Δαιδαλώδεις αποδείχθηκαν στην πράξη οι διαδικασίες για να εξασφαλίσουν τίτλοι ιδιοκτησίας οι εγκλωβισμένοι ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι έπεσαν θύματα από αφερέγγυους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης. Οι επηρεαζόμενοι όχι μόνο δεν εξασφαλίζουν τίτλο σε 6-7 μήνες όπως ήταν οι αρχικοί σχεδιασμοί της κυβέρνησης, αλλά αντιμετωπίζουν τον ένα σκόπελο μετά τον άλλο.

Μόνο στο Κτηματολόγιο οι εγκλωβισμένοι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να περάσουν από δεκαπέντε στάδια μέχρι να εξεταστεί η αίτηση τους και αποκτήσουν τον πολυπόθητο τίτλο ιδιοκτησίας. Ακόμα πιο δύσκολες και χρονοβόρες γίνονται οι διαδικασίες όταν εμπλέκονται οι τοπικές Αρχές, δηλαδή οι δήμοι και οι επαρχιακές διοικήσεις. Τις χρονοβόρες διαδικασίες που ακολουθούν οι τοπικές Αρχές έψεξε προ ημερών στη Βουλή και ο Διευθυντής του Κτηματολογίου Αντρέας Σωκράτους καθώς έχουν ουσιαστικό ρόλο για την έκδοση τίτλων. Το Κτηματολόγιο, σύμφωνα με τον κ. Σωκράτους, δεν ελέγχει τις δυο διαφορετικές διαδικασίες, δηλαδή της αναγκαστικής μεταβίβασης και της έκδοσης τίτλων. Ομολόγησε πως τα δύο συστήματα έχουν αστοχήσει διαχρονικά με αποτέλεσμα να συσσωρευτεί μεγάλος όγκος υποθέσεων με εμπλεκόμενα και διαπλεκόμενα δικαιώματα. Το Κτηματολόγιο δεν βρίσκει ικανοποιητική ανταπόκριση από τις τοπικές Αρχές. Όπως  είπε ο κ. Σωκράτους, καθημερινά ζητείται από αυτές να ασκήσουν την εξουσία τους για να προχωρήσουν στην ετοιμασία των απαιτούμενων πιστοποιητικών για να μπορεί το Κτηματολόγιο να εκδώσει τίτλους ιδιοκτησίας.

Σημείωσε, παράλληλα πως το σύστημα του Κτηματολογίου είχε αστοχήσει γιατί στην περιοχή μιας τοπικής Αρχή κτίζονται 200 και 300 σπίτια χωρίς να υπάρχει καμία πολεοδομική άδεια. Σημείωσε πως υπάρχουν αναπτύξεις των 50 και 200 μονάδων που ολοκληρώθηκαν  και περνούν δεκαετίες, τα κτήρια υπέστησαν φθορές και ο ιδιοκτήτης δεν απευθύνεται για  να εξασφαλίσει τα σχετικά πιστοποιητικά από τις τοπικές Αρχές για να υποβάλλει αίτηση στο κτηματολόγιο για την έκδοση τίτλου. 

Η Νομική Υπηρεσία η οποία είχε υπογράψει το νομοσχέδιο το καλοκαίρι του 2015, διαμηνύει πως επείγει η τροποποίησή της καθώς αντιμετωπίζει πολλές στρεβλώσεις και συνταγματικά προβλήματα. Κάτι το οποίο διαπιστώθηκε από τις αποφάσεις των επαρχιακών δικαστηρίων  όταν προσέφυγαν οι τράπεζες. Το νέο νομοσχέδιο θα τροποποιεί για να βελτιώνει τα σημεία τα οποία έκριναν ως αντισυνταγματικά τα δικαστήρια. Οι τροποποιήσεις θα επικεντρωθούν στη μη παραβίαση των άρθρων 23 και 26 του Συντάγματος που αφορούν στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας και του συμβάλλεσθαι ελεύθερα. Τις επόμενες ημέρες η Νομική Υπηρεσία αναμένεται να καταχωρήσει έφεση κατά των δικαστικών αποφάσεων των επαρχιακών δικαστηρίων. Να σημειωθεί πως συνολικά έχουν καταχωρηθεί στα δικαστήρια 165 προσφυγές που αφορούν τράπεζες και πολίτες. Το 65% των περιπτώσεων που επηρεάζονται είναι ξένοι.

