Ο Ανδρέας Αλέξη του ΚΕΒΕ μιλά στον «Φ» για τη συμφωνία – πλαίσιο της ΕΕ και πώς αυτή θα επηρεάσει τις εργασιακές σχέσεις
Για πολλούς ειδικούς, τα άλματα που καταγράφει η τεχνολογία και πολύ περισσότερο η ταχύτατη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να αλλάξουν λίαν συντόμως τη ζωή όλων. Αναπόδραστα και την απασχόληση και τις εργασιακές σχέσεις.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εδώ και αρκετό καιρό, οι κοινωνικοί εταίροι κατέληξαν σε συμφωνία – πλαίσιο για την ψηφιοποίηση, με την οποία επιχειρούν να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές αυτές, αλλά και για να αποτελέσει τον καταλύτη για την απαιτούμενη μετάβαση. Το ΚΕΒΕ θέτει το όλο θέμα και κατ’ επέκταση τις προκλήσεις που έρχονται ενώπιον όλων των εμπλεκομένων σε ημερίδα των κοινωνικών εταίρων που διοργανώνει στις 26 του μήνα. Με αφορμή την ημερίδα, μίλησε στον «Φ» ο Ανδρέας Αλέξη, λειτουργός του Τμήματος Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων, Κοινωνικής Πολιτικής & Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού του ΚΕΒΕ για τη συμφωνία-πλαίσιο και εξηγεί γιατί είναι προς το συμφέρον των εργοδοτών και των εργαζομένων να προσαρμόσουν την οργάνωση της εργασίας, όπου απαιτείται, στον συνεχιζόμενο μετασχηματισμό της εργασίας που απορρέει από τη χρήση ψηφιακών συσκευών.
Ποιος ο σκοπός της ημερίδας που διοργανώνει το ΚΕΒΕ για τη συμφωνία -πλαίσιο για την ψηφιοποίηση;
Τον Ιούνιο του 2020 ανακοινώθηκε η Ευρωπαϊκή Συμφωνία – Πλαίσιο για την Ψηφιοποίηση, η οποία έχει υπογραφεί από τις εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις (SMEunited, Business Europe, CEEP, ETUC και EUROCADRES/CEC). Το ΚΕΒΕ, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών και δράσεων που λαμβάνει για την εφαρμογή της πιο πάνω συμφωνίας, έχει επίσης συμβληθεί και δρα ως εταίρος κάτω από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «DigiSoc – Digital Social Partners».
Το συγκεκριμένο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα έχει σκοπό και θέτει ως στόχο την ανάλυση των βασικών σημείων της συμφωνίας από τα συμβαλλόμενα μέρη, δηλαδή από τους Κοινωνικούς Εταίρους, μέσα από την πραγματοποίηση σχετικών ημερίδων, κατά τις οποίες θα παρατεθούν ομιλίες ή σχετικές κοινές εργασίες, επί των βασικών σημείων της Αυτόνομης Συμφωνίας.
Κατ’ επέκταση, στις 26 Ιανουαρίου 2024 μεταξύ 09:00 – 14:00, στο Μέγαρο ΚΕΒΕ, θα πραγματοποιηθεί σχετική Ημερίδα στην οποία θα παραθέσει εναρκτήρια ομιλία ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Γιάννης Παναγιώτου και θα ακολουθήσουν τοποθετήσεις, παρουσιάσεις και σχετικές εργασίες μεταξύ των Κοινωνικών Εταίρων (ΣΕΚ, ΠΕΟ, ΔΕΟΚ, ΠΑΣΥΔΥ, ΠΟΑΣΟ, ΠΟΕΔ, ΟΕΛΜΕΚ, ΕΤΥΚ), Τμημάτων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων και Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας) και του Υπουργείου Παιδείας, Νεολαίας και Αθλητισμού (Υπηρεσία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής).
Μπορεί η ευρωπαϊκή συμφωνία – πλαίσιο για την ψηφιοποίηση να βοηθήσει τις προσπάθειες και του κυπριακού επιχειρείν για ψηφιοποίηση και ψηφιακή μετάβαση και πώς;
Οι προκλήσεις στις εργασιακές σχέσεις και ο αντίκτυπός τους δεν αφορά μόνο την κυπριακή κοινωνία και οικονομία, αλλά την πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών και την ευρύτερη Διεθνή κοινωνία. Η πραγματοποίηση κοινωνικού διαλόγου, ειδικά στις μέρες μας, καθώς επίσης και η συνεχής διαβούλευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στην οποία συμμετέχει ενεργά το ΚΕΒΕ, μέσω της SMEunited της οποίας είναι μέλος, με θέμα τις αλλαγές που επιδέχεται η εργασία, είναι από τις βασικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με το πέρας των εργασιών και την ανακοίνωση της Αυτόνομης Συμφωνίας, ως επιστέγασμα μιας εκτεταμένης διαβούλευσης, η οποία ξεκίνησε στις 25 Ιουνίου 2019 και διήρκεσε σχεδόν 9 μήνες, αποτυπώνεται στα μέρη η διαδικασία και ο τρόπος εφαρμογής των τεσσάρων θεματικών, καθώς επίσης και τα δευτερεύοντα θέματα που πρέπει να συζητηθούν και να ληφθούν υπόψη, ως μέρος του διαλόγου.
Μεταξύ των τεσσάρων, κύριων θεματικών – προτεραιοτήτων, συμπεριλαμβάνονται και τα βήματα τα οποία μπορούν να βοηθήσουν το κυπριακό επιχειρείν να ψηφιοποιηθεί όσο πιο ομαλά γίνεται.
Συγκεκριμένα, καθορίζεται ως πρώτο στάδιο της διαδικασίας η κοινή εξερεύνηση, προετοιμασία και υποστήριξη, δεύτερον η κοινή χαρτογράφηση, τακτική αξιολόγηση και ανάλυση, τρίτον η κοινή επισκόπηση της κατάστασης και υιοθέτηση στρατηγικών για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τέταρτον η υιοθέτηση κατάλληλων μέτρων και δράσεων. Τέλος, ως πέμπτο στάδιο καθορίζεται η τακτική κοινή παρακολούθηση, μάθηση, αξιολόγηση, το σημείο όπου συμπληρώνεται πλήρως ο κύκλος με μια κοινή αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων και συζήτησης σχετικά με το κατά πόσον είναι απαραίτητη η περαιτέρω ανάλυση, η ευαισθητοποίηση και η υποστήριξη ή οι δράσεις.
Είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί πως, αν και οι προεργασίες της σύνταξης της συμφωνίας ξεκίνησαν πολύ πριν την πανδημία και την εξαγγελία των περιορισμών, οι σημερινές συνθήκες την έχουν καταστήσει εξαιρετικά επίκαιρη και αποτελεί αδήριτη ανάγκη η εφαρμογή της, καθότι οποιοδήποτε άλλο σενάριο αποτελεί τροχοπέδη της ψηφιακής μετάβασης και της κυπριακής ανάπτυξης τόσο του επιχειρείν, όσο και της οικονομίας.
Ποιους δεσμεύει η συμφωνία
Είναι δεσμευτική η συμφωνία – πλαίσιο για τους εργοδότες και τους εργαζόμενους στην Κύπρο;
Η Ευρωπαϊκή Συμφωνία – Πλαίσιο για τη Ψηφιοποίηση έχει υπογραφεί από εκπροσώπους εργοδοτών και εργοδοτουμένων που καλύπτουν το σύνολο του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Ως εκ τούτου, δεσμεύει τα μέλη της SMEunited, της οποίας το ΚΕΒΕ είναι μέλος, της Business Europe, CEEP, ETUC και της Επιτροπής του Συνδέσμου EUROCADRES/CEC.
Τα συμβαλλόμενα μέρη είναι υποχρεωμένα να προωθήσουν και να εφαρμόσουν εργαλεία και μέτρα, όπου απαιτείται σε εθνικό, κλαδικό και/ή επιχειρησιακό επίπεδο σύμφωνα με τις διαδικασίες και τις πρακτικές που αφορούν ειδικά τη διοίκηση και την απασχόληση στα Κράτη Μέλη και στις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Σήμερα διανύουμε ήδη τρία και πλέον έτη μετά την υπογραφή της συμφωνίας και άρα επίσημα έχει ξεκινήσει η υποχρέωση για την εφαρμογή της.
Ο κίνδυνος απώλειας θέσεων εργασίας
Μόλις προ μερικών ημερών η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα ανέφερε πως η τεχνητή νοημοσύνη που ήδη προκαλεί ανησυχία σε εργαζόμενους θα επηρεάσει το 40% των θέσεων εργασίας. Είναι δικαιολογημένη η ανησυχία που επικρατεί μεταξύ εργαζομένων;
Η αγορά εργασίας παρουσιάζει σημαντικές αλλαγές, λόγω των οικονομικών συνθηκών και γεωπολιτικών ανακατατάξεων της τελευταίας δεκαετίας, λόγω της επιτάχυνσης της τεχνολογικής ανάπτυξης, της ανάγκης εις βάθους εξειδίκευσης (κυρίως τεχνικής και επιστημονικής) και της πανδημίας του Covid-19.
