Είναι πολλά ακόμα αυτά που μπορούμε να κάνουμε για να γίνει ο τραπεζικός τομέας όχημα για το συνολικό εκσυγχρονισμό της κυπριακής οικονομίας. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Κωνσταντίνος Ηροδότου στην συνέντευξή του στον «Φ» επισημαίνει τα βήματα εκσυγχρονισμού και τονίζει «με πρωτοβουλία της Κεντρικής Τράπεζας στην οποία  καλέσαμε τώρα σε διαβούλευση τις κυπριακές τράπεζες, δρομολογούμε τη δημιουργία ενός πρωτοποριακού, σε διεθνές επίπεδο, ψηφιακού συστήματος ταυτοποίησης και επικαιροποίησης τραπεζικών πελατών».

Τονίζει ότι το επιχειρηματικό μοντέλο των τραπεζικών ιδρυμάτων πρέπει να αναπροσαρμόζεται συνεχώς ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες της αγοράς αλλά και στις  ανάγκες των πελατών τους. Ως προς τα παράπονα που χειρίστηκε η Κεντρική Τράπεζα, τα περισσότερα αφορούν τις αναδιαρθρώσεις, αναφέρει ο κεντρικός τραπεζίτης « και κυρίως τη συμπεριφορά των υπαλλήλων των τραπεζών, την μη τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στον Κώδικα της ΚΤΚ για το χειρισμό δανειοληπτών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Μέσα στο 2021, η ΥΧΔ κίνησε διαδικασίες για  διερεύνηση 32 καταγγελιών που αφορούν τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης».

Θέλω να ξεκινήσω με μια γενικότερη ερώτηση. Έχουμε γίνει σοφότεροι από όσα ζήσαμε στο παρελθόν, αλλά και από την οικονομική κρίση της πανδημίας; Έχουμε προχωρήσει σε βήματα δικού μας εκσυγχρονισμού; Για παράδειγμα η μετάβαση στη νέα ψηφιακή εποχή σε ποια φάση βρίσκεται. Και ποια είναι η συμβολή της ΚΤΚ προς αυτή την κατεύθυνση;

Σίγουρα σε πολλά πράγματα ως χώρα και ως κοινωνία έχουμε διδαχθεί και ωριμάσει. Το κυπριακό τραπεζικό σύστημα είναι σήμερα σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι την περίοδο της κρίσης. Έχουμε επίσης ανακτήσει μεγάλο μέρος της διεθνούς αξιοπιστίας μας και επιτρέψτε μου να πω ότι η ΚΤΚ τα τελευταία χρόνια έχει συμβάλει σημαντικά σε αυτό. Από εκεί και πέρα είναι πολλά ακόμα αυτά που μπορούμε να κάνουμε για να γίνει ο τραπεζικός τομέας όχημα για το συνολικό εκσυγχρονισμό της κυπριακής οικονομίας. 

Η ψηφιοποίηση πχ, στην οποία αναφερθήκατε, έχει εισέλθει στη ζωή μας και έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο δραστηριοποιούμαστε, συναντιόμαστε, εργαζόμαστε, πληρώνουμε, λειτουργούμε. Η πανδημία έδειξε πόσο γρήγορα μπορεί να συμβεί μια τέτοια αλλαγή.  Με πρωτοβουλία της Κεντρικής Τράπεζας στην οποία  καλέσαμε τώρα σε διαβούλευση τις κυπριακές τράπεζες, δρομολογούμε τη δημιουργία ενός πρωτοποριακού, σε διεθνές επίπεδο, ψηφιακού συστήματος ταυτοποίησης και επικαιροποίησης τραπεζικών πελατών.

Με την ολοκλήρωση του digital on-boarding θα έχει πραγματοποιηθεί ένα σημαντικό βήμα για τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, την καλύτερη εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων και παράλληλα θα δώσει στην Κύπρο ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες χώρες.

