Αναπτυξιακά έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) σε προστατευόμενες περιοχές θέλουν οι επιχειρηματίες και οι διάφοροι φορείς που ασχολούνται με τη χωροθέτησή τους, οι οποίοι εκφράζουν τη διαφωνία τους με περιοχές αποκλεισμού όπως αυτές καταγράφονται στην υπό εκπόνηση στρατηγική μελέτη εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε σχέση με τη χωροθέτηση των έργων που αξιοποιούν ΑΠΕ στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής.

Στο πλαίσιο εξέτασης της στρατηγικής μελέτης από την Περιβαλλοντική Αρχή πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση, όπου ακούστηκαν απόψεις και προτάσεις από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο. Η μελέτη που διενεργήθηκε για λογαριασμό του Υπουργείου Ενέργειας καθορίζει με σαφήνεια τις περιοχές όπου απαγορεύεται η χωροθέτηση των έργων ΑΠΕ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Με βάση τη μελέτη οι περιοχές αποκλεισμού καθορίζονται ως:

1) Περιοχές στις οποίες δεν θα πρέπει να επιτρέπεται η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ.

2) Περιοχές στις οποίες η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ θα επιτρέπεται κάτω από ειδικούς όρους κατά περίπτωση (π.χ. διενέργεια ειδικής Μελέτης Δέουσας Εκτίμησης), και σύμφωνα με τις ειδικότερες προϋποθέσεις και περιορισμούς που θα καθορίζονται στους όρους της περιβαλλοντικής γνωμάτευσης.

3) Περιοχές στις οποίες θα επιτρέπεται η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ και σύμφωνα με τις ειδικότερες προϋποθέσεις και περιορισμούς που θα καθορίζονται στους όρους της περιβαλλοντικής γνωμάτευσης.

Στη σύσκεψη οι διάφοροι φορείς αφού ενημερώθηκαν για την αναθεώρηση της στρατηγικής μελέτης, που περιλαμβάνει πλέον και τις περιοχές αποκλεισμού με κατηγοριοποίηση των περιοχών εγκατάστασης και επικαιροποίησης των κριτηρίων κατά περίπτωση, ακολούθως ζήτησαν διευκρινίσεις και κατέθεσαν τις απόψεις τους. Με τις θέσεις τους οι εμπλεκόμενοι φορείς ουσιαστικά ζητούν να μην τεθούν καθόλου περιορισμοί και να εξακολουθήσει η άναρχη ανάπτυξη ΑΠΕ όπως γίνεται και σήμερα. 

Επηρεαζόμενοι θεωρούν τα κριτήρια αποκλεισμού ζώνης ανάσχεσης (buffer zone) 250-500 μ. από τα όρια στα κρατικά δάση πολύ αυστηρά και ζήτησαν όπως μειωθεί η απόσταση. Συγκεκριμένα, στις περιοχές κρατικών δασών προτείνεται:

α) ζώνη ανάσχεσης 500μ. από κρατικά δάση με έκταση άνω των 100 εκταρίων,

β) ζώνη ανάσχεσης 250 μ. από κρατικά δάση με έκταση μικρότερη των 100 εκταρίων.

Παράλληλα, έθεσαν και το θέμα αποκλεισμού των ορεινών περιοχών με υψόμετρο άνω των 850 μ. Με την πρόταση αυτή, υποστήριξαν, αυτόματα αποκλείονται ορεινές κοινότητες από τη δυνατότητα εγκατάστασης ενός μικρού φωτοβολταϊκού πάρκου για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε από τους μελετητές, οι όποιοι περιορισμοί θα τεθούν, αφορούν μόνο μεγάλες αναπτύξεις ΑΠΕ. 

Στις θέσεις που κατέθεσαν εμπλεκόμενοι υποστήριξαν πως θεωρούν την απόσταση 500 μέτρων από τους αρχαιολογικούς χώρους πολύ μεγάλη, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει οπτική επαφή. 

Με βάση την πρόταση απαγορεύεται η ανάπτυξη έργων ΑΠΕ σε αρχαιολογικό χώρο ή σε αρχαία Μνημεία Πίνακα Α ή Β ή σε Ελεγχόμενη Περιοχή με βάση τον περί Αρχαιοτήτων Νόμο ή σε απόσταση 500μ. από αυτές.

