Κρίση στο Ισραήλ – Φόβοι για πλήγμα στην κυπριακή οικονομία

Το ένα εμπόδιο μετά το άλλο καλείται να υπερπηδήσει η κυπριακή οικονομία τα τελευταία χρόνια. Εκεί που πάει να ορθοποδήσει, εξωγενείς παράγοντες ανατρέπουν και πάλι τα δεδομένα.

Το 2011-13 η κυπριακή οικονομία επηρεάστηκε από τη διεθνή οικονομική κρίση και τις τραπεζικές και δημοσιονομικές παραμέτρους στο εσωτερικό, με συνέπεια την ένταξη της χώρας σε μνημόνιο δημοσιονομικής εξυγίανσης.

Ακολούθησε το 2020 η πανδημία του κορωνοϊού, ένα χρόνο αργότερα έγινε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανίας, με τον πόλεμο να βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη με πολύ σοβαρές παρενέργειες στην οικονομία, κυρίως σε σχέση με τον πληθωρισμό, ενώ τα τελευταία 24 ώρα είναι σε εξέλιξη πολεμική σύρραξη μεταξύ Ισραήλ- Χαμάς. Παρόλο που είναι πολύ νωρίς να υπάρξουν εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις που ενδεχομένως να προκύψουν, το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.

Εκτιμάται πως ίσως το μεγαλύτερο πλήγμα θα το δεχθεί ο τομέας του τουρισμού, ο οποίος το τελευταίο διάστημα καταγράφει αυξημένες επισκέψεις τουριστών από το Ισραήλ. Τον περασμένο Αύγουστο οι αφίξεις τουριστών από το Ισραήλ ήταν αυξημένες κατά 33 χιλ. από τον αντίστοιχο περσινό μήνα. Την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2023, οι συνολικές αφίξεις τουριστών ανήλθαν σε 2.648.795, σε σύγκριση με 2.127.172 την αντίστοιχη περίοδο του 2022, σημειώνοντας σημαντική αύξηση 24,5%. Οι αφίξεις από το Ισραήλ αποτέλεσαν το 14,9% (76.130) των συνολικών αφίξεων.

Ανησυχούν οι επιχειρήσεις

Την ίδια ώρα, σε αναμμένα κάρβουνα κάθονται οι επιχειρηματικοί σύνδεσμοι στην Κύπρο, παρόλο που δεν υπάρχει έκθεση κυπριακών εταιρειών στο Ισραήλ.

Όμως, στη χώρα μας δραστηριοποιούνται πολλές επιχειρήσεις ισραηλινών συμφερόντων, παρόλο που δεν έχει διευκρινιστεί ο ακριβής αριθμός τους. Το κλειδί για το μέγεθος των πιθανών επιπτώσεων θα είναι η διάρκεια της σύρραξης.

Ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ Μιχάλης Αντωνίου, μιλώντας στον «Φ», εξέφρασε την ανησυχία του. Όπως είπε, η κρίση που ξέσπασε στη γειτονική χώρα προκαλεί αβεβαιότητα, τονίζοντας πως σε περίπτωση που κλιμακωθούν οι πολεμικές συγκρούσεις θα υπάρξουν παρενέργειες στην οικονομία. Υπάρχουν φόβοι, όπως είπε, και για έμμεσο επηρεασμό των επιχειρήσεων, όπως έγινε και στην περίπτωση του πολέμου στην Ουκρανία, που οδήγησε σε ενεργειακή κρίση και ψηλό πληθωρισμό.

Από την άλλη, σύμφωνα με τον κ. Αντωνίου, η Κύπρος μπορεί να αξιοποιηθεί ως ασφαλής προορισμός για μεταφορά ισραηλινών επιχειρήσεων στο νησί. Όπως επισήμανε, παρόλο που είναι πολύ πρόωρο να γίνει εκτίμηση της κατάστασης, αν τραβήξει σε μάκρος ο πόλεμος είναι πιθανό Ισραηλίτες εργαζόμενοι και επιχειρηματίες να αναζητήσουν καταφύγιο στην Κύπρο. Η ΟΕΒ, είπε ο κ. Αντωνίου, μελετά το θέμα σε σχέση με το καθεστώς εργοδότησης που θα έχουν οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι, καθώς είναι πολίτες τρίτης χώρας. Ίσως, σημείωσε, να ισχύσει το ίδιο καθεστώς που εφαρμόζεται για τους εργαζόμενους από την Ουκρανία.

Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ Μάριος Τσιακκής σημείωσε πως πρόκειται για μια πολύ ανησυχητική κατάσταση, καθώς ο πόλεμος βρίσκεται πολύ κοντά στην περιοχή της Κύπρου. Σύμφωνα με τον κ. Τσιακκή, θα υπάρξουν επιπτώσεις σε περίπτωση που διευρυνθεί και παραταθεί ο πόλεμος, καθώς είναι δυνατό να δημιουργήσει νέα αστάθεια και αβεβαιότητα στην οικονομία. Καταλήγοντας, σημείωσε πως από τον πόλεμο θα επηρεαστεί ο τουρισμός, καθώς η αγορά από το Ισραήλ θεωρείται δυναμική αγορά.

Εμπορικές σχέσεις με το Ισραήλ

Δεν φαίνεται να υπάρχει ανησυχία για σοβαρό επηρεασμό στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, καθώς το 2022 οι συνολικές εισαγωγές στην Κύπρο από το Ισραήλ ανήλθαν σε €829.5 εκατ. και οι εξαγωγές ήταν ύψους €102.8 εκατ.

Βάσει των στοιχείων της Στατιστικής Υπηρεσίας, πέρσι οι εισαγωγές ορυκτών καυσίμων από το Ισραήλ άγγιξαν τα €776.4 εκατ. Ακολούθησαν οι εισαγωγές ηλεκτρικού εξοπλισμού, οι οποίες κινήθηκαν στα €11.5 εκατ. και ο εξοπλισμός αεροσκαφών, ο οποίος ήταν ύψους €5.49 εκατ. Εξάλλου, οι εισαγωγές πλαστικών ειδών ήταν €5.2 εκατ. και της χαρτικής ύλης €3.5 εκατ.

Από το σύνολο των εξαγωγών κυπριακών προϊόντων στο Ισραήλ, συνολικού ύψους €102.8 εκατ., οι περισσότερες αφορούσαν την κατηγορία των ψαρικών (€28.7 εκατ.) και ακολούθησαν οι εξαγωγές ηλεκτρικού εξοπλισμού (€26.4 εκατ.). Ακολουθούν οι εξαγωγές αλατιού, οι οποίες ήταν ύψους €8 εκατ., πλαστικών ειδών (€5.6 εκατ.) και φαρμακευτικών ειδών (€3.7 εκατ.).