Το έργο που σχεδιάζουμε στην ΚΤΚ θα πραγματοποιήσει τη ψηφιοποίηση του τραπεζικού συστήματος σε τρεις φάσεις: 

– 1η φάση – ψηφιοποίηση ταυτοποίησης και επικαιροποίησης τραπεζικών πελατών,

– 2η  φάση – ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ τραπεζικών ιδρυμάτων και υπηρεσιών του κράτους ή υπηρεσιών κοινής ωφελείας, και

– 3η  φάση – ανταλλαγή ομογενοποιημέων πληροφοριών μεταξύ των τραπεζικών ιδρυμάτων

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Nα περάσουμε τώρα σε κάποια ειδικά ζητήματα που απασχόλησαν πολύ την επικαιρότητα. Το θέμα αυξήσεις στις τραπεζικές χρεώσεις δεν είναι θέμα που απασχολεί μόνο τους Κύπριους καταναλωτές αλλά και εκατομμύρια ευρωπαίους. Τι μέτρα λαμβάνονται από τους ομολόγους σας στην ευρωζώνη στις αντιδράσεις που εκδηλώνονται.

Είναι ένα ζήτημα που πέραν της σοβαρής κοινωνικής του διάστασης επιφέρει και αλυσιδωτές επιπτώσεις στην εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Για αυτό το λόγο εισήχθη ο θεσμός του λογαριασμού πληρωμών με βασικά χαρακτηριστικά (ΛΠΒΧ) με στόχο να διασφαλίσει την προσβασιμότητα των καταναλωτών σε λογαριασμούς πληρωμών με λογικό κόστος. 

Η Κεντρική Τράπεζα ενέργησε έγκαιρα και από το 2019 εντόπισε ότι η μόνη αρμοδιότητα που έχει από τη νομοθεσία είναι σχετικά με τις χρεώσεις ΛΠΒΧ. Εκπόνησε εμπεριστατωμένη μελέτη, βάσει της οποίας κατέθεσε εισήγηση στο Υπουργείο Οικονομικών το Φεβρουάριο του 2020 για καθορισμό μέγιστης χρέωσης 36 ευρώ ετησίως – 3 ευρώ ανά μήνα δηλαδή – για τη χρήση του ΛΠΒΧ. Όπως και έγινε, με απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών. Για τους δε ευάλωτους καταναλωτές το σύνολο αυτών των βασικών υπηρεσιών παρέχεται δωρεάν. Έτσι ο καταναλωτής λαμβάνει μέσω του ΛΠΒΧ το δικαίωμα χρήσης βασικών υπηρεσιών, όπως είναι η ανάληψη και η κατάθεση μετρητών από ΑΤΜ και ταμεία, πράξεις πληρωμών με κάρτα, εκτέλεση άμεσων και πάγιων εντολών κ.α. Ενώ παράλληλα, θωρακίζεται από οποιεσδήποτε αυξήσεις στις χρεώσεις των τραπεζικών υπηρεσιών. 

Τα μέτρα δεν είναι ενιαία για όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Ορισμένα κράτη-μέλη επέβαλαν πλαφόν στους ΛΠΒΧ, όπως έπραξε και η Κύπρος, άλλα συνέδεσαν το πλαφόν με οικονομικά μεγέθη όπως είναι ο ελάχιστος κατώτατος μισθός, άλλα επέβαλαν διαφορετικό τέλος ανά υπηρεσία ενώ υπήρχαν και κράτη-μέλη που έκριναν ότι δεν χρειάζεται οποιαδήποτε παρέμβαση.

Έχει δικαίωμα η Βουλή να ρυθμίσει νομοθετικά τις χρεώσεις;

Όπως έχω ήδη αναφέρει ο καθορισμός χρεώσεων, βάσει του ισχύοντος νόμου, γίνεται με διάταγμα του Υπουργείου Οικονομικών. Αυτό συνέβη με τον ΛΠΒΧ που επιτρέπει η νομοθεσία, μετά από τη δική μας σχετική εισήγηση που κάναμε τις αρχές του 2020. Αν η εκτελεστική ή η νομοθετική εξουσία κρίνουν σκόπιμο να αλλάξουν το σχετικό νόμο θα πρέπει να προχωρήσουν σε σχετικές διαβουλεύσεις, συμπεριλαμβανομένης της Νομικής Υπηρεσίας, και θα το αποφασίσουν εκείνες. 