Οι επαρχίες του… αχ και βαχ 
Σύμφωνα με στοιχεία από Κτηματολόγιο έχουν υποβληθεί 14.043 αιτήσεις για έκδοση τίτλων ακινήτων στους ιδιοκτήτες με τις περισσότερες να αφορούν τις επαρχίες Αμμοχώστου και Πάφου οι οποίες, σύμφωνα με αρμόδια πηγή, είναι οι περιοχές που αντιμετωπίζουν το πιο σοβαρό πρόβλημα. Από το σύνολο των αιτήσεων 6.057 είχαν τίτλο αλλά δεν έγινε μεταβίβαση και 7.986 ήταν χωρίς τίτλο.

Συγκεκριμένα έχουν υποβληθεί 3.631 αιτήσεις για απεγκλωβισμό ακινήτων στην Επαρχία Αμμόχωστου, 3.314 στην Πάφο,  2.774 στη Λάρνακα, 2.423 στη Λευκωσία και 1.901 στη Λεμεσό. Από αυτές εγκρίθηκαν 2.428 αιτήσεις όπου οι εγκλωβισμένοι ιδιοκτήτες κατάφεραν να απεγκλωβίσουν τα ακίνητα τους. Αναλυτικά 681 ιδιοκτήτες έλαβαν τίτλο ιδιοκτησίας στην Πάφο, 619 στη Λεμεσό, 560 στη Λευκωσία, 361 στη Λάρνακα και 207 στην Αμμόχωστο. Σε 234 περιπτώσεις το Κτηματολόγιο έστειλε επιστολές ζητώντας την προσκόμιση περισσοτέρων αποδεικτικών στοιχείων. Εξάλλου για 39 περιπτώσεις, βάσει της νομοθεσίας, το Κτηματολόγιο άνοιξε ειδικό λογαριασμό για να καταβληθεί το ποσό που δεν πλήρωσε ο αγοραστής στον επιχειρηματία ανάπτυξης γης.

Το ποσό που θα συγκεντρωθεί θα διατεθεί στο μέλλον στους κατόχους εμπράγματου βάρους και στη συνέχεια στους πωλητές. Εκπρόσωπος του Κτηματολογίου δήλωσε στο «Φ» πως στο ειδικό λογαριασμό έχει συγκεντρωθεί μικρό ποσό. Επίσης, για 81 αιτήσεις οι αγοραστές θα πρέπει να καταβάλουν το υπόλοιπο που ποσού που χρωστούν ενώ 979 περιπτώσεις κλήθηκαν να προσκομίσουν βεβαιώσεις πως κατέβαλαν τις φορολογίες τους. Για 143 υποθέσεις οι τράπεζες και οι πωλητές υπέβαλαν ένσταση με διάταγμα δικαστηρίου στην απόφαση του Κτηματολογίου. Περίπου για 126 περιπτώσεις εκκρεμεί η ειδοποίηση μεταβίβασης και 387 θα λάβουν ειδοποίηση μεταβίβασης. Αναλυτικά εκκρεμούν 11.500 αιτήσεις που αντιστοιχούν σε 15.640 ιδιοκτήτες. Μάλιστα οι 8.146 είναι ξένοι, οι 6.817 Κύπριοι και 677 εταιρείες.