Με την επιτάχυνση της εξ αποστάσεως εργασίας και τις συγκεκριμένες αλλαγές είναι δικαιολογημένη η ανησυχία που επικρατεί μεταξύ των εργαζομένων γύρω από το θέμα, καθότι είναι παρατηρητές ή και μέτοχοι στο επίκεντρο των εξελίξεων.
Η Ευρώπη είναι ένα μείγμα τοπικών αγορών εργασίας, με διαφορετικές δεξιότητες στο μείγμα του εργατικού δυναμικού, διαφορετικές δυνατότητες καινοτομίας και διαφορετικό επιχειρηματικό δυναμισμό.
Υπάρχουν 1.100 τοπικές οικονομίες στην Ευρώπη, σε 13 ομάδες, οι οποίες εμπίπτουν σε τρεις μεγαλύτερες κατηγορίες, αναλόγως της δυναμικότητας της ανάπτυξης, της σταθερότητας και της πτωτικής τάσης της οικονομίας τους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως σύμφωνα με έρευνες, 50 εκ. νέες θέσεις εργασίας σχετικές με την τεχνολογία και 5 εκ. θέσεις σχετικές με τον κλάδο της φροντίδας υγείας αναμένεται να δημιουργηθούν ως το 2030. Επίσης, 250 χιλ. θέσεις για Data Scientists θα έχουν δημιουργηθεί μέχρι το 2025 στην Ευρώπη και επιπρόσθετα για κάθε 1 εκ. δουλειές που χάνονται άλλες 1.75 εκ. θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν από το 2018 ως το 2025.
Η διασφάλιση της απασχόλησης μέσω των απαραίτητων δεξιοτήτων στην ψηφιακή εποχή καθώς και οι αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας είναι στον πυρήνα της Συμφωνίας.
Μεγαλύτερη ευελιξία για τηλεργασία
Ανησυχία επικρατεί σε εργαζομένους και για το δικαίωμα στην αποσύνδεση, στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης. Το ζήτημα όσον αφορά την τηλεργασία φαίνεται να ρυθμίστηκε βάσει της πρόσφατης νομοθεσίας. Υπάρχουν άλλες συστάσεις στη συμφωνία – πλαίσιο για το ζήτημα;
Στη Συμφωνία αναφέρεται ρητά πως είναι προς το συμφέρον των εργοδοτών και των εργαζομένων να προσαρμόσουν την οργάνωση της εργασίας, όπου απαιτείται, στον συνεχιζόμενο μετασχηματισμό της εργασίας, που απορρέει από τη χρήση ψηφιακών συσκευών.
Αφενός, επικροτείται ο σεβασμός στο δικαίωμα αυτό και, αφετέρου, τονίζεται πως τέτοιες μορφές απασχόλησης θα πρέπει να εξετάζουν με ελαστικότητα τέτοιες περιπτώσεις, υπό τη χάρη της διαπραγμάτευσης, της εμπιστοσύνης μεταξύ των μερών και της αυτορρύθμισης, νοουμένου ότι είναι συμφωνημένα τα θέματα υπερωριών και αποζημίωσης.
Έμμεσα, υποδεικνύεται η σύσταση Κώδικα Καλής Πρακτικής που να σκιαγράφει μέτρα κατάρτισης, ευαισθητοποίησης και σεβασμού των κανόνων για το χρόνο εργασίας και τους κανόνες τηλεργασίας και κινητής εργασίας, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου χρήσης ψηφιακών εργαλείων.
Επιπρόσθετα, προτείνει τη δέσμευση από τη Διοίκηση, για τη δημιουργία μιας κουλτούρας που αποφεύγει την επικοινωνία εκτός του χρόνου εργασίας και πως η επίτευξη των οργανωτικών στόχων δεν πρέπει να απαιτεί σύνδεση εκτός ωρών εργασίας.
Το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, έχοντας ως γνώμονα τη βελτίωση της ευημερίας του συνόλου καθολικά και όχι αποσπασματικά και μεμονωμένα, έχει την άποψη πως αποτελεί αδήριτη ανάγκη η διενέργεια βαθύτερης έρευνας της φιλοσοφίας της τηλεργασίας, υπό ένα μακροπρόθεσμο πρίσμα, αφού θα πρέπει να προσφέρει απαραίτητα και στα δύο μέρη μεγαλύτερη ευελιξία.
Αναντίρρητα λοιπόν, εξάγεται το συμπέρασμα πως επιβάλλεται ορθή εφαρμογή της τηλεργασίας, προκειμένου να αξιοποιηθούν τα οφέλη και να μετριαστούν οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις.
