Τσουνάμι τραπεζικών λουκέτων στην Κύπρο

 

Υπό εξυγίανση έθεσε το 2014  η Κεντρική Τράπεζα το υποκατάστημα της FBME στην Κύπρο με στόχο την πώληση των εργασιών της για προστασία των καταθετών. Aυτό έγινε υπό το βάρος εποπτικών παρεμβάσεων, προερχόμενων κυρίως από το Δίκτυο Καταπολέμησης Χρηματοοικονομικών Εγκλημάτων των ΗΠΑ, γνωστό ως FinCEN. Το 2019 αναμένεται να συνεχιστεί η συζήτηση για τη συρρίκνωση των ευρωπαϊκών τραπεζών.

 

 

Η ιδέα για συγκέντρωση των ευρωπαϊκών τραπεζών δεν είναι καινούργια, όμως όσο τα προβλήματα με τη χαμηλή κερδοφορία και τα προβληματικά δάνεια συνεχίζουν να ταλανίζουν τον κλάδο τόσο γίνεται εντονότερη. Τόσο έντονη που να αναγκάζει Ευρωπαίους αξιωματούχους και στελέχη ρυθμιστικών Αρχών να αναφέρονται χωρίς αναστολές στην «ανάγκη μείωσης του αριθμού των ευρωπαϊκών τραπεζών». Σήμερα η βασική προτεραιότητα είναι η διαχείριση των κόκκινων δανείων και η αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου με επίκεντρο τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

 

 

Λίγα μόλις χρόνια μετά τις ραγδαίες εξελίξεις του 2013 και το λουκέτο της Λαϊκής, άλλη μια μεγάλη τράπεζα, η Συνεργατική, πήρε τον δρόμο της εκκαθάρισης τον Ιούνιο του 2018, αναδεικνύοντας το βάθος των προβλημάτων που είχαν συσσωρευτεί στο σύστημα και την αδυναμία των πολιτειακών Αρχών να τα διαχειριστούν. 

 

Καταλυτικό ρόλο στην ιστορία του τραπεζικού συστήματος έπαιξαν οι κυπριακές και οι ελληνικές τράπεζες οι οποίες άλλαξαν ριζικά τον τραπεζικό χάρτη. Απορρόφησαν ξένα πιστωτικά ιδρύματα που έγραψαν ιστορία στο νησί. Τράπεζα Κύπρου, Λαϊκή και Ελληνική εξαγόρασαν αγγλικές τράπεζες με παράδοση στο νησί, γράφοντας πριν 30 χρόνια την Ιστορία και τις μετέπειτα εξελίξεις.

 

 

Η αρχή έγινε το 1980 όταν η Τράπεζα Κύπρου εξαγόρασε την Chartered Bank’s, το 1983 η Λαϊκή αγόρασε όλα τα καταστήματα της Grindlays Bank, της μεγαλύτερης και αρχαιότερης ξένης τράπεζας που λειτουργούσε στο νησί τη δεκαετία του 1970. Το 1996 ο όμιλος της Ελληνικής αναλαμβάνει τις εγχώριες εργασίες της Barclays Bank στην Κύπρο. Λίγο παρόμοιο είναι και το σκηνικό για τις ελληνικές τράπεζες. Η παρουσία της Alpha Bank στην Κύπρο ξεκίνησε το 1998 με την εξαγορά της Lombard Natwest Bank, η οποία μετονομάσθηκε σε Alpha Bank Limited και στη συνέχεια σε Alpha Bank Cyprus Ltd. Το δίκτυο της Arab Bank στην Κύπρο εξαγόρασε τέλος του 2007 η Τράπεζα Πειραιώς αποκτώντας παρουσία στο νησί.

 

 

Τον Μάρτιο του 2013 η Τράπεζα Κύπρου απορρόφησε την «καλή» Λαϊκή και πέντε χρόνια μετά τον Σεπτέμβριο του 2018 το καλό μέρος των εργασιών της Συνεργατικής πήγε στην Ελληνική Τράπεζα. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι και άλλες τράπεζες έφυγαν από το σύστημα λόγω εξαγορών ή συγχωνεύσεων. 

 

