Με αρκετή καθυστέρηση μεν, αλλά με γοργό ρυθμό πλέον, οι Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων ξεκίνησαν να πληρώνουν τη γονική άδεια που πήραν, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έχει εξασφαλίσει ο «Φ», αρκετές εκατοντάδες γονείς από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα.
Η πληρωμή μέχρι και τον Ιούνιο δεν μπορούσε να γίνει, με αποτέλεσμα όσοι υπέβαλαν αίτηση βάσει και της νέας νομοθεσίας, με την οποία υιοθετήθηκε πλήρως η Οδηγία της ΕΕ σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, να περιμένουν το επίδομα, που πλέον συνοδεύει τη γονική άδεια –υπήρχε και στο παρελθόν, αλλά ήταν απλήρωτη- δίχως κάποιος να μπορεί να εξηγήσει τον λόγο της καθυστέρησης.
Το πρόβλημα αναδείχθηκε σχετικά πρόσφατα στη Βουλή, με τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Παναγιώτου να διαβεβαιώνει ότι γίνονταν προσπάθειες να αντιμετωπιστεί, καθώς οι αιτήσεις ολοένα και αυξάνονται.
Τότε υπήρξε παραδοχή πως, παρά και την κυκλοφορία των σχετικών αιτήσεων από τον περασμένο Δεκέμβριο και το ενδιαφέρον που υπήρξε από γονείς για τη λήψη της σχετικής άδειας, δεν ήταν εφικτό να γίνουν πληρωμές, καθώς δεν είχαν γίνει ακόμα οι απαραίτητες αλλαγές στο μηχανογραφικό σύστημα των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Ενόψει τούτου, μάλιστα, ο υπουργός ζήτησε από τη Βουλή να υπάρχει καλύτερη συνεννόηση μεταξύ των δύο εξουσιών για τέτοιες μεταρρυθμίσεις, προκαλώντας τότε την αντίδραση των μελών της Επιτροπής Εργασίας, καθώς το νομοσχέδιο για εναρμόνιση της Οδηγίας ήταν της Κυβέρνησης, που όφειλε η ίδια να ήταν έτοιμη για κάτι που εισηγείτο.
Η συζήτηση που ανέδειξε το πιο πάνω πρόβλημα έγινε αρχές Ιουνίου και έκτοτε οι Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατέβαλαν αρκετές προσπάθειες για να ξεπεραστεί το πρόβλημα που δεν επέτρεπε πληρωμές, κατορθώνοντας τελικά να βρουν λύση και να ξεκινήσουν οι πληρωμές για αρκετές από τις αιτήσεις που έγιναν.
Όπως επιβεβαίωσε μιλώντας στον «Φ» η διευθύντρια των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ευαγγελία Γεωργιάδου, οι πληρωμές για τη γονική άδεια έχουν αρχίσει από αυτόν τον μήνα.
Ο λειτουργός των ΥΚΑ Νικόλας Αρτέμης ανέφερε στον «Φ» πως μέχρι στιγμής έχουν πληρωθεί γύρω στις 812 αιτήσεις που έγιναν για γονική άδεια και πως οι πληρωμές συνεχίζονται με γοργό ρυθμό.
Ο ίδιος ανέφερε πως από την ημέρα που τέθηκε σε ισχύ η νέα νομοθεσία, οι ΥΚΑ έλαβαν πέραν των 1.000 αιτήσεων, με τον αριθμό αυτό να μεγαλώνει μέρα με τη μέρα.
Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι η μεταρρύθμιση δεν έχει προβληθεί ενδεχομένως όπως θα έπρεπε, καθώς αρκετός ακόμα κόσμος εκτιμά πως η γονική άδεια εξακολουθεί να είναι άνευ απολαβών.
Σύμφωνα με τον κ. Αρτέμη, αιτήσεις για γονική άδεια καταβάλλονται τόσο από εργαζομένους γονείς του ιδιωτικού τομέα, όσο και του δημοσίου.
Το επίδομα και οι δικαιούχοι
Όπως αναφέρθηκε, γονική άδεια ίσχυε και στο παρελθόν για γονείς με παιδιά έως οκτώ ετών, αλλά ήταν άνευ απολαβών.
Από τον περασμένο Δεκέμβριο -με την υιοθέτηση της ευρωπαϊκής Οδηγίας σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής- για κάποιες εβδομάδες της γονικής άδειας προσφέρεται και επίδομα από τις ΥΚΑ, το οποίο ανέρχεται στο 72% της εβδομαδιαίας αξίας της ασφαλιστικής μονάδας έκαστου ασφαλισμένου.
Σύμφωνα με τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δικαιούχοι επιδόματος γονικής άδειας είναι ασφαλισμένοι γονείς που βρίσκονται σε γονική άδεια, για κάθε τέκνο μέχρι 8 χρόνων, πληρούν τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις και:
α) έχουν απασχοληθεί για περίοδο δώδεκα (12) μηνών εντός της περιόδου των εικοσιτεσσάρων (24) μηνών πριν από την ημερομηνία έναρξης της περιόδου για την οποία υποβάλλουν αίτηση για επίδομα γονικής άδειας,
β) έχουν συμπληρώσει έξι (6) μήνες συνεχή απασχόληση στον ίδιο εργοδότη και
γ) δε λαμβάνουν πλήρεις απολαβές από τον εργοδότη τους.
