Όπως έχει γραφεί τις προηγούμενες μέρες, το νέο διοικητικό συμβούλιο της ΑΗΚ, μαζί με τη διεύθυνση, έχουν επαναβεβαιώσει την επιθυμία της Αρχής Ηλεκτρισμού να προχωρήσει με την εγκατάσταση στον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό Δεκέλειας δύο αεριοστροβίλων, συνολικής ισχύος 80 μεγαβάτ. Ενώπιον της ΡΑΕΚ, η ΑΗΚ έχει από τον περασμένο Νοέμβριο καταθέσει αίτηση για τις δύο γεννήτριες, μαζί με αίτηση για ένα σύστημα αποθήκευσης ενέργειας, για 40 μεγαβάτ.
Η συνάντηση που πραγματοποίησαν την Τετάρτη η ανώτατη διοίκηση της ΡΑΕΚ και αντιπροσωπία της ΑΗΚ, αποτελούμενη από τον πρόεδρο και μέλη του συμβουλίου αλλά και διευθυντικά στελέχη, οδήγησε σε συνεννόηση για την τάχιστη προώθηση της αίτησης, εφόσον οι υπηρεσίες της ΑΗΚ συμπληρώσουν την αρχική αίτηση με νέα έγγραφα και μελέτες, μέσα στο επόμενο δίμηνο.
Γιατί θεωρούνται απαραίτητες
Η εγκατάσταση των δύο αεριοστροβίλων θα εξυπηρετήσει δύο σημαντικές ανάγκες:
– Πρώτον, θα αυξήσει τη διαθέσιμη ενέργεια, ώστε να διασκεδαστούν οι ανησυχίες της ΡΑΕΚ και του ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς (ΔΣΜΚ) για πιθανή έλλειψη επάρκειας ηλεκτρισμού το καλοκαίρι του 2025 και μετέπειτα.
– Δεύτερον, θα επιτρέψει ενίσχυση και διασφάλιση της παραγωγής ενέργειας από το ανατολικό σκέλος του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας, ώστε να διασκεδαστούν οι ανησυχίες του Διαχειριστή Μεταφοράς για ενδεχόμενα προβλήματα αστάθειας, καθώς, λόγω παραλυτικών κυμάτων βραχυκύκλωσης στην περιοχή Βασιλικού, δεν μπορεί να στηριχθεί το σύστημα εξ ολοκλήρου στην παραγωγή ενέργειας από τους σταθμούς στο Βασιλικό (όσο και αν αυξηθεί η δυνατότητα παραγωγής από την ΑΗΚ και τις ιδιωτικές εταιρείες PEC και Paramount).
Η κριτική που κατά κύριο λόγο ασκείται στην ΑΗΚ, τη ΡΑΕΚ και το Υπουργείο Ενέργειας αφορά την καθυστέρηση στην αναβάθμιση του σταθμού στη Δεκέλεια, με κίνδυνο να μην προλάβουν να λειτουργήσουν οι δύο αεριοστρόβιλοι μέχρι το καλοκαίρι του ’25.
Ισχύει όμως και σε αυτή την περίπτωση η ρήση «κάλλιο αργά παρά ποτέ;». Η μεγάλη πλειοψηφία των αρμοδίων και άλλων ενδιαφερομένων λέει ναι.
Υπάρχουν όμως και κάποιοι τεχνοκράτες στον τομέα της ενέργειας που διατηρούν επιφυλάξεις κατά πόσο η λύση στα δύο πιο πάνω προβλήματα (επάρκεια και ευστάθεια) βρίσκεται στην εγκατάσταση νέων μονάδων παραγωγής από ντίζελ. Δεδομένης, μεταξύ άλλων παραγόντων, της δέσμευσης για πράσινη μετάβαση και αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.
Χωρίς να έχουμε τις τεχνοκρατικές γνώσεις για να τοποθετηθούμε υπέρ της μίας ή της άλλης θέσης, καταγράφουμε σήμερα τη διαφωνία κάποιων τεχνοκρατών στην απόφαση να εγκατασταθούν στη Δεκέλεια οι δύο αεριοστρόβιλοι και εξηγούμε τους παράγοντες στους οποίους στηρίζεται.
