Ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ μίλησε χθες στη Βουλή λίγο πριν εγκριθεί ο προϋπολογισμός της ΑΗΚ για το 2024 και έκανε και αυτός αναφορά στη ακριβή ηλεκτρική ενέργεια.
Και απέδωσε το ακριβό μας ρεύμα στην έλλειψη ανταγωνισμού στην αγορά.
Στην εμπορία καυσίμων δεν έχουμε ανταγωνισμό; Γιατί τότε έχουμε ακριβά καύσιμα; Και προ φόρων και μετά φόρων;
Στο λιανικό εμπόριο τροφίμων δεν έχουμε ανταγωνισμό; Γιατί όμως έχουμε ακριβά τρόφιμα και ακριβά είδη υπεραγοράς;
Στην αγορά στέγης δεν έχουμε ανταγωνισμό μεταξύ κατασκευαστών και μεταξύ ντιβέλοπερς; Μήπως έχουμε φθηνή στέγη; Έχουμε χαμηλά ενοίκια;
Στις άλλες χώρες της ΕΕ που έχουν ανταγωνισμό στην ηλεκτρική ενέργεια έχουν φθηνό ρεύμα; Πολλές έχουν φθηνότερο από το δικό μας, αλλά όχι φθηνό. Κάποιες έχουν ακριβότερο, παρότι έχουν πολύ ψηλότερα ποσοστά διείσδυσης πράσινου ρεύματος, έχουν φυσικό αέριο και έχουν και διασυνδέσεις. Και όταν εκτοξεύτηκε το ’22 η τιμή του φυσικού αερίου, εκτοξεύτηκε και η τιμή του ρεύματος από ΑΠΕ, χωρίς να έχει επηρεαστεί το κόστος παραγωγής τους. Και ας υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός.
Στην Κύπρο δεν έχουμε ανταγωνισμό στο ρεύμα από φωτοβολταϊκά στη μεταβατική ρύθμιση; Έχουμε, στα χαρτιά. Αλλά δεν έχουμε ούτε φθηνό πράσινο ρεύμα. Αντίθετα, από τις ΑΠΕ έχουμε τον πιο κερδοφόρο ηλεκτρισμό, για τους παραγωγούς και τους προμηθευτές του.
Πού δεν έχουμε ανταγωνισμό στον ηλεκτρισμό; Στην παραγωγή συμβατικού ηλεκτρισμού. Από μαζούτ και ντίζελ. Έχουμε όμως ρύθμιση από την ανεξάρτητη ΡΑΕΚ. Έλεγχο δαπανών και προκαθορισμό απόδοσης κεφαλαίου, 4,6% μάξιμουμ. Γι’ αυτό και ποτέ κανένας δεν καταδίκασε την ΑΗΚ για εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης.
Και αν καρποφορήσουν κάποια στιγμή οι προσπάθειες για έλευση αερίου, πιθανότατα θα διαπιστώσουμε πως ο ιδιώτης επίδοξος ανταγωνιστής της ΑΗΚ στην παραγωγή από ορυκτά καύσιμα δύσκολα θα μπορέσει να προσφέρει αισθητά φθηνότερο ρεύμα. Δηλαδή, και να λειτουργήσει ανταγωνισμός στη συμβατική παραγωγή, πάλι ακριβό θα είναι το ρεύμα.
Συνεπώς, δεν είναι η έλλειψη ανταγωνισμού που φταίει.
Για τη μεγάλη πλειοψηφία καταναλωτών, δηλαδή τους πελάτες της ΑΗΚ, αυτό που φταίει είναι το ακριβό καύσιμο ηλεκτροπαραγωγής. Και από το 2020 και μετά, σε αυτό συμβάλλει σε ποσοστό περίπου 25% το επιπρόσθετο κόστος για την αγορά δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου.
Για ένα ποσοστό 8% των καταναλωτών, που αφορά τους μεγάλους εμπορικούς-βιομηχανικούς καταναλωτές που έχουν συμβληθεί με ιδιώτες παραγωγούς και προμηθευτές ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά, αυτό που φταίει για το δικό τους ακριβό ρεύμα είναι, ναι, η έλλειψη πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιωτών παραγωγών και προμηθευτών. Αλλά και η σοβαρή αμέλεια -απροθυμία- του κράτους να επιβάλει την πώληση του πράσινου ρεύματος μέσω προσφορών ή μέσω καθορισμού πλαφόν, ώστε να διασφαλίζεται κοστοστρέφεια, αντί υπερκέρδος.
Από εκεί και πέρα, αν θέλουμε να καταλήξουμε σε μια πιο αναλυτική θέση «γιατί έχουμε ακριβό καύσιμο ηλεκτροπαραγωγής, που εμπεριέχει και σοβαρό κόστος για ρύπους;» η συζήτηση μπορεί να πάρει ώρες ή μέρες.
Για παράδειγμα: Γιατί κοντεύει να απαγορευτεί (που λέει ο λόγος) η χρήση φυσικού αερίου και εμείς ακόμα προσπαθούμε να το φέρουμε; Γιατί ανέλαβε το κράτος να το φέρει από το 2000 και και δεν ανέθεσε το έργο στην ΑΗΚ, όπως φέρνει για δεκαετίες τα πετρελαιοεδή της; Γιατί ξοδέψαμε εκατοντάδες εκατομμύρια (450 περίπου, αν όχι περισσότερα) για να στήσουμε δύο μεγάλες μονάδες στο Βασιλικό για να καίνε φυσικό αέριο, αλλά 10-12 χρόνια από τότε ακόμα δεν έχουμε αέριο και καίμε ντίζελ, το ακριβότερο των πετρελαιοειδών, κάνοντας τα πράγματα εν μέρει χειρότερα;
Γιατί δεν βρήκαμε ένα οικονομικό (για όλους τους καταναλωτές) πλάνο παραγωγής και εμπορίας ρεύματος από φωτοβολταϊκά; Γιατί δεν προωθήσαμε κατά προτεραιότητα, προ πολλού, την αυτοπαραγωγή και ιδιοκατανάλωση πράσινου ρεύματος, αντί να εγκαταστήσουμε μεγάλα εμπορικά πάρκα που δεν πωλούν κοντά στα επίπεδα κοστοστρέφειας; Γιατί δεν έχουμε ακόμα κρατικό σχεδιασμό χωροθέτησης των πάρκων ΑΠΕ και ικανό δίκτυο να τα εξυπηρετήσει;
Αν απαντήσουμε αυτές -και άλλες- ερωτήσεις, θα έχουμε ίσως πλησιάσει σε κάποια πιο περιεκτική απάντηση για τους λόγους που εγκλωβιστήκαμε σε ακριβό ρεύμα.