Το επίδομα γονικής άδειας καταβάλλεται για γονική άδεια που λήφθηκε μεταξύ του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί από τη λήξη της περιόδου κατά την οποία λαμβάνει επίδομα μητρότητας ή επίδομα πατρότητας ανάλογα μέχρι και τη συμπλήρωση του όγδοου(8ου) έτους ηλικίας του κάθε παιδιού.
Το επίδομα γονικής άδειας καταβάλλεται για συνολική περίοδο έξη (6) εβδομάδων μέχρι 01/08/2024 και οκτώ(8) εβδομάδων από 02/08/2024 στον κάθε γονέα για κάθε παιδί.
Σε περίπτωση παιδιού με αναπηρία, η διάρκεια καταβολής του επιδόματος γονικής άδειας επεκτείνεται κατά:
- Τέσσερις (4) εβδομάδες νοουμένου ότι το παιδί έχει πιστοποιηθεί από το Σύστημα Αξιολόγησης Αναπηρίας του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρία, ως άτομο με σοβαρή αναπηρία ή με μέτρια νοητική αναπηρία.
- Έξι (6) εβδομάδες νοουμένου ότι το παιδί έχει πιστοποιηθεί από το Σύστημα Αξιολόγησης Αναπηρίας του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρία, ως άτομο με ολική αναπηρία.
Στην περίπτωση παιδιού με αναπηρία, το επίδομα καταβάλλεται μέχρι το δέκατο όγδοο (18ο) έτος ηλικίας του.
Το επίδομα γονικής άδειας δύναται να καταβάλλεται σε δικαιούχους με ελάχιστη περίοδο μίας(1) μέρας κα μέγιστη περίοδο ως ακολούθως:
- από την έναρξη ισχύος του Νόμου μέχρι 31/12/2023 τρεις(3) εβδομάδες το χρόνο
- από 01/01/2024 – 31/12/2024 τέσσερις(4) εβδομάδες το χρόνο
- από 01/01/2025 πέντε(5) εβδομάδες το χρόνο.
Στην περίπτωση που δεν θεμελιώνετε δικαίωμα σε επίδομα γονικής άδειας θα εξετάζεται το δικαίωμα σας σε εξομοιούμενη ασφάλιση. Σχετικές αιτήσεις βρίσκονται αναρτημένες στην ιστοσελίδα των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Πρόταση για πληρωμένη άδεια για λόγους ανωτέρας βίας
Η νομοθεσία με την οποία παραχωρείται η πληρωμένη πλέον γονική άδεια προβλέπει και σειρά άλλων διευκολύνσεων προς γονείς.
Είναι εξάλλου και η νομοθεσία βάσει τις οποίας δίδεται και η άδεια πατρότητας, για την οποία επίσης υπάρχει επίδομα.
Ωστόσο, με πρόταση των βουλευτών Ανδρέα Καυκαλιά, Χρίστου Χριστόφια και Γιώργου Καυκαλιά, εκ μέρους του ΑΚΕΛ, έχει εγγραφεί για αυτεπάγγελτη εξέταση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων «Η ανάγκη για βελτιώσεις στον περί Αδειών (Πατρότητας, Γονική, Φροντίδας, Ανωτέρας Βίας) και Ευέλικτων Ρυθμίσεων Εργασίας για την Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Ιδιωτικής Ζωής Νόμο του 2022».
Σύμφωνα με την αιτιολόγηση των βουλευτών, ο Περί Γονικής Άδειας και Άδειας για λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμος του 2002 όπως και ο περί Αδειών (Πατρότητας, Γονική, Φροντίδας, Ανωτέρας Βίας) και Ευέλικτων Ρυθμίσεων Εργασίας για την Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Ιδιωτικής Ζωής Νόμος του 2022 που τον αντικατέστησε, προβλέπει δυνατότητα του εργαζόμενου να λαμβάνει άδεια, χωρίς αποδοχές, επτά εργάσιμες ημέρες (εφάπαξ ή τμηματικά) για λόγους ανωτέρας βίας «που συνδέονται με επείγοντες οικογενειακούς λόγους, οι οποίοι αφορούν ασθένεια ή ατύχημα εξαρτωμένων μελών της οικογένειάς του και καθιστούν απαραίτητη την άμεση παρουσία του εργοδοτουμένου».
Το γεγονός, προσθέτουν, «ότι η άδεια αυτή είναι απλήρωτη αποτελεί ουσιαστικό μειονέκτημα.
Επιπρόσθετα, η διάταξη δεν καλύπτει πολλές περιστάσεις οικογενειακών λόγων για το οποίες ο εργαζόμενος αναγκάζεται να απουσιάσει από την εργασία, όπως είναι η περίπτωση θανάτου συγγενικού προσώπου.
Σημειώνεται ότι στις πλείστες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει νομοθετικά θεσπισμένη άδεια κηδείας ενώ σε ορισμένες εξ αυτών προβλέπεται μέσα από συλλογικές συμβάσεις», προσθέτουν, βάζοντας έτσι στο τραπέζι και θέμα άδειας κηδείας.
