Το τέλος της εποχής του τραπεζικού υπαλλήλου, τουλάχιστον όπως τον ξέραμε μέχρι σήμερα, σηματοδότησε το 2022. Οι εργαζόμενοι του κλάδου και τα τραπεζικά καταστήματα μπαίνουν σε μια νέα εποχή, η οποία τίποτα δεν θυμίζει τις προηγούμενες δεκαετίες.

Η ψηφιακή μεταμόρφωση των τραπεζών είναι η πιο μεγάλη πρόκληση για το επάγγελμα, που έπαψε να απολαμβάνει μεγάλες αυξήσεις μισθών και συχνές προαγωγές και ανελίξεις. Κάθε δεκαετία ή πενταετία από το 1990 μέχρι και σήμερα έχει τη δική της τάση ως προς το προφίλ του τραπεζικού υπαλλήλου που έχει ανάγκη η τραπεζική αγορά. Αποτέλεσμα, χιλιάδες εργαζόμενοι να έχουν ανοίξει την πόρτα εξόδου επειδή χάθηκε το αντικείμενο εργασίας ή γιατί η τεχνολογία… τούς έφαγε τη θέση.

Μόνο η φετινή χρονιά έβγαλε εκτός τραπεζικού επαγγέλματος περίπου 1.100 άτομα (Τράπεζα Κύπρου, το σχέδιο που τρέχει της Ελληνικής και Alpha Bank), οι οποίοι καλούνται να αναζητήσουν αλλού δουλειά, επειδή τα περισσότερα τραπεζικά καταστήματα κλείνουν και επειδή οι βασικότερες συναλλαγές γίνονται μέσω κινητού ή ηλεκτρονικά και δεν χρειάζεται ο ανθρώπινος παράγοντας. Αυτοί που θα κλείσουν φέτος την πόρτα θα είναι και οι τελευταίοι τραπεζικοί που επωφελούνται με πλουσιοπάροχες αφορολόγητες χαριστικές αποζημιώσεις. Μετά αρχίζουν τα πιο δύσκολα…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αναμένουν σινιάλο από Βρυξέλλες για «ενοίκιο αντί δόσης»

Αλλαγή σελίδας

Aκόμη και ο «γνωστός» που είχαμε στην τράπεζα που μπορεί να ήταν ένα απλό στέλεχος ή ο ταμίας, σήμερα δεν υπάρχει πια. Είτε γιατί ο πελάτης δεν πηγαίνει στην τράπεζα, είτε γιατί ο υπάλληλος που γνωρίζαμε έφυγε με σχέδιο εθελούσιας εξόδου, είτε γιατί μετακινήθηκε σε άλλο κατάστημα ή πόστο. Στο σημερινό πνεύμα των ημερών, που απαιτεί συρρίκνωση του δικτύου τραπεζικών καταστημάτων, μείωση των θέσεων εργασίας και μεγαλύτερη διείσδυση του e banking, ο ρόλος του τραπεζικού υπαλλήλου αποκτά κυρίως συμβουλευτικό χαρακτήρα.

Είδος προς εξαφάνιση

Από τους ταμίες, τους λειτουργούς εξυπηρέτησης, τους υπαλλήλους για τις υπηρεσίες factors, leasing, IBU, φθάσαμε στην ψηφιακή εποχή και τις αντίστοιχες ειδικότητες. Σήμερα οι ταμίες των τραπεζών είναι είδος προς εξαφάνιση, καθώς οι τράπεζες προωθούν τις ψηφιακές πληρωμές και «διώχνουν» τον κόσμο έξω από τα καταστήματα για να κάνουν τις συναλλαγές. Από τούς 4 μέχρι και έξι ταμίες που υπήρχαν εντός των καταστημάτων στις εποχές των παραδοσιακών τραπεζικών εργασιών, σήμερα ακόμα και οι δυο είναι πολλοί. Τη δεκαετία του 1990 και του 2000 οι τράπεζες ήθελαν όλο και περισσότερα ταμεία στα καταστήματά τους, για να εξυπηρετούν με άνεση το κοινό, που σχημάτιζε ουρές. Ήταν η εποχή που οι τράπεζες ξόδευαν τόνους χαρτιού για κάθε τραπεζική πράξη, συνήθως χρησιμοποιώντας τριπλότυπες ή διπλότυπες αποδείξεις. Οι παλαιότεροι θυμούνται το βιβλιάριο ταμιευτηρίου, που όταν καταργήθηκε ήταν ακόμη μια επανάσταση, με την οποία έπρεπε να συμβιβαστούν οι γηραιότεροι, οι οποίοι κάθε μήνα έπιαναν σειρά στο ταμείο της τράπεζας για να κάνουν τη σχετική ενημέρωση του λογαριασμού τους και τις πληρωμές. Ακόμη και η πιο απλή πράξη την προηγούμενη δεκαετία γινόταν μέσω του ταμείου (μεταφορά χρημάτων, κατάθεση επιταγής, καταθέσεις, πληρωμές λογαριασμών, πληρωμές στο εξωτερικό είτε για εμπορικούς λόγους είτε για σπουδές των παιδιών). Σήμερα οι πράξεις γίνονται ηλεκτρονικά και ο καθένας μας έγινε και ένας μικρός τραπεζίτης!