Ζητούν φωτοβολταϊκά πλαίσια σε θέσεις αρμάτων!

Εταιρείες ανάπτυξης φωτοβολταϊκών πάρκων ζήτησαν να διευκρινιστεί ο λόγος αποκλεισμού των αεροδρομίων και των αεροδιαδρόμων από την κατασκευή έργων ΑΠΕ. Το Τμήμα Περιβάλλοντος απάντησε ότι έχουν γίνει διαβουλεύσεις με το Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας. Επίσης, οι μελετητές απάντησαν ότι αυτό σχετίζεται με την πιθανότητα ενόχλησης των πουλιών. Περαιτέρω, ζήτησαν να διευκρινιστεί αν στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις έργων που θεωρούνται περιοχές αποκλεισμού, συμπεριλαμβάνονται οι θέσεις των αρμάτων, και μάλιστα υποστήριξαν ότι η εγκατάσταση ΑΠΕ στις περιοχές αυτές είναι αποτρεπτικός παράγοντας για τις κατοχικές δυνάμεις. Ξεκάθαρη είναι η απάντηση από το Τμήμα Περιβάλλοντος ότι οι θέσεις αρμάτων λήφθηκαν από το αρμόδιο Υπουργείο Άμυνας και συμπεριλαμβάνονται στις στρατιωτικές περιοχές. 

Δεν εξετάζονται μελέτες που υποβλήθηκαν το 2021

Εδώ και ένα χρόνο, τον Φεβρουάριο 2021, το Τμήμα Περιβάλλοντος προχώρησε στο πάγωμα της περιβαλλοντικής αξιολόγησης έργων ΑΠΕ, οι αιτήσεις των οποίων έχουν υποβληθεί το 2021, λόγω της απουσίας χωροταξικού σχεδιασμού. Σημειώνεται ότι η απουσία ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού για έργα ΑΠΕ θεωρείται σοβαρή απειλή για την ακεραιότητα και συνοχή προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000. Επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή έργων ΑΠΕ, κατά τη συνεδρίαση ανέφεραν ότι το πάγωμα των ΑΠΕ για αιτήσεις που υποβλήθηκαν στην Πολεοδομική Αρχή το 2021 πρακτικά σήμανε τον τερματισμό των εργασιών, τον τερματισμό υποβολής αιτήσεων και την απόλυση προσωπικού. Υποστήριξαν ακόμα ότι σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα του Τμήματος Περιβάλλοντος η στρατηγική μελέτη έπρεπε να είχε ετοιμαστεί από τον Μάιο του 2021.

Απαντώντας εκπρόσωπος του Τμήματος Περιβάλλοντος ανέφερε ότι μετά την έκδοση της γνωμάτευσης της Περιβαλλοντικής Αρχής και την αξιολόγηση της στρατηγικής μελέτης, θα γίνει μία προσπάθεια αξιολόγησης των περιβαλλοντικών μελετών και των εκθέσεων πληροφοριών. Διευκρίνισε επίσης ότι το θέμα των μεταβατικών διατάξεων για τα έργα ΑΠΕ του 2021 δεν έχει προχωρήσει με κάποια διαδικασία. Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι το θέμα αυτό θα το μελετήσει και εσωτερικά το Τμήμα και στη συνέχεια θα ενημερωθούν όλοι οι αιτητές για τη σειρά αξιολόγησης των αιτήσεων και για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί.

Με περιβαλλοντικά και πολοεοδομικά κριτήρια οι περιοχές αποκλεισμού

Η υλοποίηση του σχεδιασμού της νέας χωροθετικής πολιτικής βασίζεται στον καθορισμό:

• Περιοχών προτεραιότητας ανά είδος τεχνολογίας ΑΠΕ, οι οποίες καθορίζονται αναγνωρίζοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτουν για την εγκατάσταση των έργων ΑΠΕ (π.χ. περιοχές με εκμεταλλεύσιμο αιολικό, υδροδυναμικό δυναμικό, κ.τ.λ.) και ταυτόχρονα λαμβάνοντας υπόψη τη φέρουσα ικανότητα των περιοχών, ιδιαίτερα για τις περιοχές που σύμφωνα με την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση.

