Η αξιοπιστία της κυβέρνησης παίζεται στην Τηλλυρία αν λάβει κανείς υπόψιν πως σχεδόν το σύνολο του Υπουργικού Συμβουλίου επιχειρεί να ανακόψει τη φθίνουσα πορεία των δέκα κοινοτήτων που την αποτελούν, εκ των οποίων ήδη οι τέσσερις έβαλαν λουκέτο, υπό την έννοια ότι έχουν εγκαταλειφθεί.
Συγκεκριμένα, στην όλη προσπάθεια εμπλέκονται ο υπουργός Εσωτερικών ως επικεφαλής υπουργικής Επιτροπής και συμμετέχουν οι υπουργοί Οικονομικών, Ενέργειας – Εμπορίου, Γεωργίας, Παιδείας, καθώς και ο υφυπουργός Τουρισμού και η υφυπουργός παρά τω Προέδρω στηριζόμενοι από υπηρεσιακούς παράγοντες και βεβαίως υπό την εποπτεία το Προέδρου της Δημοκρατίας.
Η προσπάθεια αναζωογόνησης της Τηλλυρίας αναλαμβάνεται ύστερα από την σιωπηρή παραδοχή πως όλες οι μέχρι σήμερα προσπάθειες δεν έφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ο συντονιστής της διυπουργικής επιτροπής, Κωνσταντίνος Ιωάννου, ανάφερε, ότι στόχος είναι οι παρεμβάσεις στη περιοχή της Τηλλυρίας να γίνουν συντονισμένα και συνδυαστικά από όλα τα αρμόδια υπουργεία και υφυπουργεία, με σκοπό την προώθηση στοχευμένων μέτρων και δράσεων πολιτικής για αντιμετώπιση της πληθυσμιακής αποψίλωσης και γενικότερα αναζωογόνηση της περιοχής. Σύμφωνα πάντα με τον κ. Ιωάννου, το υπουργείο Εσωτερικών, θα αναλάβει τον συντονισμό της κατάρτισης σχεδίου δράσης, το οποίο θα δημιουργεί προοπτικές συγκράτησης του υπάρχοντος πληθυσμού και προσέλκυσης νέων κατοίκων, καθώς και ενίσχυση των κοινοτήτων της Τηλλυρίας, ώστε αυτές να καταστούν εστίες τουριστικής, πολιτιστικής, γεωργικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης. Αξίζει να σημειωθεί, πως στην Τηλλυρία απέμειναν μόλις 1.700 κάτοικοι, κυρίως ηλικιωμένοι, με τους νέους να αναζητούν καλύτερο μέλλον στις πόλεις.
Ένας από τους παράγοντες που επέδρασαν αρνητικά στην ανάπτυξη της περιοχής είναι η γεωγραφική της απομόνωσή, το γεγονός ότι είναι ακριτική και, βεβαίως, οι ιδιαίτερες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί εξαιτίας της τουρκικής εισβολής.
Τα ζητήματα που απασχολούν τους παράγοντες και τους κατοίκους της Τηλλυρίας συζητήθηκαν χθες στο Προεδρικό υπό τον υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος έχει εικόνα, όχι μόνο από τις επαφές που είχε αλλά και από μελέτη που εκπονήθηκε και στην οποίαν θα στηριχθεί για ώστε να δρομολογηθούν λύσεις, οι οποίες θα λάβουν υπόψιν και τις εισηγήσεις των κοινοταρχών της Τηλλυρίας.
Συνολικά, στην περιοχή Τηλλυρία (Κάτω Πύργος, Πάνω Πύργος, Μοσφίλι, Παχύαμμος, Πηγαίνια, Πωμός, Άγιος Θεόδωρος Τηλλυρίας, Μανσούρα, Αλεύγα και Σελλάδι του Άππη) από τους 1.700 κατοίκους οι 500 είναι εργαζόμενοι εκ των οποίων το 15% απασχολείται στον πρωτογενή τομέα, το 30% στον δευτερογενή και το 55% στον τριτογενή τομέα της οικονομίας.