Κάθε εποχή και μια ιδιαιτερότητα

Η τραπεζική κρίση του 2013, που έβγαλε στην επιφάνεια τον μεγάλο όγκο μη εξυπηρετούμενων δανείων, δημιούργησε και νέες ανάγκες για το προφίλ του τραπεζικού υπαλλήλου. Ήταν η εποχή που άρχισαν να δημιουργούνται και να ενισχύονται νέα τμήματα, που είχαν σχέση με τις δραστηριότητες απομόχλευσης. Τότε άρχισαν και μετακινήσεις προσωπικού στα τμήματα αναδιάρθρωσης και διαχείρισης χρεών, στη διαχείριση ακινήτων και στα τμήματα εταιρικών λύσεων για αναδιαρθρώσεις. H εποχή των πολλών καταστημάτων και των πολλών υπαλλήλων έδωσε τη θέση της στο μικρότερο δίκτυο και τη λιγότερη φυσική παρουσία του πελάτη στο τραπεζικό κατάστημα. Οι ειδικότητες των τραπεζικών υπαλλήλων που κάποτε ήταν απαραίτητες για να διεκπεραιώσουν συγκεκριμένες εργασίες, π.χ. για αναδιαρθρώσεις δανείων, στη συνέχεια οι τράπεζες ήθελαν να τις «ξεφορτωθούν», με τη μεταφορά εργαζομένων στις εταιρείες διαχείρισης προβληματικών δανείων.   

Στην πρώτη γραμμή η κανονιστική  συμμόρφωση

Πριν από λίγα χρόνια, δεν ήταν από τα πιο γνωστά τμήματα των τραπεζών. Από το 2013 το προσωπικό που εργάζεται σε τέτοια τμήματα σε όλες τις τράπεζες έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Το τμήμα Κανονιστικής Συμμόρφωσης διασφαλίζει ότι όλες οι εργασίες των τραπεζών συμμορφώνονται με το ισχύον νομικό και κανονιστικό πλαίσιο, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ενημερώνει τη διοίκηση για νέους νόμους και κανονισμούς και τη συμβουλεύει σχετικά με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν.

Ορίζει και παρακολουθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο για την αξιολόγηση των κινδύνων μη συμμόρφωσης με το κανονιστικό πλαίσιο. Ειδικότερα, ο Τομέας Κανονιστικής Συμμόρφωσης διενεργεί τα παραπάνω, κυρίως σε σχέση με τα ακόλουθα ζητήματα. Καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Υιοθετεί τις απαραίτητες πολιτικές και διαδικασίες και παρακολουθεί την εφαρμογή τους. Αναπτύσσει πολιτικές και διαδικασίες σύμφωνα με τη νομοθεσία για τη χειραγώγηση της αγοράς και την αθέμιτη χρήση εμπιστευτικών πληροφοριών, καθώς και τις κανονιστικές διατάξεις MiFID. Ελέγχει τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς προστασίας του καταναλωτή.

Εποπτεύει τον χειρισμό των παραπόνων που έχουν κοινοποιηθεί στις ρυθμιστικές αρχές. Εποπτεύει την ανταπόκριση στα αιτήματα εποπτικών και άλλων αρχών έγκαιρα και έγκυρα. Συνεργάζεται μαζί τους για να διευκολύνει το έργο τους. Καταρτίζει τον Κώδικα Επαγγελματικής Δεοντολογίας και παρέχει το πλαίσιο αρχών, κανόνων, συμπεριφορών και αποφάσεων που το ανθρώπινο δυναμικό οφείλει να ακολουθεί κατά την επαγγελματική του ενασχόληση.

Τέλος το χαρτί, ραγδαία μείωση ATM

Οι παλαιότερες γενιές, που ήταν και οι πιο τακτικοί θαμώνες στα τραπεζικά καταστήματα, θυμούνται τις αποδείξεις που μάζευαν για κάθε πράξη που έκαναν στο ταμείο. Η επόμενη μικρή επανάσταση έγινε με την κατάργηση των έντυπων statements που στέλνονταν ταχυδρομικώς στους πελάτες, που  στόχο είχαν την ενημέρωση για τις συναλλαγές  του μήνα. Ακόμη μια τραπεζική εργασία που πέρασε στην ιστορία, καθώς η ενημέρωση των πελατών γίνεται μέσω του e- banking. Η κατάργηση των έντυπων μορφών επικοινωνίας με τους πελάτες τους έχει ως βασικό στόχο οι τράπεζες να μειώσουν το λειτουργικό τους κόστους, να δώσουν στίγμα με το  περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, προσφέροντας ταυτόχρονα και μεγαλύτερη ασφάλεια, καθώς δεν θα μπορούν να κλαπούν έγγραφα με προσωπικά δεδομένα που αποστέλλονταν ταχυδρομικώς.

Ακόμη και τα ΑΤΜ έχουν αρχίσει να εξαφανίζονται και ειδικά αυτά που βρίσκονται εκτός τραπεζικού καταστήματος, για παράδειγμα σε μια υπεραγορά, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν οι τράπεζες περαιτέρω τα λειτουργικά τους έξοδα. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση των ΑΤΜ στην καλύτερη περίπτωση αυξάνεται με πολύ χαμηλότερους ρυθμούς από αυτούς που εμφανίζουν τα πιο σύγχρονα ψηφιακά κανάλια, όπως το Internet και το mobile banking, που αναπτύσσονται με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς.