Το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων 2023 (ΕΕΔ) αναδεικνύεται ως ένα έτος ορόσημο προς την ανανέωση του εκπαιδευτικού και επαγγελματικού χάρτη στην Ευρώπη. Συντονισμένο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΕΕΔ θέτει τις δεξιότητες ως θεμέλιο στοιχείο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της σύγχρονης εποχής μέσω της ανάπτυξης ευέλικτου εργατικού δυναμικού.
Το ΕΕΔ δεν αποτελεί απλώς ένα πρόγραμμα δράσης, αλλά μια στρατηγική προσπάθεια για τη διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού πλαισίου που θα ανταποκρίνεται στις αυξημένες και ολοένα επιτακτικές ανάγκες της Ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας. Μέσα από διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα, πρωτοβουλίες και εκδηλώσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους, να διαμορφώσει την κουλτούρα που θα προάγει την ανάπτυξη προηγμένων δεξιοτήτων ανά την Ευρώπη.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP), στο πλαίσιο του ρόλου του να παρέχει πληροφορίες και αναλύσεις που αφορούν τις δεξιότητες, την απασχόληση και την εκπαίδευση και με στόχο την βελτίωση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, στην πρόσφατη έκδοση του με τίτλο ”Next generation skills intelligence for more learning and better matching” καταγράφει μεταξύ άλλων τις ιδανικές συνθήκες και προϋποθέσεις για την αποτελεσματική διαδικασία πρόβλεψης, των απαιτούμενων από την αγορά εργασίας, δεξιοτήτων.
Μεταξύ των συμπερασμάτων της έκδοσης, γίνεται αναφορά στην ανάγκη για την διαμόρφωση ανθεκτικής πολιτικής δέσμευσης μέσα από την οποία θα προωθείται η πρόβλεψη των απαιτούμενων δεξιοτήτων που θα διασφαλίζει την μετάβαση του κάθε κράτους στην ψηφιακή και πράσινη εποχή. Η περαιτέρω ευαισθητοποίηση των πολιτικών αξιωματούχων παρουσιάζεται ως μια ουσιαστική πρόκληση.
Οι αξιόπιστες μέθοδοι και εργαλεία προβλέψεων των δεξιοτήτων διαφαίνεται να συμβάλλουν ήδη σημαντικά στον τρόπο κατανόησης και πρόβλεψης των αναμενόμενων αλλαγών στην αγορά εργασίας και στην μάθηση. Ωστόσο, στα συμπεράσματα της μελέτης, καταγράφεται περιθώριο βελτίωσης στην ανάπτυξη και εφαρμογή της σχετικής καινοτομίας, τόσο σε χώρες με μακροχρόνια παράδοση στην αξιοποίηση της, όσο και σε χώρες που μόλις πρόσφατα ξεκίνησαν να την αξιοποιούν.
Επίσης, το να αξιοποιούνται ποικίλες μέθοδοι προβλέψεων αποτελεί ισχυρό στοιχείο για την ενίσχυση των εθνικών πολιτικών και της εφαρμογής τους. Επισημαίνεται ωστόσο, ότι η ποικιλία από μόνη της δεν είναι αρκετή, εάν αυτή δεν συνοδεύεται και από τον συντονισμό μεταξύ των μεθόδων. Η ύπαρξη πολλών εργαλείων προβλέψεων απαιτεί ρυθμίσεις για τον συντονισμό των μεθοδολογιών, των χρονικών οριζόντων και των ορισμών (π.χ. των δεξιοτήτων).
Για να υπάρχει πραγματική αντανάκλαση των αναγκών της αγοράς εργασίας και των διαφόρων οικοσυστημάτων που την απαρτίζουν θα πρέπει, σύμφωνα με το CEDEFOP, η ανατροφοδότηση να γίνεται με την συμμετοχή διάφορων εμπλεκόμενων. Κανένας από τους εμπλεκόμενους φορείς δεν πρέπει να ενεργεί ανεξάρτητα, όταν η ανταλλαγή πληροφοριών και ο συντονισμός των μεταξύ τους δραστηριοτήτων μπορούν να καθορίσουν την επιτυχία και την πρόοδο. Προς τούτο, συστήνεται οι εμπλεκόμενοι φορείς να κινητοποιούνται για να επικοινωνούν οριζόντια (π.χ. μέσα από συνέργειες με κυβερνητικά όργανα), κατακόρυφα (π.χ. αξιοποιώντας αλυσίδες αξίας) και έχοντας διευρυμένη γεωγραφική κάλυψη.
Ωστόσο, η απλή συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων από μόνη της δεν είναι αρκετή. Η ανάπτυξη και εφαρμογή μεθόδων προβλέψεων απαιτούν σύνθετες προσεγγίσεις, οι οποίες θα πρέπει να αναλύονται και να επεξηγούνται, ούτως ώστε να αξιοποιούνται στην διαμόρφωση πολιτικών. Οι πολυμεθοδικές προσεγγίσεις πρόβλεψης δεξιοτήτων, σχεδιασμένες και προσαρμοσμένες από όλους τους ενδιαφερόμενους, ενισχύουν την ανατροφοδότηση μεταξύ αγοράς εργασίας και επαγγελματικής κατάρτισης, προωθώντας δημοκρατικές αξίες και δίνοντας σε όλους τη δυνατότητα συμμετοχής και έκφρασης απόψεων και προβληματισμών.
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) αναγνωρίζει την αξία που προσδίδει η πρόσφατη έκδοση του CEDEFOP, καθώς αυτή περιλαμβάνει καλές πρακτικές από τις οποίες η χώρα μας θα μπορούσε να επωφεληθεί. Ο συστηματικός και μεθοδικός υπολογισμός των αναγκών της αγοράς εργασίας συγκεντρωτικά σε εθνικό επίπεδο, αξιοποιώντας τις βάσεις δεδομένων της πολιτείας και του ιδιωτικού τομέα, θα μπορούσε να συνδράμει στην διαμόρφωση αποτελεσματικών ρυθμίσεων και δράσεων για την μείωση της αναντιστοιχίας των δεξιοτήτων και την διαμόρφωση πολιτικών που θα εστιάζουν στις πραγματικές ανάγκες κατάρτισης (upskilling και reskilling), ενισχύοντας τις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας μας.
Διευθύντρια, Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού, ΟΕΒ
