Το EVER GIVEN αποτελεί ίσως το πιο πολυσυζητημένο εμπορικό πλοίο του 21ου αιώνα πιθανότατα λόγω των επιπτώσεων που έφερε στην εφοδιαστική αλυσίδα (supply chain) αλλά και στην παγκόσμια οικονομία γενικότερα. Παρόλο που πολλά μέσα ενημέρωσης ασχολήθηκαν με τις τεράστιες καθυστερήσεις στην παράδοση των προϊόντων που ήταν φορτωμένα πάνω στα πλοία που έμειναν για αρκετές μέρες ακινητοποιημένα πίσω από το EVER GIVEN, ελάχιστοι αρθρογράφησαν για τις αξιώσεις (claims) των πλοιοκτητών έναντι των ιδιοκτητών /ασφαλιστών του εμπορεύματος πάνω στο ίδιο το EVER GIVEN. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να εξηγήσει την πηγή αυτών των αξιώσεων και να αναλύσει πως οι ιδιοκτήτες / ασφαλιστές θαλάσσιων εμπορευμάτων μπορούν να διασφαλίσουν τα συμφέροντα τους σε παρόμοιες περιπτώσεις.
Τα γεγονότα
Στις 23 Μαρτίου 2021, το φορτηγό πλοίο EVER GIVEN κάτω από συνθήκες που διερευνώνται προσάραξε διαγώνια στο νότιο τμήμα της Διώρυγας του Σουέζ. Με το πέρας έξι ημερών, οι αρχές του Καναλιού (Suez Canal Authorities) κατάφεραν να αποκολλήσουν το πλοίο διεκδικώντας περίπου 916 εκατομμύρια δολάρια από τους πλοιοκτήτες για τις υπηρεσίες τους.
Οι ιδιοκτήτες αρνήθηκαν να πληρώσουν και οι Αρχές «συνέλαβαν» το πλοίο. Μετά από έντονες συζητήσεις, οι πλοιοκτήτες δέχθηκαν να καταβάλουν 200 εκατομμύρια δολάρια στις Αρχές για τις υπηρεσίες διάσωσης που παρείχαν και το πλοίο συνέχισε την πορεία του. Οι πλοιοκτήτες με την σειρά τους ανακοίνωσαν την ύπαρξη Γενικής Αβαρίας (General Average) και ζήτησαν Εγγυήσεις Γενικής Αβαρίας (General Average Securities) από τους ιδιοκτήτες / ασφαλιστές του εμπορεύματος.
Τι είναι Γενική Αβαρία και πως αντιμετωπίζεται
Σύμφωνα με τους κανόνες Υόρκης – Αμβέρσας του 1994, o ορισμός της Γενικής Αβαρίας αποτυπώνεται ως ακολούθως:
«Υπάρχει πράξη γενικής αβαρίας όταν και μόνο όταν οποιαδήποτε έκτακτη θυσία ή δαπάνη γίνεται ή συμβαίνει εθελοντικά και λογικά για την κοινή ωφέλεια , ώστε να διασωθεί η περιουσία που κινδυνεύει σε μία κοινή ναυτιλιακή περιπέτεια».
Με απλά λόγια, οι ιδιοκτήτες του EVER GIVEN ισχυρίζονται ότι το ποσό που πλήρωσαν στις Αρχές για τις υπηρεσίες διάσωσης (salvage services) αποτελεί Γενική Αβαρία και άρα οι ιδιοκτήτες / ασφαλιστές του εμπορεύματος (από τους οποίους ζήτησαν και πήραν Εγγυήσεις Γενικής Αβαρίας) οφείλουν να συνεισφέρουν σε αυτή την δαπάνη αναλογικά. Οι Διακανονιστές Αβαριών (Average Adjusters) ζήτησαν ήδη από τους ιδιοκτήτες / ασφαλιστές του εμπορεύματος να πληρώσουν προκαταβολικά 15.5% της αξίας του εμπορεύματος σαν Γενική Αβαρία.
Το λεκτικό όμως των Εγγυήσεων επιτρέπει στους ιδιοκτήτες / ασφαλιστές του εμπορεύματος να αρνηθούν να πληρώσουν το ποσό που αξιώνουν οι πλοιοκτήτες σαν Γενική Αβαρία σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Χρειάζονται σωστοί χειρισμοί κατά την διαπραγμάτευση του λεκτικού των Εγγυήσεων, έγκαιρη καταχώριση των Εγγυήσεων ούτως ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις στην παράδοση των εμπορευμάτων αλλά και διερεύνηση των πιθανών αιτιών του ατυχήματος. Παρόλο που πλησιάζουμε αισίως τα δύο χρόνια από την ημέρα του ατυχήματος, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το EVER GIVEN θα συνεχίσει να απασχολεί όσους ασχολούνται με αυτό το ζήτημα.
(English Solicitor, Casualty and Complex Claims Manager στο WE COX CLAIMS GROUP (Cyprus), Καθηγητής Ναυτικού Δικαίου στο CIM)
