Τώρα θα μου πείτε πού θυμήθηκα τον Στάλιν (18/12/1878-5/3/1953). Γνωστά και χιλιοειπωμένα τα «επιτεύγματα» του: Γκούλακ (στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας), εκατομμύρια νεκροί στις εκκαθαρίσεις, 12 εκατομμύρια νεκροί στην Ουκρανία εξ αιτίας του λιμού όταν κατάσχεσε όλες τις τροφές και πολλά άλλα. Όμως, όταν έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο «The Last Days of Stalin, Joshua Rubenstein, Yale University Press) δεν μπόρεσα να αντισταθώ, νίκησε η περιέργεια. 

Το 1953 ήταν μια δύσκολη χρονιά για το Κρεμλίνο, ο πόλεμος στην Κορέα μαινόταν ακόμα, οι  αμερικανικές  και σοβιετικές δυνάμεις βρίσκονταν αντιμέτωπες στη διαιρεμένη Γερμανία και επίκειτο και άλλη μεγάλη εκκαθάριση αυτή τη φορά Εβραίων μεγαλογιατρών.

Μόλις τον Ιανουάριο (1953) το καθεστώς ανακοίνωσε ότι αποκάλυψε μια συνωμοσία Εβραίων μεγαλογιατρών που συμμάχησαν με ιμπεριαλιστικές και σιωνιστικές οργανώσεις για να δολοφονήσουν κορυφαίους σοβιετικούς αξιωματούχους εφαρμόζοντας κακόβουλα τις ιατρικές τους δεξιότητες. Αφού συνελήφθησαν υφίσταντο σε βασανιστήρια για να παραδεχτούν την ενοχή τους, με κατάληξη να υποδεικνύουν οι ίδιοι στο δικαστήριο να τους επιβάλει την θανατική ποινή. Ο Στάλιν είχε χρησιμοποιήσει την δήθεν συνωμοσία των γιατρών για να εμπλέξει και τον υπεύθυνο ασφάλειας Lavrenti Beria, που έγινε στόχος και συνελήφθηκε. 

Κυριακή βράδυ (1/3/1953) κατέρρευσε ο Στάλιν στην οικία του, έπαθε ένα καταστροφικό εγκεφαλικό. Την Τετάρτη (4/3/1953), οι στενοί του συνεργάτες που ήταν τρομοκρατημένοι μήπως θα ήταν το επόμενο θύμα, αφού βεβαιώθηκαν ότι δεν θα συνερχόταν, ανακοίνωσαν το γεγονός στο κρατικό ραδιόφωνο.  

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Στάλιν προτιμούσε να περνά πολλούς μήνες σε εξοχικό του σπίτι όπου ο καιρός ήταν πιο ήπιος. Ήταν μανιώδης καπνιστής παρόλες τις προτροπές των γιατρών να σταματήσει. 

Ο Στάλιν μισούσε τη μοναξιά, του προκαλούσε κατάθλιψη, γι’ αυτό καλούσε τους στενούς του συνεργάτες για παρέα. Εκείνο το μοιραίο βράδυ ήταν μαζί του οι Khrushchev, Beria, Malenkov και Bulganin. Αφού δείπνησαν μαζί, έπιναν μέχρι τα ξημερώματα οπότε το διέλυσαν γύρω στις 5 το πρωί. Έφυγαν όλοι ευτυχισμένοι διότι δεν συνέβηκε κάτι κακό, διότι όπως αργότερα είπε ο Khrushchev «όταν είχαμε συνάντηση με τον Στάλιν δεν γνωρίζαμε αν θα επιστρέφαμε ζωντανοί σπίτι μας». Ο Στάλιν, όπως και ο Λένιν, πέθαναν απο φυσικό θάνατο, όχι όμως πολλοί από τους στενούς συνεργάτες τους. 