• Περιοχών αποκλεισμού και ζωνών ασυμβατότητας:

α) Με περιβαλλοντικά κριτήρια: Προστασία του τοπίου, προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, περιοχές Natura, ζώνες ειδικής προστασίας, χωροκράτειες ειδικών άγριων πτηνών υπό απειλή (Σπιζαετός / Περτικοσάχινο, Πυρόχρους Γύπας), περιοχές υψηλής οικοσυστημικής σημασίας, κρατικά δάση, διάδρομοι-περάσματα διέλευσης αποδημητικών άγριων πουλιών, αξιόλογες ακτές και παραλίες.

β) Με πολεοδομικά κριτήρια: Σχέδια πόλης και όρια οικισμών, πολεοδομικές ζώνες προστασίας (περιοχές προστασίας της Φύσης, προστατευόμενα τοπία, περιοχές εξαιρετικής φυσικής καλλονής), κτηνοτροφικές περιοχές στρατηγικής χρήσης.

γ) Περιοχές αρδευόμενου αναδασμού.

δ) Γεωργική υψηλής παραγωγικότητας.

ε) Άμεσες, παρόχθιες και κοντινές ζώνες προστασίας ταμιευτήρων ύδρευσης.

στ) Κηρυγμένα διατηρητέα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και άλλων αρχαιολογικών μνημείων μείζονος σημασίας.

ζ) Τεχνικά κριτήρια: Κλίσεις εδάφους, προσανατολισμός, αποστάσεις από υποσταθμούς, υψόμετρο.

Στο μικροσκόπιο ο ξηρικός αναδασμός

Εταιρείες ανάπτυξης ΑΠΕ αναφέρθηκαν στον αποκλεισμό της αρδευόμενης γης και των περιοχών που βρίσκονται σε αρδευόμενη περιοχή αναδασμού και διερωτήθηκαν για ποιο λόγο αποκλείονται έργα ΑΠΕ σε περιοχές ξηρικού αναδασμού. Επεσήμαναν ότι υπάρχουν πολλές περιοχές στις οποίες σύμφωνα με το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας χαρακτηρίζονται ως αρδευόμενος ή ξηρικός αναδασμός, ενώ στην πραγματικότητα δεν υλοποιήθηκε ποτέ οποιαδήποτε διαπλάτυνση αρδευτικού συστήματος. Το Τμήμα Περιβάλλοντος διευκρίνισε ότι για το θέμα του ξηρικού αναδασμού ο αποκλεισμός αποφασίστηκε μετά από διαβουλεύσεις με το Τμήμα Γεωργίας. 

Σε ό,τι αφορά την απόφαση για αποκλεισμό έργων ΑΠΕ από ζώνες προστασίας γεωτρήσεων ύδρευσης, τέθηκε αίτημα όπως οι αιτητές απευθύνονται στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, το οποίο να θέτει τους όρους που χρειάζεται, ώστε να υπάρχει ανάλογη προστασία. 

Για μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα υπάρχει πρόταση για απαγόρευσή τους σε περιοχή που είναι ορατή από αυτοκινητόδρομο, δρόμο απόλαυσης της φύσης, ή από Αρχαίο Μνημείο, ή περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή. Αιτητές ζήτησαν να υιοθετηθεί απόσταση 100-200 μ. από αυτοκινητόδρομους. 

Αίτημα τέθηκε να εξετάζεται η αίτηση ανά περίπτωση για έργα ΑΠΕ σε ζώνη ανάσχεσης από την περιοχή Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) αφού όπως τονίστηκε τα περάσματα πτηνών καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις γης και δεν υπάρχουν πολλοί χώροι όπου μπορούν να χωροθετηθούν ΑΠΕ. Σύμφωνα με τους μελετητές, για τους διάδρομους μετανάστευσης πτηνών, υπάρχει ζώνη ανάσχεσης πλάτους 500 μ. για τα φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα.