Το μεγάλο φαγοπότι με την πώληση αδειών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και κυρίως φωτοβολταϊκών συνεχίζεται και ήδη για τα έτοιμα έργα συνδεδεμένα με το δίκτυο της ΑΗΚ, η άδεια ξεπέρασε κατά πολύ το ποσό του €1 εκατ. ανά μεγαβάτ. Εταιρείες που κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην αγορά, εκμεταλλεύονται στο έπακρο τις ειδικές ρυθμίσεις που έχουν γίνει ώστε να τρέξει η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού (με τις τελευταίες αποφάσεις αναμένεται το φθινόπωρο του 2022) και δεδομένου των υψηλών τιμών που πωλούν τις άδειές τους έκαναν απόσβεση της επένδυσης πολύ νωρίτερα από το αναμενόμενο.
Για το θέμα υπάρχει παρέμβαση του ΕΤΕΚ που επισημαίνει ότι τα σχέδια μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων δημιούργησαν υπερκέρδη για λίγους. Το ΕΤΕΚ συμπεραίνει ότι οι στρεβλώσεις στο σχέδιο του 2018 και η μη έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων, αντί όφελος στον καταναλωτή οδήγησαν σε επιπρόσθετο του εύλογου, εγγυημένο κέρδος που υπερβαίνει τα €7,5 εκατομμύρια ετήσια στους ιδιοκτήτες των πάρκων. Προς τον σκοπό αυτό εισηγείται να τεθεί οροφή για τα έργα που υλοποιήθηκαν με βάση τον διαγωνισμό του 2018, ώστε να μην απολαμβάνουν σήμερα εγγυημένη τιμή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Aντιδράσεις για ένα από τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά πάρκα
Για το όλο θέμα πάντως θεωρείται σημαντική η απόφαση του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας να αποστείλει επιστολή στον Γενικό Εισαγγελέα ζητώντας νομική συμβουλή για τις υφιστάμενες συμβάσεις.
Συγκεκριμένα, το ΥΕΕΒ έχει ζητήσει ενημέρωση κατά πόσο έχει δικαίωμα να τροποποιήσει το σχέδιο ώστε να επιτρέπεται να αλλάξουν οι συμβάσεις που υπογράφηκαν μεταξύ ΑΗΚ και παραγωγών ΑΠΕ. Εκκρεμεί η απάντηση από τη Νομική Υπηρεσία.
Το ΕΤΕΚ καταθέτει συγκεκριμένες εισηγήσεις όπως τις περιγράφει στον «Φ» πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κωνσταντίνος Κωνσταντής:
1) Για τα πάρκα που υλοποιήθηκαν κάτω από το σχέδιο του 2018 (120 MW) να οριστεί λογική οροφή αποζημίωσης π.χ. τα 10 σεντ την κιλοβατώρα. Επισημαίνει ότι το ποσό αποζημίωσης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά του κάθε πάρκου.
2) Tο συντομότερο δυνατό να προκηρυχθεί από το Υπουργείο Ενέργειας νέος διαγωνισμός/σχέδιο για να δοθούν νέες άδειες φωτοβολταϊκών με χαρακτηριστικά μειοδοτικού διαγωνισμού ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της μαύρης αγοράς αδειών.
3) Το ΕΤΕΚ καλεί τους αρμοδίους, Υπουργείο και ΡΑΕΚ, να ξαναμελετήσουν και να επεξηγήσουν πώς και γιατί η λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς θα οδηγήσει μεσοπρόθεσμα π.χ. τα επόμενα επτά χρόνια στη μείωση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας.
4) Προτρέπει τον απλό πολίτη και μικρομεσαία επιχείρηση να προχωρήσει άμεσα σε μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας ή αύξησης της ενεργειακής απόδοσης παραγωγικών διαδικασιών ή αξιοποίησης φωτοβολταϊκών ή άλλων ΑΠΕ μικρής κλίμακας για ιδία χρήση. Συναφώς ζητά από το κράτος να επικεντρωθεί και να προωθήσει μέτρα και πολιτικές που να διευκολύνουν-ενθαρρύνουν τα πιο πάνω αντί να αφήνεται να νοηθεί πως η ανταγωνιστική αγορά θα μειώσει βραχυ-μεσοπρόθεσμα την τιμή του ρεύματος για το νοικοκυριό και τη μικρή επιχείρηση.
5) Καλεί την Πολιτεία να προχωρήσει στη θεσμοθέτηση, ανάπτυξη και λειτουργία ενεργειακών κοινοτήτων, στη λογική και περιεχόμενο που αναπτύσσεται στη νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία, η οποία θα δημιουργήσει προϋποθέσεις δίκαιης εκμετάλλευσης ΑΠΕ προς όφελος των κατοίκων της ενεργειακής κοινότητας και μείωση της ενεργειακής φτώχειας. Στην απλοϊκή της μορφή η ενεργειακή κοινότητα είναι όπως το συνεργατικό ταμιευτήριο.
Σημειώνεται ότι οι ενεργειακές κοινότητες είναι τοπικοί συνεταιρισμοί αποκλειστικού σκοπού, μέσω των οποίων πρωτίστως οι πολίτες (είτε ως φυσικά, είτε ως νομικά πρόσωπα) μπορούν να δραστηριοποιηθούν στον ενεργειακό τομέα, αξιοποιώντας τις καθαρές πηγές ενέργειας με στόχο την ενίσχυση των ατομικών/ οικογενειακών εισοδημάτων, της τοπικής επιχειρηματικότητας, και της καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας.
Υπ. Ενέργειας: Στη Νομική Υπηρεσία για υφιστάμενες συμβάσεις
Το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) επισημαίνει ότι τα εμπορικά φωτοβολταϊκά πάρκα των δύο σχεδίων που προκηρύχθηκαν κατά τα έτη 2017-2019 θα ενταχθούν στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού σε μερικούς μήνες από σήμερα, οπότε οι τιμές θα καθορίζονται από την αγορά. Ως εκ τούτου, σημειώνει, τυχόν στρεβλώσεις που δημιουργούνται από τη λειτουργία των έργων αυτών, θα αντιμετωπίζονται αυτόματα μέσα από την ελεύθερη αγορά. Περαιτέρω, το ΥΕΕΒ σημειώνει ότι για το θέμα των εν λόγω συμβάσεων και ακριβώς λόγω των νομικών πτυχών που υπάρχουν, ζητήθηκε νομική συμβουλή από τη Νομική Υπηρεσία.
Σύμφωνα με το ΥΕΕΒ, ενόψει της λειτουργίας της ανταγωνιστικής αγοράς και του νέου νομοθετικού πλαισίου για την προώθηση των ΑΠΕ, το ΥΕΕΒ εξετάζει νέα σχέδια στήριξης εμπορικών ΑΠΕ, τα οποία θα λειτουργήσουν με τη μειοδοτική διαδικασία και δυνατόν να συνδυάζονται με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Για το συγκεκριμένο θέμα έχει ήδη αποσταλεί προσχέδιο των προτάσεων του ΥΕΕΒ στην ΕΕ για έγκριση.
Νόθευση ανταγωνισμού και υπερκέρδη επιχειρηματιών
Το ΕΤΕΚ που αναμένει διορθωτικές κινήσεις από αρμόδιους για στρεβλώσεις στα φωτοβολταϊκά πάρκα, υπογραμμίζει ότι μέσα από αστοχίες των σχεδίων του 2018 και 2019 για φωτοβολταϊκά πάρκα δημιουργήθηκαν στρεβλώσεις που οδηγούν σε υπερκέρδη συγκεκριμένων επιχειρηματιών εις βάρος του καταναλωτή.
Σύμφωνα με το ΕΤΕΚ το σχέδιο για φωτοβολταϊκά πάρκα που προκηρύχθηκε το 2018, δυναμικότητας 120ΜW, δεν ακολούθησε τη λογική του μειοδοτικού διαγωνισμού, ενόψει του ότι θα λειτουργούσε η ανταγωνιστική αγορά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με το σχέδιο: «οι αιτητές θα συμβληθούν με την ΑΗΚ για αγορά της παραγομένης ηλεκτρικής ενέργεια στην εκάστοτε τιμή αγοράς ΑΠΕ, όπως αυτή καθορίζεται από τη ΡΑΕΚ». Αντίστοιχη πρακτική ακολουθήθηκε και με το Σχέδιο για Φωτοβολταϊκά Πάρκα του 2019.
Το αποτέλεσμα, σημειώνει, «είναι το σημερινό κόστος αγοράς της κιλοβατώρας (kWh) έργων ενταγμένων στο σχέδιο του 2018 να είναι €0.18, ενώ ο μειοδοτικός διαγωνισμός που έγινε το 2013 έδωσε τιμές €0.08-€0.09 την kWh».
Σύμφωνα με το ΕΤΕΚ, με βάση το σχέδιο η εγγυημένη αυτή τιμή πώλησης θα σταματούσε να υφίσταται 12 μήνες μετά την ημερομηνία που θα τεθεί σε εφαρμογή η ανταγωνιστική αγορά, οπόταν και το έργο θα υποχρεωθεί να ενταχθεί σε αυτή. Αντίθετα, σημειώνει, «δεν έχει ακόμη τεθεί σε λειτουργία η ανταγωνιστική αγορά, με αποτέλεσμα η τιμή αγοράς της κιλοβατώρας να είναι σε πολύ ψηλότερα επίπεδα σε σχέση με μειοδοτικούς διαγωνισμούς που διενεργήθηκαν σε χώρες με παρόμοιο ηλιακό δυναμικό και έδωσαν τιμές χαμηλότερες των €0.06 την kWh».
Το ΕΤΕΚ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς σημειώνει ότι η διατήρηση μέχρι και σήμερα της υψηλής εγγυημένης τιμής αγοράς ΑΠΕ για τα έργα του Σχεδίου του 2018 «τους δίνει πλεονέκτημα και πολύ πιθανόν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό, καθώς θα εισέλθουν στην ανταγωνιστική αγορά, όταν και εφόσον αυτή υλοποιηθεί, με σχετικά μεγάλη εναπομένουσα διάρκεια ζωής και με σχεδόν αποσβεσμένη την κεφαλαιουχική τους επένδυση, μέσα από τις τρέχουσες υψηλές αποδόσεις στην επένδυσή τους».