Μετέωροι 7.828 «ακάλυπτοι» ιδιοκτήτες 
Εκκρεμούν 28 χιλ. τίτλοι ιδιοκτησίας που αντιστοιχούν σε 36.791 επηρεαζόμενους και σε 1.700 αναπτύξεις που απορρέουν από αιτήσεις αναγκαστικής έκδοσης τίτλων και για τις οποίες έχει παρέμβει αυτεπάγγελτα το Κτηματολόγιο. Και σ’ αυτήν την κατηγορία η πλειοψηφία των επηρεαζομένων είναι αλλοδαποί. Να σημειωθεί πως για 1.200 ακίνητα το Κτηματολόγιο προχώρησε σε χαρτογράφηση και για τα 600 έχει υποβληθεί αίτηση από το Κτηματολόγιο στις τοπικές Αρχές. Εξάλλου, εκκρεμούν 6 χιλ. τίτλοι ιδιοκτησίας που αντιστοιχούν σε 600 ακίνητα και σε 7.756 επηρεαζόμενους, που απορρέουν από φιλική έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας και αφορούν επιχειρηματίες ανάπτυξης γης. Υπάρχουν και 20 χιλ. κατατεθειμένα πωλητήρια έγγραφα για τίτλους που έχουν εκδοθεί. Μετέωροι είναι 7.828 ιδιοκτήτες ακινήτων που αφορούν 5.500 πωλητήρια έγγραφα, τα οποία έχουν κατατεθεί μετά την 1/1/2015 και δεν καλύπτονται από τον νόμο. Ενδεχομένως στο τροποποιημένο νομοσχέδιο να περιληφθεί πρόνοια που θα καλύπτει τη συγκριμένη κατηγορία αγοραστών.

Τι προβλέπει ο νόμος του 2015

Μέσω του νομοσχεδίου που ψήφισε τον Σεπτέμβριο του 2015 η Βουλή, οι εγκλωβισμένοι ιδιοκτήτες ακινήτων θα κατοχυρώνονταν και θα εξασφάλιζαν την κυριότητα του ακινήτου με τίτλο ιδιοκτησίας. Το νομοσχέδιο καλύπτει και όσους κατέβαλαν ένα μεγάλο ποσοστό του ποσού αγοράς, το 80% ή το 90% για παράδειγμα, και οι οποίοι εφόσον διαθέτουν τα υπόλοιπα χρήματα, θα μπορούν να καταθέσουν το ποσό σε έναν ειδικό λογαριασμό και μέσω του διευθυντή του Κτηματολογίου θα μπορούν να εξασφαλίσουν τον τίτλο ιδιοκτησίας. Μέσα σε 45 ημέρες ο εγκλωβισμένος ιδιοκτήτης θα μπορεί να λαμβάνει τίτλο ιδιοκτησίας, μετά την καταχώρηση έγγραφης ειδοποίησης στον Τύπο που να αφορά στον ενυπόθηκο δανειστή-εργολήπτη. Ωστόσο, υπάρχει και ασφαλιστική δικλίδα για να πάρει το λαβείν του το κράτος, εάν ο αγοραστής δεν προσέλθει να καταβάλει τα μεταβιβαστικά τέλη για να λάβει τον τίτλο ιδιοκτησίας του. Ο νόμος αγνοεί τα εμπράγματα βάρη, δηλαδή τις υποθήκες και τα ΜΕΜΟ και επιτρέπει τη μεταβίβαση ενός ακινήτου στον αγοραστή. Προϋπόθεση για να υποβάλει κάποιος αίτηση είναι να κατατεθέσει το αγοραπωλητήριο έγγραφο στο Κτηματολόγιο και να μπορεί να αποδείξει πως έχει πληρώσει τον πωλητή του ακινήτου και να μένει μόνο ένα μικρό υπόλοιπο. Ο διευθυντής του Κτηματολογίου προχωρεί αυτεπάγγελτα σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες με σκοπό τη μεταβίβαση του ακινήτου επ’ ονόματι του αγοραστή.