Το ουσιαστικό αποτύπωμα των γυναικών στις ηγετικές πυραμίδες στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα αυξάνεται σταδιακά, όμως το μισθολογικό χάσμα, αν και γεφυρώνεται, παραμένει και απαιτείται συντονισμένη προσπάθεια για τη γεφύρωσή του.
Αυτό δείχνουν τα στοιχεία που παρουσίασε η Νίκη Χριστοφή, μέλος της Επιτροπής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης του ΣΕΛΚ (Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου) και μέντορας σε θέματα επιχειρηματικότητας, σε πρόσφατη ημερίδα για εργασιακά θέματα.
Βασική πηγή της έρευνας της κυρίας Χριστοφή ήταν το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ισότητας των Φύλων, το οποίο, στην προσπάθειά του να κατατάξει τα κράτη μέλη ανάλογα με την πρόοδο που παρουσιάζουν για την ισότητα, χρησιμοποιεί το εργαλείο Δείκτης Ισότητας Φύλων (Gender Equality Index).
Η βαθμολογία του Δείκτη (“Index”) κυμαίνεται από το 1 έως το 100. Με βάση τον συγκεκριμένο δείκτη, για το έτος 2023 η Κύπρος είχε βαθμολογία 60,7 μονάδες από τις 100 και είναι 21η στην ΕΕ, ενώ η Ελλάδα έχει βαθμολογία 58 μονάδες και είναι 24η.
Ο μέσος όρος των κρατών μελών της ΕΕ είναι οι 70,2 μονάδες. Πρώτη στην κατάταξη είναι η Σουηδία, με βαθμολογία 82,2 μονάδες και στον αντίποδα βρίσκεται η Ρουμανία, με βαθμολογία 56,1 μονάδες.
Η πρόοδος της Κύπρου
Παρατηρείται σημαντική πρόοδος της Κύπρου κατά το πέρασμα των ετών, σύμφωνα με τον Δείκτη. Ενώ το έτος 2005 η Κύπρος είχε βαθμολογία 38,5 μονάδες, το 2023 διπλασίασε το αποτύπωμα στον δείκτη ισότητας, σκαρφαλώνοντας στις 60,7 μονάδες. Ένα ερώτημα που τίθεται είναι γιατί το μεγάλο άλμα στη βαθμολογία δεν αντικατοπτρίζεται και στις οικονομικές απολαβές;
Η απάντηση ήρθε προ ολίγων ημερών από την Επίτροπο Ισότητας των Φύλων Τζόζη Χριστοδούλου.
Στην Κύπρο, η παρουσία γυναικών σε θέσεις ηγετικές/εξουσίας είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με την παρουσία των ανδρών. Από την άλλη, οι γυναίκες ξοδεύουν πολύ περισσότερο χρόνο σε θέματα φροντίδας του σπιτιού και των παιδιών. Παρ’ όλα αυτά, μειώθηκε αρκετά στην Κύπρο και το χάσμα αμοιβών.
Τι λένε τα στοιχεία και οι αριθμοί
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, για το τρίτο τρίμηνο του 2023 οι άντρες που εργάζονται στην Κύπρο στην κατηγορία διευθυντές και διοικητικοί λειτουργοί ήταν περισσότεροι από τις γυναίκες στις αντίστοιχες θέσεις κατά 734 (ως αυτοαπασχολούμενοι) και κατά 8.971 (ως υπάλληλοι).
Σημαντικό στοιχείο επίσης είναι ότι οι γυναίκες που εργάζονται στην Κύπρο στην κατηγορία προσοντούχοι και άλλοι ειδικοί είναι περισσότερες από τους άντρες κατά 2.264 (ως αυτοαπασχολούμενες( και κατά κατά 11.620 (ως υπάλληλοι). Οι άντρες που εργάζονται στην Κύπρο ως αυτοαπασχολούμενοι, σε όλα τα επαγγέλματα, υπερβαίνουν τον αριθμό των γυναικών κατά 8.709.
Εκπαίδευση και δεξιότητες
Το 40% του συνόλου των γυναικών στην Κύπρο είναι απόφοιτες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ μόλις το 35% των ανδρών στην Κύπρο είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όσον αφορά τη συμμετοχή σε εκπαίδευση και κατάρτιση, το 16% των γυναικών στην Κύπρο συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά σεμινάρια, το ίδιο ποσοστό ισχύει και για τους άντρες.
Αμοιβές και μέσος όρος ΕΕ
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στατιστικά, του 2021, οι γυναίκες στην Κύπρο αμείβονται με 90,3 σεντ (0,903€) για κάθε ένα ευρώ που αμείβονται οι άντρες. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος εμφανίζει τις γυναίκες στην ΕΕ να αμείβονται με 87,3 σεντ (0,873€) για κάθε ένα ευρώ που αμείβονται οι άντρες.