Μπορείτε να μας πείτε τα βασικότερα σημεία της μελέτης που εκπόνησε η ΚΤ μετά από σχετικό αίτημα του υπουργού Οικονομικών, για να εκδώσει το διάταγμα για τις τραπεζικές χρεώσεις;

Η ΚΤΚ έλαβε δεδομένα από άλλες κεντρικές τράπεζες για αντίστοιχες χρεώσεις που επιβάλλονται σε Λογαριασμούς Πληρωμών με Βασικά Χαρακτηριστικά σε άλλα κράτη μέλη. Αυτές οι χρεώσεις προσαρμόστηκαν στην κυπριακή πραγματικότητα βάσει του κατά κεφαλή Πραγματικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (Real GDP per capita) το οποίο αντικατοπτρίζει μεταξύ άλλων την οικονομική ευημερία των χωρών και τα εθνικά επίπεδα εισοδήματος. Αξιοποιώντας αυτά τα στοιχεία και τις πρόνοιες του σχετικού νόμου, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να καθοριστεί πλαφόν στις χρεώσεις που επιβάλλονται, διασφαλίζοντας ότι το σύνολο των καταναλωτών θα έχει πρόσβαση στις εν λόγω υπηρεσίες με λογικό κόστος. Σημειώνεται ότι το πλαφόν που προτείναμε και τέθηκε στην Κύπρο, δηλαδή 36 ευρώ ετησίως, είναι σαφώς χαμηλότερο από αντίστοιχα που έχουν παρατηρηθεί στον Ευρωπαϊκό χώρο που φτάνουν και πέρα των 80 ευρώ.

Οι πελάτες των τραπεζών άρχισαν να κάνουν πληρωμές μέσω εφαρμογών και οι αυξήσεις στις χρεώσεις είναι μια απέλπιδα προσπάθεια των τραπεζικών διοικήσεων για αύξηση των εσόδων. Με αφορμή αυτό το γεγονός, η αναπροσαρμογή του επιχειρηματικού τους μοντέλου των τραπεζών πέρα από αναγκαία μήπως γίνεται με αργούς ρυθμούς; Πιέζει η Κεντρική για επιτάχυνση των διαδικασιών;

Έχω επισημάνει πολλές φορές ότι το επιχειρηματικό μοντέλο των τραπεζικών ιδρυμάτων πρέπει να αναπροσαρμόζεται συνεχώς ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες της αγοράς αλλά και στις  ανάγκες των πελατών τους. 

Το επιχειρηματικό μοντέλο βέβαια της κάθε τράπεζας είναι κάτι που αποφασίζεται από το Διοικητικό της Συμβούλιο, όπως συμβαίνει σε κάθε άλλη ιδιωτική εταιρεία. Συνεπώς, η οποιαδήποτε μεταβολή του και το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί αποτελεί απόφαση της ίδιας της τράπεζας. Κάποιες αλλαγές μάλιστα χρειάζονται χρόνο για να γίνουν εμφανείς, όπως π.χ. η εγκατάσταση και λειτουργία νέων συστημάτων πληροφορικής, η ψηφιοποίηση, η αναδιοργάνωση του δικτύου καταστημάτων, κ.α.. 

Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) και η ΚΤΚ, προβαίνουν σε συνεχή αξιολόγηση των επιχειρηματικών μοντέλων των τραπεζών και εφόσον κριθεί αναγκαίο λαμβάνει εποπτικά μέτρα για να διασφαλιστεί η  βιωσιμότητά τους και η σταθερότητα του συστήματος. Αλλά ο ΕΕΜ και η ΚΤΚ δεν έχουν αρμοδιότητα παρεμβάσεων στις διοικητικές αποφάσεις των τραπεζών. 

Στην Βουλή έχετε αναφέρει ότι είναι φθηνή η δικαιολογία που ακούμε όλοι, ότι οι κανονισμοί της Κεντρικής ευθύνονται για τις καθυστερήσεις στο άνοιγμα λογαριασμών. Υποδείξατε ότι είναι Ευρωπαϊκές νομοθεσίες και κανονισμοί και θέσατε ως παράδειγμα ότι το άνοιγμα ενός λογαριασμού στην Κύπρο χρειάζεται μέχρι και έξι μήνες, ενώ στη Γερμανία  γίνεται σε δυο με τρεις εβδομάδες. Πιέζετε τις διοικήσεις των τραπεζών να αλλάξουν νοοτροπία και να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους;

Οι κανονισμοί είναι κοινοί για όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες και αυτό είναι θετικό επειδή οι κοινοί κανόνες διασφαλίζουν ίσες συνθήκες του ανταγωνισμού μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά συνέπεια δεν είναι ζήτημα κανονισμών της ΚΤΚ, αλλά άλλου τύπου δυσλειτουργιών σε επιχειρησιακό επίπεδο του τομέα. 

Το ζήτημα της επιτάχυνσης των διαδικασιών μας απασχολεί σοβαρά. Προς αυτήν την κατεύθυνση, με δική μου πρωτοβουλία πραγματοποιήθηκε πριν λίγο καιρό ευρεία σύσκεψη πολλών εμπλεκόμενων μερών (Κεντρική Τράπεζα, εμπορικές τράπεζες, επιχειρηματίες, επαγγελματικοί φορείς) για να συζητήσουμε πώς μπορούν να γίνουν αποδοτικότερες και πιο γρήγορες οι σχετικές τραπεζικές διαδικασίες, πάντα φυσικά στα πλαίσια των κανονισμών και της νομοθεσίας. Στην εν λόγω συνάντηση συμφωνήθηκε μια σειρά μέτρων και παράλληλα, συμφωνήθηκε η σύσταση ομάδας εργασίας, με τη συμμετοχή όλων των φορέων και την ΚΤΚ σε συμβουλευτικό ρόλο, στην οποία οι τράπεζες και οι επαγγελματικοί φορείς θα αναζητούν τρόπους επίτευξης λύσεων και επιτάχυνσης των διαδικασιών.

Διευκολύνει η Κεντρική Τράπεζα όσους δανειζόμενους έχουν παράπονα με τις τράπεζες ή με τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων να υποβάλλουν αίτηση για να γίνει ο ανάλογος χειρισμός της υπόθεσης τους. Ποια είναι τα βασικότερα παράπονα που χειρίστηκε η Κεντρική και πόσες φορές ζητήσατε από το πιστωτικό ίδρυμα την παροχή σχετικών πληροφοριών ή/και να προβείται σε επιτόπιες επιθεωρήσεις.

Ασφαλώς και τους διευκολύνουμε. Αναγνωρίζοντας μάλιστα την ανάγκη πλήρους συμμόρφωσης των τραπεζών, των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων και άλλων οργανισμών που αδειοδοτεί η ΚΤΚ, δημιουργήσαμε την Υπηρεσία Χρηματοπιστωτικής Δεοντολογίας (ΥΧΔ) η οποία λειτουργεί από την 1η  Νοεμβρίου 2020. Η ΥΧΔ επιλαμβάνεται καταγγελιών από πελάτες για παραβάσεις της νομοθεσίας εκ μέρους των ιδρυμάτων και επικεντρώνεται σε κρίσιμα ζητήματα όπως οι   διαδικασίες αναδιαρθρώσεων, η παροχή υπηρεσιών πληρωμών, κ.α.. Τα περισσότερα παράπονα αφορούν τις αναδιαρθρώσεις. Και κυρίως τη συμπεριφορά των υπαλλήλων των τραπεζών, την μη τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στον Κώδικα της ΚΤΚ για το χειρισμό Δανειοληπτών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Μέσα στο 2021, η ΥΧΔ κίνησε διαδικασίες για διερεύνηση 32 καταγγελιών που αφορούν τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης.

Να σημειωθεί πάντως ότι η ΚΤΚ δεν έχει δικαίωμα να παρέμβει στη συμβατική σχέση πελάτη-ιδρύματος αλλά μόνο στην διερεύνηση των καταγγελιών αποσκοπώντας στη συμμόρφωση των εποπτευόμενων με τις διαδικασίες που προβλέπονται στην οδηγία και στον Κώδικα.

Αναλόγως της υγειονομικής κατάστασης και με τη ενισχυμένη στελέχωση που προετοιμάζεται, ελπίζουμε ότι σύντομα η ΥΧΔ θα μπορεί να προβαίνει και σε επιτόπιους ελέγχους για να αποκτά ιδίαν αντίληψη για το βαθμό συμμόρφωσης των ιδρυμάτων. Ενώ έχουμε ήδη ενημερώσει τους πελάτες των ιδρυμάτων μέσω της ιστοσελίδας της ΚΤΚ, για τον τρόπο υποβολής καταγγελιών.

Θέλω να κλείσουμε με μια πιο πολιτική ερώτηση. Έχουμε μπει σε μακρά προεκλογική περίοδο και αναμένεται ότι τραπεζικά θέματα θα μονοπωλήσουν λόγω του γεγονότος ότι είναι λαοφιλή. Ποιο μήνυμα θέλετε να δώσετε στον πολιτικό κόσμο ως κεντρικός τραπεζίτης όταν αγγίζουν τέτοια θέματα;

Πρέπει να είμαστε όλοι προσεκτικοί. Και να αποφεύγονται αναφορές που μπορούν να πλήξουν τη χρηματοοικονομική σταθερότητα ή την πιστοληπτική διαβάθμιση της χώρας μας. Αν δοθούν λανθασμένα μηνύματα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να προκληθούν προβλήματα, όπως π.χ. μια αύξηση των επιτοκίων, γεγονός που θα επηρεάσει αρνητικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Κάθε απόφαση πρέπει να είναι πολύ προσεκτική, να λαμβάνεται στη βάση αναλύσεων. Υπάρχουν τομείς που μπορούν να γίνουν σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως για παράδειγμα, η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης για την επίσπευση του χρόνου έκδοσης αποφάσεων και για τραπεζικά ζητήματα, όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αυτό θα έχει πολύ μεγάλα οφέλη για τη χώρα και τους δανειολήπτες.

Στο πρόσφατο παρελθόν η χώρα πλήρωσε ακριβά κάποια λάθη που έγιναν στο χρηματοπιστωτικό τομέα. Δεν πρέπει να τα επαναλάβουμε και πρέπει να διαφυλάξουμε την ηρεμία, τη  σταθερότητα και τα όσα σημαντικά έχουμε ανακτήσει τα τελευταία χρόνια. 

Σημαντικές οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ

Ως μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ με λόγο στο σχεδιασμό και εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής στο ευρωσύστημα πόσο αποτελεσματικές θεωρείτε ότι ήταν οι δράσεις της ΕΚΤ για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης λόγω πανδημίας; Ειδικότερα για την κυπριακή οικονομία συνέβαλε η πολιτική της ΕΚΤ ή όχι;

Οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ ήταν πολύ σημαντικές για την ανάκαμψη της ευρωζώνης. 

Η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, σε συνδυασμό με τις κρατικές εγγυήσεις δανείων, την αναστολή δόσεων δανείων και άλλα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής συνέβαλαν στο μετριασμό των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, αλλά και στη διατήρηση χαμηλών επιτοκίων και γενικότερα ευνοϊκών όρων χρηματοδότησης. Ως αποτέλεσμα, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης στην  ευρωζώνη συνολικά, αλλά και στην Κύπρο κατέγραψε αξιοσημείωτη αύξηση. Στη χώρα μας, ο ρυθμός αύξησης καθαρών δανείων προς μη-χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις ανήλθε στο 4,2% τον Νοέμβριο του 2021 σε σύγκριση με 2,1% το 2020 και 0,8% το 2019.

