Ανάλογα με το είδος του καυσίμου και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα διαμορφωθεί το ποσοστό της πράσινης φορολογίας, γνωστής και ως φόρος άνθρακα. Το συγκεκριμένο μέτρο εντάσσεται στο πλαίσιο της υλοποίησης της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης για την οποία δεσμεύθηκε η Δημοκρατία έναντι της Κομισιόν κατά την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης. Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, στόχος είναι η ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης εντός του πρώτου τριμήνου του 2024. Μετά όμως την ανακοίνωση των μέτρων ελάφρυνσης των καταναλωτών, είναι προφανές πως ο πράσινος φόρος το ενωρίτερο που μπορεί να επιβληθεί είναι τον Μάρτιο του 2024, αφού μέχρι και τον Φεβρουάριο θα ισχύει η αποφασισθείσα μείωση στον φόρο κατανάλωσης καυσίμων.
Πρόθεση της Κυβέρνησης είναι να επιτευχθεί σταδιακά η εισαγωγή του φόρου άνθρακα για όλα τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στους τομείς της οικονομίας, οι οποίοι όμως δεν εμπίπτουν στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ). Θα προωθηθεί επίσης η επιβολή τέλους στη χρήση νερού και στα οικιακά απόβλητα (επιβολή φόρου ΧΥΤΑ).
Η Κυβέρνηση σχεδιάζει τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση ώστε να είναι δημοσιονομικά ουδέτερη, μέσω της εφαρμογής αντισταθμιστικών μέτρων. Δηλαδή, ούτε έσοδα να χάσει, ούτε έσοδα να καρπωθεί από τον νέο φόρο.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση του ΥΠΟΙΚ για τις οικονομικές εξελίξεις για το 2023 και τις οικονομικές προοπτικές 2024-2026, το ύψος των συντελεστών του φόρου άνθρακα, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη και τις παγκόσμιες συνθήκες που επικρατούν στον τομέα της ενέργειας και καυσίμων, θα αποφασιστεί αφού μελετηθούν διάφορα σενάρια, με βάση την αναδιανεμητική επίπτωση τους, με παράλληλο σχεδιασμό αντισταθμιστικών μέτρων, ώστε να μετριαστούν οι επιπτώσεις. Επιπρόσθετα, τονίζει πως τα αντισταθμιστικά μέτρα θα αφορούν τόσο τα νοικοκυριά, αναλόγως εισοδήματος και σύνθεσης του νοικοκυριού, όσο και τις επιχειρήσεις και τυγχάνουν ήδη επεξεργασίας από το Κέντρο Οικονομικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Παράλληλα, τονίζεται πως η κατανάλωση καυσίμων παράγει αρνητική εξωτερικότητα, όπως και άλλες διαδικασίες παραγωγής και κατανάλωσης, καθώς οι πολίτες δεν θα επιβαρύνονται με όλο το κόστος που προκαλούν, σε αυτή την περίπτωση με τις εκπομπές καυσαερίων, τόσο διοξειδίου του άνθρακα όσο και άλλων επιβλαβών για την υγεία ρύπων.
Σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο, η επιβολή περιβαλλοντικής φορολογίας έχει στόχο την εσωτερίκευση του περιβαλλοντικού κόστους στις αποφάσεις των οικονομικών φορέων για κατανάλωση καυσίμων, με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και την προώθηση επιλογών βιώσιμων μεταφορών, με συνεπακόλουθο τη μείωση των εκπομπών ρύπων.
Εκτιμάται ότι η εφαρμογή της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης θα έχει σημαντική συνεισφορά περίπου 12% στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ποσοστό αρκετά σημαντικό εάν συνυπολογιστεί ότι η Κύπρος είναι ανάμεσα στα κράτη μέλη με τη μεγαλύτερη αναλογική εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου μεταξύ των κρατών μελών που ανέρχεται σε 11,6 τόνους CO2 ανά κεφαλή, σε σύγκριση με το μέσο όρο της ΕΕ, που ανέρχεται σε 8,8 τόνους CO2 κατά κεφαλή.
Τις επόμενες ημέρες θα είναι έτοιμα τα νομοσχέδια που επεξεργάζεται το Υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με τα υπόλοιπα εμπλεκόμενα υπουργεία και τμήματα. Στη συνέχεια, τα νομοσχέδια θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση και θα παραπεμφθούν στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και θα εγκριθούν στην πορεία από το Υπουργικό Συμβούλιο.