Η κατάσταση στη Δεκέλεια
Δεδομένης της αδυναμίας να χρησιμοποιηθεί φυσικό αέριο στη Δεκέλεια, ακόμα και αν ολοκληρωθεί το τερματικό LNG στο Βασιλικό και λειτουργήσει μέσα στο 2025 (έλλειψη αγωγών και συστήματος μεταφοράς αερίου στη Δεκέλεια), η λειτουργία των δύο νέων γεννητριών (όπως και των υφιστάμενων στον ίδιο σταθμό) θα γίνεται με ντίζελ. Το ακριβότερο των πετρελαιοειδών. Και αυτό, σύμφωνα με τους τεχνοκράτες στους οποίους αναφερόμαστε, θα δεσμεύσει την ΑΗΚ και τον σταθμό της Δεκέλειας σε παράταση της ακριβής παραγωγής.
Οι ίδιοι τεχνοκράτες επισημαίνουν πως οι δύο μονάδες που προγραμματίζεται να εγκατασταθούν στη Δεκέλεια θα είναι ανοικτού κύκλου και όχι συνδυασμένου κύκλου, κάτι που αυξάνει το κόστος ανά κιλοβατώρα. Οι μονάδες 4 και 5 που λειτουργούν τώρα στο Βασιλικό είναι«συνδυασμένου κύκλου».
Αυτό στην πράξη σημαίνει πως δύο αεριοστρόβιλοι (ανά μονάδα) παράγουν με φυσικό αέριο (εμείς τις λειτουργούμε με πανάκριβο ντίζελ για τους γνωστούς λόγους, προκαλώντας και αυξημένη φθορά τους) και από τα καυσαέρια των δύο αεριοστροβίλων λειτουτουργεί ένας ατμοστρόβιλος πίσω από αυτούς, ο οποίος παράγει όση ενέργεια παράγει και ο ατμοστρόβιλος, χωρίς καύσιμο! Δηλαδή, σχεδόν δωρεάν. Ρίχνοντας το συνολικό κόστος ανά κιλοβατώρα για όλη τη μονάδα.
Δυστυχώς, υπό τις παρούσες συνθήκες, ούτε αυτό λειτουργεί στο Βασιλικό βάσει των εργοστασιακών ρυθμίσεων και δυνατοτήτων, καθώς η υπολειτουργία των μονάδων 4 και 5, ώστε να αξιοποιείται κατά προτεραιότητα το πράσινο» ρεύμα των ΑΠΕ, δεν επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση των μονάδων σε συνδυασμένο κύκλο, εν ολίγοις δεν αξιοποιούμε στο βαθμό που θα μπορούσαμε το δωρεάν ρεύμα των δύο ατμοστροβίλων των μονάδων 4 και 5. Αυτός είναι από τους βασικούς λόγους που, αν και αυξάνεται συνεχώς η χρήση ρεύματος από «φθηνά φωτοβολταϊκά», αυξάνεται το τελικό κόστος ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές.
Ο ανοικτός κύκλος λειτουργίας των δύο αεριοστροβίλων στη Δεκέλεια σημαίνει πως δεν θα υπάρχει η τεχνική δυνατότητα να αξιοποιούνται τα καυσαέρια από το ντίζελ, για να παράγεται σχεδόν δωρεάν ηλεκτρισμός, καθώς δεν θα υπάρχουν ατμοστρόβιλοι. Συνεπώς, εξ ορισμού η παραγωγή στη Δεκέλεια θα είναι ακριβότερη.
Σήμερα, στη Δεκέλεια λειτουργούν δύο αξιόπιστες μονάδες εσωτερικής καύσης (ΜΕΚ), με ισχύ 50 μεγαβάτ έκαστη, με χρήση ντίζελ, και έξι ατμοηλεκτρικές μονάδες, με ονομαστική ισχύ 60 μεγαβάτ έκαστη. Είναι οι πολυσυζητημένες «κοτζιάκαρες», ηλικίας 40 χρόνων περίπου, τις οποίες θα έπρεπε να είχαμε ήδη αποσύρει, καθώς είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρες και ρυπογόνες και η ΕΕ επιτρέπει τη χρήση τους (για άλλα 5-6 χρόνια) κατ’ εξαίρεση, μόνο και μόνο γιατί δεν μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες χωρίς αυτές.
