβαρό, διότι τώρα που η ντόπια αγορά βρίσκεται σε σοβαρή ύφεση, πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν, εκτός από τους developers και οι υπόλοιποι χρεώστες για την εξόφληση των δανείων τους και κατ’ επέκταση οι τράπεζες. Οι οποίες ήδη έχουν να αντιμετωπίσουν δικά τους προβλήματα, ενώ η εχθρότητα των κομμάτων εναντίον των τραπεζών δεν βοηθά.  Ελπίζουμε η εχθρότητα αυτή να μην καταλήξει σε περαιτέρω αποδυνάμωση των τραπεζών μας και να βρεθούμε ξανά στο Bail In του 2013 ή στο πρόσφατο παράδειγμα του Συνεργατισμού.  Το τελευταίο υπάρχει ακόμη στη μνήμη μας και προκαλεί φοβία στους καταθέτες.  Η υπενθύμιση της διαφήμισης του Συνεργατικού Ταμιευτηρίου Λεμεσού, είναι ακόμη προφητική («μη βάλετε τα χρήματά σας στον κήπο, αλλά μαζί μας»).  Να το συζητήσουμε σύντομα διότι συζητώντας την ανησυχία των καταθετών, ίσως να είναι και κάποια καλή ιδέα η δημιουργία χρηματοκιβωτίων ιδιωτικής εταιρείας με ιδιοκτησία όμως του ατόμου που καταθέτει (στο κιβώτιο), μέχρι να «δούμε τι θα γίνει».

Έχουμε τώρα και τον τουρισμό, που είναι ένα μεγάλο στοίχημα και το πιο σημαντικό για την κυπριακή οικονομία.  Η δήλωση του υφυπουργού Τουρισμού κ. Περδίου για μείωση του τουρισμού κατά 60% (και αυτό υπό προϋποθέσεις για σύντομη επίλυση του θέματος ιού) είναι ό,τι πιο ανησυχητικό.  Έχουμε και τη δήλωση της Προέδρου της Ε.Ε., να μην προγραμματίζονται ταξίδια στο εξωτερικό προς το παρόν.  Σίγουρα οι εισηγήσεις του κ. Περδίου για τον κοινωνικό τουρισμό σίγουρα θα βοηθήσουν. Το μέτρο πάντοτε υπήρχε, αλλά μετά της αρχικής του εφαρμογής προ 30 ετών, το επιτυχέστατο αυτό μέτρο, που αφορούσε μόνο τα ορεινά θέρετρα, με την πρώτη δυσκολία επενέβησαν οι ξενοδόχοι των πόλεων και ασφαλώς μεταξύ των δύο, οι δικαιούχοι επέλεξαν τις παραλίες.  Τώρα, πιστεύουμε κ. Περδίο, ότι θα πρέπει να τεθεί ένα πλαφόν σε ποσοστά ως μέγιστο για τα παραλιακά 60% και 40% για τα ορεινά θέρετρα.  Προτείναμε και στο παρελθόν πρόσθετα κίνητρα για τα ορεινά θέρετρα, όπως αύξηση συντελεστή δόμησης προς αναπαλαίωση, παραχώρηση συντελεστή δόμησης από αγορές/ενοικιάσεις ξενοδοχείων ορεινών θερέτρων από τις παραλιακές μονάδες στους αγοραστές, ενθάρρυνση διατήρησης της λειτουργίας τους για τουλάχιστον έξι μήνες με επιχορηγήσεις (δίδοντας λεπτομέρειες).

Χάσαμε και τον κ. Παπαδούρη για μικροπολιτικούς λόγους και τον αντικαταστήσαμε με ένα «δάσκαλο» που ακόμη να δούμε δείγματα γραφής του. Χωρίς να γνωρίζουμε αυτόν τον επίτροπο,  έχουμε τις επιφυλάξεις μας πως μπορεί ένα άτομο χωρίς επιχειρηματικές γνώσεις να διαχειριστεί τέτοιες επιχειρήσεις και θέματα (ελπίζουμε να αποδειχθούμε λανθασμένοι).  Βέβαια, ευτυχώς που τον έχουμε τον κ. Περδίο, διότι φανταστείτε εάν το υπεύθυνο όργανο ήταν το Υπουργείο Εμπορίου (δείτε και τη «σαλάτα» του χαλλουμιού και άλλα χωρίς καμία τιμωρία ακόμη).
Γίνεται έρευνα και έρευνα!!

Σε αυτήν την κατάσταση που βρισκόμαστε αγαπητοί μας αναγνώστες, ευτυχώς έχουμε κάποιους νέους ανθρώπους, ελεύθερους σε κάποιο βαθμό από τις πολιτικές αγκυλώσεις, οι οποίοι έδειξαν αξιόλογο έργο.  Ο κ. Περδίος είναι ο ένας, όπως και η κ. Νατάσα Πηλείδου για τη ναυτιλία και πιο πρόσφατα ο κ. Καρούσος.  Δείγματα γραφής λοιπόν για χρήση νέων ανθρώπων, με όραμα και πολλή όρεξη για δουλειά, διδάγματα τόσο για την υφιστάμενη, όσο και για τις μελλοντικές κυβερνήσεις αυτού του τόπου. 

Βάσει αυτής της εμπειρίας είχαμε κατ’ επανάληψη εισηγηθεί τη δημιουργία Υφυπουργείου Εσωτερικών, που να ασχοληθεί με τα χρόνια προβλήματα των αδειών και της έκδοσης τίτλων. Παράλληλα, μας προκαλούν προβληματισμό οι διάφορες θέσεις της επιτρόπου Περιβάλλοντος και άλλων, ονομαζόμενων περιβαλλοντιστών και των υπερβολών τους οι οποίες οδήγησαν στη μη ύπαρξη γκολφ στην επαρχία Αμμοχώστου, στην ασύμφορη κατασκευή του έργου Σιακόλα στη Λίμνη (Πόλη Χρυσοχούς), στο τραγικό εκείνο δρόμο αεροδρομίου-Πάφου με τα υπολειπόμενα 500 μέτρα και τώρα στην απαράδεκτη αναμενόμενη «ακύρωση» του δρόμου Πάφου-Πόλης (δείτε Γενικό Ελεγκτή επί τούτου).  

Τελειώνοντας λάβαμε και επιστολή από το Τμήμα Περιβάλλοντος, που μας υποδεικνύει γιατί να αναφερόμαστε ότι η κατάταξη μιας περιοχής ως Natura μειώνει την αξία ενός ακινήτου. Του απαντήσαμε, αλλά από μόνη της αυτή η επιστολή δείχνει ότι το Τμήμα αυτό ζει εκτός Κύπρου όταν περίπου το 30% της Κύπρου κατατάσσεται ως τέτοιο. 

«Ωραία» όλα αυτά, αλλά στο τέλος ένας είναι ο στόχος: αυτός της καλής διαβίωσης των Κυπρίων και οι διάφορες θεωρίες που έστω και εάν υιοθετήσουμε ότι είναι καλοπροαίρετες, πού καταλήγουν; Υπάρχει άνθρωπος, αναζητούσε ο Αρχιμήδης και προσθέτουμε: ποιος αγαπά την Κύπρο και τους ανέργους της; Τελειώνοντας θα ήταν λάθος να μη δώσουμε τα εύσημα σε έναν ακόμη νέο άνθρωπο, στον υπουργό Υγείας κ. Κ. Ιωάννου, που αποτελεί ένα αστέρι στην όλη τραγική κατάσταση.

 
*F.R.I.C.S. – Αντώνης Λοΐζου & Συνεργάτες Λτδ – Εκτιμητές Ακινήτων, Πωλητές Ακινήτων & Διαχειριστές Έργων Ανάπτυξης.