Στην εξαγορά της Εμπορικής Tράπεζας Κύπρου με μετοχές προχώρησε η Αlpha Bank Cyprus το 2014. Η AstroBank το καλοκαίρι του 2018 ανακοίνωσε την υπογραφή συμφωνίας με τη USB Bank για την απορρόφηση των τραπεζικών της εργασιών, περιλαμβανομένου του προσωπικού της USB και εξαιρουμένων μόνο ορισμένων στοιχείων ενεργητικού. H Τράπεζα Πειραιώς αρχές του 2017 άλλαξε ιδιοκτησιακό καθεστώς και ονομάστηκε σε Astrobank. Τη θυγατρική της στην Κύπρο σκοπεύει να πουλήσει, μεταξύ άλλων, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, στο πλαίσιο του σχεδίου αναδιάρθρωσης που έχει συμφωνήσει με τις ευρωπαϊκές Αρχές. Στη νέα διαδικασία πώλησης της Εθνικής Τράπεζας Κύπρου ισχυρό δέλεαρ για τους υποψήφιους επενδυτές αποτελεί η απόφαση η κυπριακή θυγατρική να πωληθεί χωρίς το χαρτοφυλάκιο των κόκκινων δανείων. Στο σχέδιο είναι τα προβληματικά δάνεια να μεταφερθούν στο κυπριακό υποκατάστημα της μητρικής (η Εθνική Τράπεζα είναι η μοναδική ελληνική τράπεζα με υποκατάστημα στην Κύπρο). Υπό εξυγίανση έθεσε το 2014 η Κεντρική Τράπεζα το υποκατάστημα της FBME στην Κύπρο με στόχο την πώληση των εργασιών της για προστασία των καταθετών.

Κάθε χρόνο και πιο λίγα

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το 2018 ο αριθμός των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών μειώνεται σε 356 από 460 το 2017 και 850 το 2012. Ο αριθμός των τραπεζικών υπαλλήλων θα μειωθεί σε 9.064 από 10.632 το 2017 και 12.853 το 2012. Από το 2012, η μείωση στον αριθμό των τραπεζικών υπαλλήλων φθάνει τους 3.800 ή 29,5%. Η μείωση των υποκαταστημάτων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη και προκαλεί σημαντικά ζητήματα στην εξυπηρέτηση των πελατών, αφού ο ίδιος περίπου αριθμός πελατών εξυπηρετείται πλέον από λιγότερα καταστήματα και υπαλλήλους. Οι τράπεζες έχουν ήδη προχωρήσει σε επενδύσεις για ενίσχυση των ηλεκτρονικών καναλιών εξυπηρέτησης. Ενθαρρύνουν τους πελάτες τους να κάνουν τις πλείστες από τις συναλλαγές τους ηλεκτρονικά, με μειωμένες χρεώσεις σε σχέσεις με τις πράξεις στο ταμείο.

Η πρώτη τράπεζα και μια εξαγορά

Η πρώτη εμπορική τράπεζα που λειτούργησε στην Κύπρο ήταν η Αυτοκρατορική Οθωμανική Τράπεζα, η οποία «γεννήθηκε» (στην Τουρκία) το 1856 μέσα από τη σύμπραξη βρετανικών κεφαλαίων, της Γαλλικής Τράπεζας Banque de Paris et des Pays Bas και της Τουρκικής Κυβέρνησης. Η τράπεζα διέθετε τα πρώτα χρόνια κεντρικά γραφεία σε Κωνσταντινούπολη, Παρίσι και Λονδίνο. Το πρώτο κατάστημα στην Κύπρο λειτούργησε το 1862 στη Λάρνακα και εξυπηρετούσε τις ανάγκες κάποιων ντόπιων μεγαλεμπόρων και της αγγλικής διακυβέρνησης (μετά το 1878). Το 1879 λειτούργησαν υποκαταστήματα σε Λευκωσία και Λεμεσό, ενώ ακολούθησαν η Αμμόχωστος, η Πάφος και το Τρόοδος. Η Οθωμανική Τράπεζα δραστηριοποιήθηκε μέχρι το 1969, οπότε εξαγοράστηκε από την Αγγλική Grindlays. Τα υποκαταστήματα της Grindlays εξαγοράστηκαν το 1983 από τη Λαϊκή Τράπεζα.

Ποια είναι τα πιστωτικά ιδρύματα στην αγορά

Με βάση τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, τα εγχώρια αδειοδοτημένα πιστωτικά ιδρύματα είναι: Τράπεζα Κύπρου, Ελληνική Τράπεζα, Astrobank, Ancoria Bank, Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως, Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Στέγης, RCB Bank.

Οι θυγατρικές ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων από χώρες μέλη της ΕΕ είναι: Αlpha Bank Cyprus, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρου), Eurobank Cyprus. Θυγατρικές ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων από χώρες εκτός της ΕΕ είναι: Societe Generale Bank – Cyprus, USB Bank. Υποκαταστήματα ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων από χώρες μέλη της ΕΕ: AS Expobank, Banque SBA, Central Cooperative Bank PLC, EFG Bank (Luxembourg) S.A., Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε., First Investment Bank Ltd.

Υποκαταστήματα ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων από χώρες εκτός της ΕΕ: Arab Jordan Investment Bank SA, Bank of Beirut SAL, BankΜed s.a.l., Banque BEMO SAL, BBAC SAL, BLOM Bank SAL, Byblos Bank SAL, Credit Libanais SAL, IBL Bank sal, Joint-stock company AVTOVAZBANK, Jordan Ahli Bank, Jordan Kuwait Bank, Lebanon and Gulf Bank SAL, Promsvyazbank PJSC, Public Joint-Stock Company Commercial Bank “Privatbank».