Πέραν της μεγάλης ηλικίας και της ξεπερασμένης τεχνολογίας τους, οι έξι ατμολέβητες έχουν και τα κακά τους χάλια, λόγω παρατεταμένης πλημμελούς συντήρησης, παρά τις ηρωικές προσπάθειες του εκεί προσωπικού, καθώς εδώ και χρόνια ο σταθμός στη Δεκέλεια αντιμετωπιζόταν σαν «παραπαίδι» της ΑΗΚ και λειτουργεί με κουτσουρεμένες λειτουργικές δαπάνες, με μειωμένο προσωπικό και με την πίεση να μην βγάζει μονάδες «έξω», ακόμα και αν αυτό επιβάλλεται, για να μην διακινδυνεύσει η ομαλή κάλυψη της ζήτησης αλλά και να μην υπονομευθεί η ευστάθεια – ισορροπία ολόκληρου του συστήματος, ιδιαίτερα αν ληφθούν υπόψη οι έκτακτες ανάγκες που προκαλεί στο σύστημα και τον Διαχειριστή η μεγάλη αύξηση στην παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά και αιολικά συστήματα και κυρίως η υποχρέωση ταχύτατων και αναγκαίων αυξομειώσεων στην παραγωγή από τις συμβατικές μονάδες της ΑΗΚ, για να κλείσουν οι τρύπες που προκαλούν τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά, λόγω της εξάρτησης της παραγωγής τους από τις καιρικές συνθήκες και την ηλιοφάνεια, αλλά και λόγω της έλλειψης μπαταριών για αποθήκευση.
Το «βάλε – βγάλε» μονάδες της ΑΗΚ, η υποχρέωση συνεχούς λειτουργίας ή διατήρησης σε φάση ετοιμότητας κάποιων μονάδων πετρελαίου, για τις περιπτώσεις που η παραγωγή από ΑΠΕ θα μειωθεί ή θα αυξηθεί απότομα, οδηγεί σε πολύ ακριβότερη και πολύ πιο ρυπογόνα (και πάλι ακριβότερη) ενέργεια, αλλά οδηγεί και σε φθορές και καταπόνηση των συμβατικών γεννητριών.
Η αντιπρόταση τεχνοκρατών
Υπό τις πιο πάνω συνθήκες, η προσθήκη δύο νέων αεριοστροβίλων στη Δεκέλεια, ισχύος 80 μεγαβάτ, μοιάζει να είναι μια εύκολη και πολύ βοηθητική ενέργεια για όλο το σύστημα. Αυτό πιστεύουν οι περισσότεροι και σε αυτό συμφωνούν ΡΑΕΚ και ΑΗΚ.
Όμως, υπάρχει και η διαφορετική τεχνοκρατική άποψη. Η οποία υποστηρίζει την ταχύτατη και επείγουσα στροφή στην περαιτέρω αξιοποίηση των φωτοβολταϊκών αλλά και της τεχνολογίας αποθήκευσης (μπαταρίες) από την ΑΗΚ και τον Διαχειριστή Μεταφοράς.
Η εναλλακτική άποψη συντίθεται από τα εξής:
– Επείγουσα προώθηση της κατασκευής φωτοβολταϊκών πάρκων από την ΑΗΚ, σε άγονες ή υποβαθμισμένες περιβαλλοντικά περιοχές (νοουμένου ότι μπορούν να συνδεθούν με δίκτυο), όπου υπάρχει χαλίτικη γη ή γη που έχει δεσμευτεί από το κράτος για λειτουργία μεταλλείων ή άλλων οχληρών δραστηριοτήτων και δεν μπορούν να αξιοποιηθούν διαφορετικά.
– Επείγουσα εξασφάλιση από την ΑΗΚ πράσινης ενέργειας από φωτοβολταϊκά, ιδιωτικής παραγωγής, μέσω μειοδοτικών διαγωνισμών, που θα διασφαλίσουν αύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρισμού σε πολύ χαμηλές τιμές ανά κιλοβατώρα και μείωση κατά τι του συνολικού κόστους για όλους τους καταναλωτές.
– Επείγουσα προώθηση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, στη Δεκέλεια και αλλού, ώστε αυτές και άλλες επενδύσεις στις ΑΠΕ να μπορούν να αξιοποιηθούν στον μέγιστο βαθμό και ανά πάσα στιγμή, ακόμα και τη νύχτα.
– Επείγουσα προώθηση ουσιαστικής συντήρησης και επιδιόρθωσης των πεπαλαιωμένων μονάδων στη Δεκέλεια, για ασφαλή παράταση της ωφέλιμης ζωής τους και της ευστάθειας που προσφέρουν στο σύστημα, χωρίς να χρειαστεί η αγορά νέων συμβατικών μονάδων, που διαιωνίζουν την ακριβή και ρυπογόνα παραγωγή.
– Επείγουσα κατασκευή – λειτουργία υποσταθμών στην περιοχή Βασιλικού, ώστε να μειωθούν τα ρεύματα βραχυκύκλωσης και να αυξηθεί η παραγωγή που μπορεί να αξιοποιηθεί από τους εκεί σταθμούς, χωρίς προβλήματα στην ισορροπία του συστήματος.