Η Κύπρος βάσει αυτών το στοιχείων βρίσκεται σε καλύτερη μοίρα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Τα συμπεράσματα εξάγονται από τη διαφορά μεταξύ των μέσων ακαθάριστων ωριαίων αποδοχών των ανδρών αμειβόμενων υπαλλήλων και των γυναικών, ως ποσοστό των μέσων ακαθάριστων ωριαίων αποδοχών των ανδρών και αφορά επιχειρήσεις που απασχολούν 10 ή περισσότερους υπαλλήλους και ανήκουν στους τομείς της βιομηχανίας, των κατασκευών και των υπηρεσιών (εκτός από Δημόσια Διοίκηση, Άμυνα, υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση).
Το χάσμα στα διευθυντικά στελέχη
Όσον αφορά τις μηνιαίες απολαβές ανώτερων διευθυντικών και διοικητικών στελεχών στην Κύπρο, τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας δείχνουν ότι υπάρχει ποσοτική διαφορά στο εύρος των απολαβών που απολαμβάνουν τα δύο φύλα.
- Στην κατηγορία ανώτερα διοικητικά και διευθυντικά στελέχη, ο μέσος όρος του μισθών των αντρών είναι τα €6,019 , ενώ για τις γυναίκες είναι τα €4,945 μηνιαία .
- Στην κατηγορία γενικοί διευθυντές και ανώτερα στελέχη, ο μέσος όρος του μισθού των αντρών είναι €12,481, ενώ για τις γυναίκες τα €11,706 μηνιαία.
- Όσον αφόρα τους διοικητικούς και εμπορικούς διευθυντές, οι άνδρες αμείβονται με €6,227 και οι γυναίκες με €4,945 μηνιαία.
- Για διευθυντές παραγωγής και ειδικευμένων υπηρεσιών ο μέσος όρος της μηνιαίας αμοιβής των ανδρών είναι τα €4,747 και για τις γυναίκες τα €4,556.
- Στον τομέα διευθυντές ξενοδοχείων, εστιατορίων, επιχειρήσεων χονδρικού και λιανικού εμπορίου και άλλων υπηρεσιών συναντούμε τη μικρότερη διαφορά, με τις γυναίκες να αμείβονται κατά μέσο όρο με €3,012 και οι άνδρες με €3,122.
Ενδεικτικά παραθέτουμε και αμοιβές από επαγγελματικούς τομείς, με τα στοιχεία να αφορούν σε πλήρως απασχολούμενους υπαλλήλους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, με δεδομένα του Οκτωβρίου του 2018, που είναι τα τελευταία διαθέσιμα από την Στατιστική.
Όσον αφορά το επάγγελμα τον λογιστών και των ελεγκτών, στην Κύπρο το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων φέρεται να είναι €30, με τους άνδρες να αμείβονται €2,935 μηνιαίως και οι γυναίκες με €2,905.
Στους δικηγόρους το χάσμα είναι ακόμη πιο μικρό, μόλις €13 τον μήνα, σύμφωνα πάντα με τα τελευταία στοιχεία.
Η διαφορά στις μηνιαίες απολαβές των διευθυντών ανθρωπίνου δυναμικού είναι €201. Νέα έρευνα έχει διενεργηθεί με δεδομένα του Οκτωβρίου του 2022 και τα αποτελέσματά της αναμένεται να δημοσιευθούν τον Σεπτέμβριο του 2024 από την Στατιστική Υπηρεσία.
Η κατανομή ανά φύλο στη Δημόσια Υπηρεσία
Η κατανομή μηνιαίων κυβερνητικών υπαλλήλων της Κύπρου ανά φύλο και κατά μισθοδοτική κλίμακα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (Ιανουάριος του 2023) έχει ως εξής:
- Στην κλίμακα Α14-Α16 υπερτερούν οι άντρες, με ποσοστό 55%, ενώ στην κλίμακα Α8-Α13 υπερτερούν οι γυναίκες με ποσοστό 63%.
- Σε δύο τομείς οι γυναίκες ποσοτικά έχουν τα ηνία. Στην Εκπαιδευτική Υπηρεσία υπερτερούν οι γυναίκες με ποσοστό 75%, ενώ στο δικαστικό σώμα είναι το 55,6%, με υποσημείωση πως το 2006 ήταν μόλις το 34,4%.
- Για χάρη των αριθμών και των συγκρίσεων, το 2000 η ποσοστιαία κατανομή των γυναικών στο Υπουργικό Συμβούλιο ήταν 0%, το 2015 8,3% και το 2023 ανήλθε στο 35,3%.
Πότε η 100% ισότητα αμοιβών;
Στο ερώτημα απαντά η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (International Labour Organization – ILO): Με τον τρέχοντα ρυθμό προόδου, θα μας πάρει τουλάχιστον έως το 2086 για να επιτευχθεί ισότητα αμοιβών σε παγκόσμιο επίπεδο.
- Οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για να εξαχθούν τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο ρεπορτάζ είναι η Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου, η Eurostat και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων.
Η έρευνα παρουσιάστηκε σε ημερίδα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων με τον Σύνδεσμο Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου.