Σύμφωνα με τη μελέτη που ετοιμάστηκε, οι κύριοι τομείς υπάρχουσας δραστηριότητας είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία, η αλιεία, η μικρή Βιοτεχνική δραστηριότητα και ο τουρισμός.
Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις οι οποίες πρέπει να γίνουν συντονισμένα και συνδυαστικά, θα πρέπει να αφορούν, κατά τη μελέτη, τα ακόλουθα:
>> Ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
>> Βελτίωση της προσβασιμότητας σε κοινωνικές υπηρεσίες.
>> Βελτίωση των τοπικών υποδομών και ποιότητας ζωής.
>> Ενίσχυση της κρατικής ικανότητας διαμόρφωσης και υλοποίησης πολιτικών για ανάπτυξη της περιοχής.
Τα κυριότερα προβλήματα/ δυσκολίες που εντοπίζονται στην περιοχή είναι τα ακόλουθα:
>> Διοικητικός κατακερματισμός των κοινοτήτων της Τηλλυρίας σε δύο επαρχίες (Λευκωσίας και Πάφου).
>> Δυσκολία οδικής πρόσβασης λόγω της τουρκικής εισβολής.
>> Ανεπαρκής διοικητική οργάνωση (έλλειψη μόνιμου προσωπικού στα κοινοτικά συμβούλια) για την κάλυψη των αναγκών της τοπικής κοινωνίας και παροχή αξιοπρεπών υπηρεσιών στους κατοίκους.
>> Ανεπαρκής υγειονομική περίθαλψη.
>> Έλλειψη συστηματικής προσπάθειας για ανάδειξη και προστασία φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
>> Έλλειψη κέντρων ηλικιωμένων, απασχόλησης παιδιών κ.τ.λ.
>> Ανεπαρκείς δομές εκπαίδευσης.
>> Αρδευτικό πρόβλημα/ μη καθορισμός κτηνοτροφικής ζώνης ώστε να αναπτυχθεί ο κλάδος.
>> Περιορισμένη δυναμικότητα τουριστικών καταλυμάτων παρά τις πολλές προοπτικές της περιοχής για εναλλακτικό τουρισμό.
Στη μελέτη γίνονται εισηγήσεις για αναζωογόνηση της περιοχής, οι οποίες κατηγοριοποιούνται σε βραχυπρόθεσμες (χρονικό ορίζοντα τριετίας), μεσοπρόθεσμες (χρονικό ορίζοντα επταετίας) και μακροπρόθεσμες (χρονικό ορίζοντα δεκαετίας). Αναλυτικότερα, προτείνονται τα ακόλουθα:
>> Δημιουργία Επαρχιακού Γεωργικού Γραφείου Λευκωσίας στα Πηγαίνια.
>> Ενίσχυση κτηνοτροφίας και μεταποίησης μέσω χωροθέτησης κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων.
>> Ενίσχυση της μεταποίησης των κτηνοτροφικών προϊόντων.
>> Δημιουργία σφαγείου λόγω της έντονης κτηνοτροφικής δραστηριότητας στην περιοχή.
>> Ενίσχυση της παραγωγής και της μεταποίησης βοτάνων – εξαγωγές.
>> Διαχείριση υδάτινων πόρων για γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
>> Ανάπτυξη αγροτουρισμού.
>> Διαχείριση στερεών αποβλήτων.
>> Δράσεις για δασική προστασία.
>> Διαχείριση υγρών αποβλήτων.
>> Ένταξη της περιοχής Τηλλυρίας στη Δήλωση Πολιτικής (πολεοδομικές παρεμβάσεις, ανάπτυξη στις κοινωνικές υποδομές).
>> Επέκταση αρμοδιοτήτων του Επιτρόπου Ορεινών Κοινοτήτων στην Τηλλυρία.
>> Ενίσχυση Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
>> Ενεργοποίηση της Αναπτυξιακής Εταιρείας Τηλλυρίας και συνεργασία με την Αναπτ. Εταιρεία Κοινοτήτων Περιοχής Τροόδους για προώθηση και διαχείριση έργων.
>> Ειδικό καθεστώς ενισχύσεων στην περιοχή.
