Ο Χαβιέ Μιλέι εξελέγη πρόεδρος της Αργεντινής με τη δύναμη μιας ριζοσπαστικής υπόσχεσης: ότι θα αντικαθιστούσε το εξαιρετικά πληθωριστικό πέσο Αργεντινής με το σταθερό δολάριο των ΗΠΑ.

Ωστόσο, τα πλέον πρόσφατα ρεπορτάζ υποδηλώνουν ότι αυτή η δολαριοποίηση αποτελεί πλέον “μεσοπρόθεσμο” στόχο παρά άμεση προτεραιότητα, ενώ η δολαριοποίηση δεν βρίσκεται στην επίσημη ατζέντα των συναντήσεων του Μιλέι αυτήν την εβδομάδα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και μέλη της κυβέρνησης του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.

Τα δολάρια ΗΠΑ είναι ήδη πανταχού παρόντα στην Αργεντινή, όπως μπορεί να επιβεβαιώσει οποιοσδήποτε επισκέπτης. Γιατί λοιπόν να είναι τόσο δύσκολη η δολαριοποίηση της αργεντινικής οικονομίας; Διότι -όπως πρέπει να παραδεχτούμε ακόμη και όσοι από εμάς υποστηρίζουμε αυτή την κίνηση – όπως και να συμβεί, αν συμβεί, θα είναι “ακατάστατη” και κάπως χαώδης.

Οι μέθοδοι… δολαριοποίησης

Ο απλούστερος τρόπος για να δολαριοποιήθεί η Αργεντινή θα ήταν να πληθωρίσει ακόμη περισσότερο το πέσο. Για παράδειγμα, ως υπόθεση εργασίας, φανταστείτε ένα ποσοστό πληθωρισμού του πέσο της τάξης του 1.000.000.000% σε ετήσια βάση. Τα πέσο θα ήταν άχρηστα και οι συναλλαγές θα περνούσαν σχεδόν εξ ολοκλήρου σε δολάρια ΗΠΑ (ή σε ορισμένες περιπτώσεις σε κρυπτονομίσματα, τα οποία είναι επίσης δημοφιλή στην Αργεντινή).

Το πρόβλημα είναι ότι οι σημερινοί κάτοχοι πέσο θα έμεναν με τον μουτζούρη ανά χείρας. Αυτό θα ήταν άδικο και θα μπορούσε μάλιστα να τορπιλίσει την υποστήριξη για άλλα σημεία της ατζέντας του Μιλέι.

Για να το θέσω με ευρύτερους όρους: το ερώτημα δεν είναι πώς να υιοθετήσει κανείς ένα νέο νόμισμα, αλλά το πώς να υιοθετήσει ένα νέο νόμισμα διατηρώντας παράλληλα μια εύλογη αξία για το παλιό. Η Αργεντινή, σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς, θα χρειαζόταν περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει τα αποσυρόμενα πέσο.

Θα μπορούσε λοιπόν η κυβέρνηση να δολαριοποιήσει την οικονομία με την κατάσχεση των αποθεμάτων σε δολάρια πλούσιων Αργεντινών και χρησιμοποιώντας αυτά τα περιουσιακά στοιχεία για να στηρίξει τα πέσο; Οι κάτοχοι πέσο θα έβλεπαν τα μετρητά τους να μετατρέπονται σε -σίγουρα σταθερότητα- δολάρια, ενθρονίζοντας το δολάριο και αποκαθηλώνοντας το πέσο.

Και πάλι, ωστόσο, η πολιτική διάσταση του ζητήματος θα ήταν δύσκολη. Επιπλέον, πολλά από αυτά τα δολάρια βρίσκονται στις ΗΠΑ, κάτω από στρώματα ή σε δύσκολα προσβάσιμα μέρη. Το σχέδιο θα φάνταζε επίσης άδικο και θα έστρεφε τις ελίτ εναντίον του Μιλέι.

Ένα πιο πρακτικό σχέδιο, λοιπόν, θα ήταν ο δανεισμός πολλών χρημάτων, η σταθεροποίηση της δημοσιονομικής θέσης της Αργεντινής μέσω ενός μείγματος αυξήσεων φόρων και περικοπών δαπανών και η υπόσχεση μετατροπής πέσο σε δολάρια σε κάποια σταθερή ισοτιμία. Αυτός είναι ουσιαστικά ο τρόπος με τον οποίο ο Ισημερινός προχώρησε στη δολαριοποίηση το 2000 – και πέτυχε.