Παράλληλα, η βοήθεια του έκτακτου προσωρινού προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας  (γνωστό ως PEPP) της ΕΚΤ έχει ανέλθει στα €1,59 τρισ. μέχρι τις 7 Ιανουαρίου του 2022 από τα οποία €2,4 δισ. σε κυπριακά ομόλογα έχουν αγοραστεί κυρίως από την ΚΤΚ. Το εν λόγω πρόγραμμα έχει συμβάλει στη μείωση της απόδοσης των κυπριακών ομολόγων από το 2,25% τον Απρίλιο  2020 στο 0,82% τον Ιανουάριο του 2022, δηλαδή μειώθηκε σημαντικά το κόστος δανεισμών του χρέους του κράτους. 

Ως εκ τούτου, η πολιτική της ΕΚΤ που εφαρμόζει η ΚΤΚ έχει βοηθήσει στη μείωση του κόστους δανεισμού της Κύπρου, ενώ η μείωση του κόστους αποπληρωμής του κρατικού χρέους βοήθησε στην πιο εύκολη άντληση ρευστότητας από τις αγορές ώστε να βοηθηθούν άμεσα οι κυπριακές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Η κλιματική αλλαγή απασχολεί πολύ την Κεντρική Τράπεζα

Το επόμενο διάστημα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ξεκινάει τη διαδικασία των stress test των τραπεζών για την κλιματική αλλαγή το 2022. Ποιος είναι ο στόχος αυτής της άσκησης και ποιες είναι οι εισηγήσεις σας προς το εγχώριο τραπεζικό σύστημα;

Η άσκηση αναμένεται να ξεκινήσει στο τέλος του τρέχοντος μηνός και να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2022. Σε αυτή συμμετέχουν όλα τα σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα που εποπτεύονται απευθείας από την ΕΚΤ. Από κυπριακής πλευράς θα συμμετέχουν τα τρία σημαντικότερα ιδρύματα της χώρας. Στόχος της άσκησης είναι να εντοπιστούν  οι αδυναμίες και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες από τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, οι οποίοι μπορούν να διαχωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Πρώτον τους κινδύνους από φυσικά φαινόμενα, π.χ. πλημμύρες, ξηρασία, πυρκαγιές, κ.α. και δεύτερον κίνδυνοι από το κόστος μετάβασης σε μια φιλική προς το περιβάλλον οικονομία. Η άσκηση στο παρόν στάδιο δεν αναμένεται να έχει επιπτώσεις στις κεφαλαιακές απαιτήσεις των τραπεζών αλλά θα αφορά συστάσεις και απαιτήσεις για τη βελτίωση των πολιτικών και των διαδικασιών τους.

Το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής μας απασχολεί πολύ στην Κεντρική Τράπεζα. Πριν λίγες εβδομάδες συμμετείχαμε σε σχετικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Λεμεσό όπου αναπτύξαμε τη στρατηγική της ΕΚΤ. Ενώ παράλληλα έχουμε παροτρύνει τα λιγότερο σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα – καθώς για τα σημαντικά υπεύθυνη είναι η ΕΚΤ – να ενσωματώσουν στις πολιτικές και τις διαδικασίες τους τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές που έχει εκδώσει η ΕΚΤ το 2020. 

Δεν ξέρουμε αν η κίνηση της Eurobank είναι προάγγελος εξελίξεων

Στην ομιλία σας στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, αναλύσατε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας, σημειώνοντας ότι στη βάση των εν λόγω προκλήσεων «δεν μπορούμε να αποκλείσουμε μία ενδεχόμενη περαιτέρω ενοποίηση του τραπεζικού μας τομέα». Εκτιμάται ότι το 2022 μπορεί να δούμε συνενώσεις τραπεζών;

Οι συνενώσεις των τραπεζών δεν καθορίζονται από εποπτικές παρεμβάσεις αλλά από τη δυναμική του τομέα ευρύτερα και τα χρηματοοικονομικά δεδομένα. Συνεπώς, είναι αδόκιμο να επιχειρούνται οποιεσδήποτε προβλέψεις και χρονικό πλαίσιο. Ωστόσο, η τάση για εξαγορές και συνενώσεις τραπεζών παρατηρείται ήδη στον ευρωπαϊκό χώρο, και συνεπώς δεν θα προκαλέσει έκπληξη παρόμοιες χρηματοοικονομικές πράξεις να λάβουν χώρα και στην Κύπρο.