Την επόμενη μέρα, Κυριακή, το προσωπικό και οι φρουροί που γνώριζαν τις συνήθειες του, ανάμεναν να σηκωθεί γύρω στις 11-12 π.μ. και να πάρει το πρόγευμά του. Είχαν πολύ αυστηρές οδηγίες να μην μπαίνουν στο δωμάτιο του απρόσκλητοι διότι αυτό θα είχε σοβαρές συνέπειες.  Μέχρι τις 10 μ.μ. όχι μόνο δεν σηκώθηκε αλλά δεν υπήρχε καμία κίνηση ή θόρυβος από το δωμάτιο. Κανένας δεν τολμούσε να μπει στο δωμάτιο οπότε με πρόφαση μια επείγουσα επιστολή που έπρεπε να παραδοθεί άμεσα έστειλαν μέσα την γριά οικονόμο Matryona Petrovna. Τον βρήκε πεσμένο στο έδαφος αναίσθητο εντελώς ανίκανο να κινηθεί, μουσκεμένο με τα ούρα του, ανήμπορο να μιλήσει. Ήταν ήδη παγωμένος ένδειξη ότι βρισκόταν εκεί για τουλάχιστον οκτώ ώρες. Αν τον εύρισκαν πιο νωρίς ίσως να ζούσε. Λόγω της παράνοιας του είχε ήδη φυλακίσει και τον δικό του προσωπικό γιατρό, Vladimir Vinogradov, και τον αρχίατρο Miron Vovsi.

Ο Στάλιν ανέπτυξε πολλά μέσα για να προστατεύσει τον εαυτό του αλλά προφανώς αυτά τα μέτρα αύξησαν την τρωτότητα του. Κάθε φορά πήγαινε στο εξοχικό του από διαφορετική διαδρομή και η κουστωδία του αποτελείτο από πέντε πανομοιότυπες λιμουζίνες ώστε να μην ξέρει κανένας σε ποιά επέβαινε. Το εξοχικό προστατευόταν από εκατοντάδες φρουρούς και γερμανικά σκυλιά. Υπήρχε αγκαθωτό συρματόπλεγμα γύρω από το σπίτι και όλες οι πόρτες έφεραν κλειδωνιές. Κανένα απ’ αυτά τα μέτρα δεν τον βοήθησε όταν κειτόταν στο πάτωμα κατουρημένος χωρίς να μπορεί να μιλήσει ή να κινηθεί. Ακόμα και ο γιατρός που έφτασε πρώτος, ο Professor Pavel Lukomsky, φοβόταν να τον αγγίξει, ως να άγγιζε πυρακτωμένο σίδερο. Ζητήθηκε η γνώμη και άλλων γιατρών, όπως του φυλακισμένου ειδικού παθολόγου Yakov Rapoport, αφού πρώτα διέκοψαν την ανάκρισή του.

Ο Beria γυρόφερνε το κρεβάτι που τον τοποθέτησαν εκτοξεύοντας μίσος εναντίον του Στάλιν και κοροϊδεύοντάς τον. Μόλις όμως, αυτός έκαμε να κινηθεί, ο Beria γονάτισε μπροστά του και άρχισε να του φιλά το χέρι, για να επανέλθει στα ίδια μόλις αυτός λιποθύμησε.

Ο κόσμος άκουσε τα νέα στο ραδιόφωνο ακόμα και οι φυλακισμένοι στα γκούλακ. Ο συγγραφέας Lev Razgon, που βρισκόταν στο 18ο έτος της κάθειρξης του θυμόταν ότι έτρεξαν αμέσως στους φυλακισμένους γιατρούς να τους ρωτήσουν αν έπρεπε να ελπίζουν. Ένας καθηγητής ιατρικής σχολής πανεπιστημίου τους εξήγησε ότι υπήρχε ελπίδα. 

Είχε εξαγγείλει αλλαγές 

Στο τελευταίο του συνέδριο ο Στάλιν είχε εξαγγείλει αλλαγές όπως ότι θα καταργούσε το 9μελές πολιτικό γραφείο (Politburo) και θα το αντικαθιστούσε με 25μελές προεδρείο. Ανάφερε ότι θα άλλαζε το σύστημα στις κολεκτίβες και θα καταργούσε και τα τελευταία υπολείμματα προσωπικής καλλιέργειας στα αγροκτήματα. Στο τέλος της ομιλίας του κατάγγειλε τους στενούς του συνεργάτες Molotov, Mikoyan, και Voroshilov πάντα υποψιαζόμενος πιθανή ανατροπή του. Ειδικά ο Molotov, είχε πάρει μια πρώτη γεύση όταν η Εβραία σύζυγός του κατηγορήθηκε άδικα και στάλθηκε σε εξορία με καταναγκαστικά έργα ενώ ο ίδιος εξαναγκάστηκε να πάρει διαζύγιο. Μετά τον θάνατο του Στάλιν την ξαναπαντρεύτηκε. Τότε όμως, απλά του απάντησε ότι «θα προσπαθήσω να ξανακερδίσω την εμπιστοσύνη σου με τις πράξεις μου…».