Μάλλον λοιπόν φτάνουμε κάπου. Ωστόσο, ορισμένα σημαντικά προβλήματα βρίσκονται ακόμη μπροστά. Το πρώτο είναι ότι το ΔΝΤ δε στέκεται γενικά ευνοϊκά προς τη δολαριοποίηση και είναι απίθανο να δανείσει την Αργεντινή γι’ αυτόν τον σκοπό (ο Ισημερινός, αν αναρωτιέστε, δεν διαβουλεύτηκε με τις διεθνείς αρχές και ανακοίνωσε το σχέδιο δολαριοποίησης ως έκπληξη – αφού προχώρησε νωρίτερα σε κάποιο δανεισμό από το ΔΝΤ).

Το αίνιγμα της ισοτιμίας

Έτερο ερώτημα είναι πώς να επιλέξει κανείς μια ισοτιμία μετατροπής των πέσο σε δολάρια. Η κυβέρνηση μπορεί να εξετάσει τις τρέχουσες ισοτιμίες στη μαύρη αγορά ως πρόχειρο οδηγό – ωστόσο η ορθή ισοτιμία, μετά την πολιτική στροφή, δε θα ήταν απαραιτήτως η ίδια με εκείνη της αγοράς εκείνη τη στιγμή.

Εάν η κυβέρνηση κλείδωνε το πέσο υπερβολικά ψηλά, βραχυπρόθεσμα οι τιμές στην Αργεντινή θα έπρεπε να προσαρμοστούν προς τα κάτω, έστω και μόνο επειδή η ζήτηση για πέσο θα αυξανόταν (αν υποθέσουμε γενναιόδωρα ότι η κλειδωμένη ισοτιμία θα ήταν αξιόπιστη). Αυτό θα οδηγούσε σε αποπληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες πιθανότατα θα έβλαπταν την οικονομία.

Εναλλακτικά, εάν η κυβέρνηση προσέδενε το πέσο σε πολύ χαμηλή ισοτιμία έναντι του δολαρίου, θα υπήρχε ακόμη μεγαλύτερος πληθωρισμός βραχυπρόθεσμα, καθώς οι άνθρωποι θα ήταν ολοένα και πιο διατεθειμένοι να ξεφορτωθούν τα πέσο τους.

Η κυβέρνηση είναι πιο πιθανό να το παρακάνει προς τη δεύτερη κατεύθυνση, δεσμεύοντας το πέσο πολύ χαμηλά για να αποφύγει μια αποπληθωριστική ύφεση, καθώς και επειδή θα απαιτούσε άντληση λιγότερων δολαρίων. Σε αυτήν την περίπτωση, το πέσο θα έχανε ακόμη μεγαλύτερο μέρος της αξίας που διαθέτει αυτή τη στιγμή και ο ρυθμός του πληθωρισμού θα επιταχυνόταν. Μάλιστα, αυτό είναι το πιο πιθανό σενάριο για τους πρώτους μήνες της κυβέρνησης Μιλέι.

Θα ήταν μια εκδοχή του πρώτου σχεδίου που αναφέρθηκε παραπάνω – δηλαδή, δολαριοποίηση μέσω της απόλυτης καταστροφής του πέσο, σκόπιμης ή μη. Είτε η αξία του πέσο θα κατέρρεε, είτε ο υψηλότερος ρυθμός πληθωρισμού θα ωθούσε τον Μιλέι να προωθήσει τη δολαριοποίηση όσο το δυνατόν γρηγορότερα, ακόμα κι αν αυτό γινόταν με αρκετά άδικους όρους.

Σε κάθε περίπτωση, ένα μάθημα εδώ είναι ότι η δολαριοποίηση τείνει να εξελίσσεται πιο ομαλά εάν οι άνθρωποι δε γνωρίζουν ότι έρχεται. Δεν είναι εύκολη επιλογή για την επικείμενη κυβέρνηση του Μιλέι. Υπάρχουν εναλλακτικά μονοπάτια, αλλά δεν είναι απαραίτητο ότι είναι εκείνα που θα ήθελαν να ζήσουν οι Αργεντινοί.

Ένα άλλο μάθημα λοιπόν είναι να περιμένετε χαώδεις εκπλήξεις, ανεξάρτητα από το τι σας λέει κανείς βραχυπρόθεσμα.