Ο έλεγχος για την ιατρική ικανότητα οδήγησης με βάση την ηλικία, αρχίζει στα 70 χρόνια στην Κύπρο ενώ σε κάποιες άλλες χώρες γίνεται έλεγχος ανεξαρτήτως ηλικίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) δημοσίευσε στα πλαίσια του προγράμματος Road Safety PIN ( Performance Index), την 40η έκθεση που παρουσιάζει τα δεδομένα στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και στην Ελβετία, το Ισραήλ, τη Νορβηγία, τη Σερβία και το Ηνωμένο Βασίλειο, σχετικά με την ιατρική ικανότητα για οδήγηση.
Στην Κύπρο, όπως και σε άλλες 5 χώρες του προγράμματος ΡΙΝ, ο έλεγχος για την ιατρική ικανότητα οδήγησης με βάση την ηλικία, αρχίζει στα 70. Σε άλλες 7 χώρες, ο έλεγχος αυτός αρχίζει σε διαφορετικές ηλικίες ( 60, 65, 75, 80). Σε 10 χώρες, γίνεται τακτικός έλεγχος της ιατρικής ικανότητας οδήγησης του γενικού πληθυσμού των οδηγών ανεξαρτήτως ηλικίας και σε άλλες 6 χώρες δεν γίνεται τακτικός έλεγχος των οδηγών.
Στην μελέτη επισημαίνεται ότι συγκεκριμένες ιατρικές καταστάσεις, η κατάχρηση ουσιών, ψυχικές διαταραχές, η επιληψία και ο διαβήτης, αποτελούν πιο σημαντικούς παράγοντες από την ηλικία, σε ό,τι αφορά την ιατρική ικανότητα για οδήγηση. Η στέρηση της άδειας οδήγησης με κριτήριο την ηλικία, δεν αποδείχθηκε αποτελεσματική στη μείωση των σοβαρών οδικών συγκρούσεων και ακόμα είναι πιθανόν να έχει αρνητικές συνέπειες στην οδική ασφάλεια, αφού ηλικιωμένοι οδηγοί μετατρέπονται σε ευάλωτους χρήστες των δρόμων (πχ. πεζοί, ποδηλάτες κλπ.). Επιπρόσθετα, η στέρηση της άδειας οδήγησης σε ηλικιωμένα άτομα, μπορεί να επιφέρει δραματικές συνέπειες στην ψυχική τους υγεία και στη δυνατότητα τους να έχουν μια ενεργό ζωή. Η εξακρίβωση της ιατρικής ικανότητας για οδήγηση είναι θέμα επιστημονικό αλλά και κρίσης, και αυτοί που αξιολογούν αυτή την ικανότητα χρειάζονται καθοδήγηση. Η Κύπρος, όπως και άλλες 16 χώρες στο πρόγραμμα ΡΙΝ, έχει θεσπίσει κανονισμούς για το σκοπό αυτό, ενώ άλλες 11 χώρες έχουν συντάξει κατευθυντήριες οδηγίες. Αναφορικά με τις αρνητικές επιδράσεις κάποιων συνταγογραφούμενων φαρμάκων στην ικανότητα για οδήγηση, οι πιο διαδεδομένες διαδικασίες πληροφόρησης του κοινού είναι από το γιατρό που συνταγογραφεί ή με σχετική προειδοποίηση πάνω ή μέσα στη συσκευασία του φαρμάκου. Στην Κύπρο, όπως και σε άλλες 16 χώρες του προγράμματος ΡΙΝ, η πληροφόρηση δίνεται από το γιατρό, το φαρμακοποιό και πάνω ή μέσα στη συσκευασία του φαρμάκου.
Από τα στοιχεία που διατέθηκαν, φαίνεται ότι λιγότερες άδειες οδήγησης αφαιρούνται για ιατρικούς λόγους που δεν σχετίζονται με το αλκοόλ και την ταχύτητα, από αυτές που αφαιρούνται για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Το 25% των οδικών θανάτων στην ΕΕ θεωρείται πως σχετίζεται με την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Στην έκθεση αναφέρονται συστάσεις προς τις εθνικές κυβερνήσεις για ανάπτυξη και εφαρμογή τεκμηριωμένων εργαλείων και πρωτοκόλλων, βασισμένων σε διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, για υποβοήθηση των επαγγελματιών ιατρικής στην αποτελεσματική και ομοιόμορφη αναγνώριση ιατρικών καταστάσεων που μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα οδήγησης σε όλες τις ηλικίες. Επίσης, επανεξέταση της διαδικασίας δήλωσης των ιατρικών δεδομένων των αιτητών για άδεια οδήγησης, για ανανέωση της άδειας και για επείγουσες περιπτώσεις μεταξύ των ανανεώσεων. Επισημαίνεται ακόμη η ανάγκη για ανάπτυξη και θεσμοθέτηση στοιχειοθετημένων προγραμμάτων εκπαίδευσης επαγγελματιών ιατρικής, που έχουν διαφανεί πως είναι αποτελεσματικά και αποδεκτά, κυρίως, από οικογενειακούς γιατρούς, για την αξιολόγηση της ικανότητας ενός ατόμου για οδήγηση.
Θεανώ Θειοπούλου