Αξίζει να σημειωθεί, πως μία από τις διαπιστώσεις των αρμοδίων αφορά το γεγονός ότι η παροχή κινήτρων από πλευράς στεγαστικής και επιδοματικής πολιτικής, παρά την ουσιαστική οικονομική ενίσχυση που παρέχεται μέσω τους για ιδιοκατοίκηση στην περιοχή, δεν μπορεί από μόνη της να επιλύσει το πρόβλημα στην περιοχή της Τηλλυρίας. Το ίδιο ισχύει και για την εκτέλεση έργων, καθώς κρίνεται ότι και οι δύο παρεμβάσεις δεν αποτελούν επαρκή μέτρα για προσέλκυση κατοίκων, λόγω ακριβώς της απουσίας άλλων κινήτρων.
Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί, πως οι κοινότητες της περιοχής Τηλλυρίας, με την αλλαγή που έγινε το 2022 στη μεθοδολογία κατηγοριοποίησης των κοινοτήτων στο σχέδιο ενίσχυσης των ορεινών κοινοτήτων, έχουν ενταχθεί στη γεωγραφική περιοχή «Εξόχως Ορεινές και Εξόχως Μικρές και Απόμακρες». Παρ’ όλα αυτά, τα αποτελέσματα δεν κρίνονται ικανοποιητικά.
Αυτά ζητούν οι κοινοτάρχες
Ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας, κοινοτάρχες της Τηλλυρίας κατέθεσαν εισηγήσεις για την ανάπτυξη της περιοχής τους, περιλαμβανομένων και των ακόλουθων:
>> Ανάγκη λήψης αποφάσεων για στήριξη τομέων υγείας, γεωργίας – κτηνοτροφίας, επενδύσεων, μικρών βιοτεχνιών και τουρισμού.
>> Έμφαση στους τομείς παιδείας και στεγαστικής πολιτικής. Ειδικά για το πρώτο ζητείται να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (π.χ. Δασικό Κολλέγιο). Ως προς τη στεγαστική πολιτική –στόχος η συγκράτηση και αύξηση πληθυσμού της περιοχής– ζητείται όπως δοθούν ειδικές παροχές και οικονομικά κίνητρα σε νέα ζευγάρια για απόκτηση νέας κατοικίας.
>> Διάνοιξη περάσματος Κοκκίνων. Ζητείται, επίσης, δέσμευση του Προέδρου για μη διάνοιξη οποιουδήποτε άλλου οδοφράγματος χωρίς να έχει προηγηθεί διάνοιξη Κοκκίνων. Σε περίπτωση που αυτό δεν μπορεί να καταστεί εφικτό, οι κοινοτάρχες ζητούν να εξεταστεί το ενδεχόμενο κατασκευής δρόμου που θα συνδέει το Μοσφίλι με την Παχύαμμο.
>> Επιχορήγηση φεστιβάλ/ πολιτιστικών εκδηλώσεων για προβολή των κοινοτήτων.
>> Επιχορήγηση για κατασκευή πεζοδρόμων – ποδηλατοδρόμων στην περιοχή.
>> Μείωση ή κατάργηση του ΦΠΑ για ενοικιαζόμενες κατοικίες – διαμερίσματα.
>> Χρηματοδότηση εξολοκλήρου όλων των έργων που έχουν οι κοινότητες και αποσκοπούν στην ανάπτυξη και πρόοδο των κοινοτήτων.
>> Δημιουργία χώρων άθλησης.
>> Συντήρηση κοινοτικών κτηρίων και κτηρίων που εκμισθώνονται από το κράτος.
>> Ασφαλτόστρωση δημοσίων δρόμων.
>> Δημιουργία σχολής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Γεωπονικής, Δασικό Κολλέγιο και Ωκεανογραφίας).
>> Παροχή κινήτρων και επιδομάτων για επανεγκατάσταση ή εγκατάσταση στην περιοχή Τηλλυρίας.
>> Ουσιαστική αναβάθμιση του ιατρικού κέντρου Τηλλυρίας.
>> Ουσιαστική επιχορήγηση για ανέγερση ξενοδοχειακών ή άλλων βιομηχανικών μονάδων στην περιοχή Τηλλυρίας.