Ευθύνη της Κεντρικής Τράπεζας είναι να διασφαλίζει τη διαφάνεια και σταθερότητα του χώρου. Άρα να εξετάσει τη βιωσιμότητα και τη φερεγγυότητα της κάθε νέας οντότητας που δημιουργείται από εξαγορές ή συγχωνεύσεις, το μοντέλο διακυβέρνησης, τη γενικότερη στρατηγική της και το εποπτικό πλάνο που θα διέπει τη λειτουργία της.

Να περιμένουμε δηλαδή το 2022 περαιτέρω μειώσεις των τραπεζικών καταστημάτων και προσωπικού;

Αυτές οι αποφάσεις είναι στην αποκλειστική ευθύνη των ίδιων των τραπεζών. Είναι δε συνάρτηση της κερδοφορίας τους, η οποία εξαρτάται από την εισοδηματική τους βάση, τα λειτουργικά τους έξοδα και τη μεταξύ τους συσχέτιση. Εκείνο που απαιτεί ο ΕΕΜ και η ΚΤΚ είναι να έχουν ένα οικονομικά βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η σταθερότητα του συστήματος και εκεί που αναγνωρίζουμε αδυναμίες ζητούμε μέτρα για την ενδυνάμωσή του.

Πρόσφατα δώσατε ως Κεντρική Τράπεζα έγκριση στον ελληνικό όμιλο Eurobank να αυξήσει το ποσοστό συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικής Τράπεζας. Η κίνηση αποτελεί προάγγελο εξελίξεων; Υπάρχει επίσης η άποψη κάποιων ότι επειδή η Eurobank έχει παρουσία στην Κύπρο μέσω της θυγατρικής Eurobank Cyprus, δεν θα έπρεπε να έχει συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο μιας ανταγωνίστριας τράπεζας. 

Στην ευρωζώνη αρμόδια αρχή για τη χορήγηση εποπτικών εγκρίσεων για προτάσεις απόκτησης ειδικής συμμετοχής – δηλαδή πέραν του 10% – σε πιστωτικό ίδρυμα είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η διαδικασία αξιολόγησης διεξάγεται από την ΕΚΤ σε στενή συνεργασία με τις εθνικές εποπτικές αρχές, συμπεριλαμβανομένης και της ΚΤΚ στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων που θέτει η ισχύουσα νομοθεσία.

Η ΕΚΤ χορήγησε πρόσφατα σχετική έγκριση στην Eurobank Ελλάδος για την απόκτηση του 12,6% της Ελληνικής Τράπεζας, καθώς κρίθηκε ότι πληροί τα κριτήρια της νομοθεσίας. 

Όσον αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις, δεν είναι εμφανές κατά πόσο η πιο πάνω κίνηση αποτελεί προάγγελο εξελίξεων, αφού δεν υπάρχει νομική υποχρέωση ενημέρωσης εκ των προτέρων των προθέσεων οποιωνδήποτε υποψηφίων αγοραστών και των υφιστάμενων μετόχων. 

Σε ότι αφορά το θέμα του ανταγωνισμού σημειώνεται ότι τα επιχειρησιακά μοντέλα της Eurobank  Cyprus   και της Ελληνικής Τράπεζας διαφέρουν, αφού η Eurobank Cyprus Ltd δραστηριοποιείται κυρίως στην εταιρική τραπεζική ενώ η Ελληνική Τράπεζα δραστηριοποιείται ευρέως και στη λιανική τραπεζική. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι τα θέματα ανταγωνισμού και των μεριδίων αγοράς του τομέα, δεν εμπίπτουν στις εξουσίες της ΚΤΚ, αλλά άλλων αρμόδιων αρχών της χώρας, όπως για παράδειγμα της Επιτροπής Ανταγωνισμού.