Τελικά, η μεγάλη και μακρά συζήτηση που έγινε στη Βουλή και τη δημόσια σφαίρα για την αλλαγή του νομικού πλαισίου για τις εκποιήσεις, με τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, δεν είχε τον αναμενόμενο αντίκτυπο στην αξιοποίηση των νέων ρυθμίσεων από τους δικαιούχους.

Τα στοιχεία που παραθέτει η νέα Χρηματοοικονομικός Επίτροπος Βαλεντίνα Γεωργιάδου, μέσα από συνέντευξή της στον «Φιλελεύθερο», είναι απογοητευτικά.

Τους πέντε τελευταίους μήνες που βρίσκεται σε εφαρμογή το νέο νομικό πλαίσιο, το οποίο δίνει το δικαίωμα τους ενυπόθηκους οφειλέτες να αμφισβητήσουν το ποσό του χρέους τους, σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν το ακίνητο τους από εκποίηση, ελάχιστοι οφειλέτες απευθυνθήκαν στον Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης για να αξιοποιήσουν το νέο πλαίσιο.

Στη συνέντευξη της στον «Φ», η Χρηματοοικονομική Επίτροπος ενημερώνει πως το Γραφείο της δέχθηκε λιγότερα από δέκα παράπονα, τα οποία δεν τελεσφόρησαν, καθώς δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις νόμου.

Η κ. Γεωργιάδου εξέφρασε την εκτίμηση πως θα αυξηθούν τα παράπονα. Σημειώνει πως θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες τροποποιήσεις στη νομοθεσία για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του Γραφείου αλλά και για να αξιοποιήσουν περισσότεροι δανειολήπτες τον θεσμό του διαμεσολαβητή.

Παράλληλα, τονίζει πως η εξώδικη επίλυση διαφορών αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για τη διευθέτηση σωρείας διαφορών, για τις οποίες δεν χρειάζεται ο καταναλωτής να προσφεύγει στα δικαστήρια. Υποδεικνύει, επίσης, πως ο Φορέας δεν επιλαμβάνεται μόνο παραπόνων εναντίον τραπεζών και εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων αλλά και εναντίον ασφαλιστικών εταιρειών και εταιρειών παροχής επενδυτικών υπηρεσιών.

Τέλος, η νέα Επίτροπος, αναφέρεται στις προτεραιότητες που έθεσε μετά τον διορισμό της, οι οποίες περιλαμβάνουν καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών, αύξηση της αποτελεσματικότητας της εξώδικης επίλυσης και των φιλικών διακανονισμών.

Αναμονή για ανταπόκριση

Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού στο νέο νομικό πλαίσιο με το οποίο διευρύνθηκαν οι αρμοδιότητες του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου για τις εκποιήσεις; Πόσοι έχουν προσφύγει κοντά σας και πόσες υποθέσεις έχουν τελεσφορήσει;

Προσφάτως ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής το νέο νομικό πλαίσιο, με το οποίο διευρύνθηκαν οι αρμοδιότητες του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου και ταυτόχρονα τροποποιήθηκε και το νομικό πλαίσιο που διέπει τη διαδικασία εκποίησης, δίνοντας για πρώτη φορά το δικαίωμα αμφισβήτησης του απαιτούμενου ποσού στους ενυπόθηκους οφειλέτες. Το νέο νομικό πλαίσιο απευθύνεται, κυρίως, στους ευάλωτους δανειολήπτες και στα προβλήματα που τους ταλανίζουν, σε ό,τι αφορά στις σχέσεις τους με τα Αδειοδοτημένα Πιστωτικά Ιδρύματα (ΑΠΙ) αλλά και με τις Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων (ΕΕΠ).

Προχωρώντας σε μία σύντομη αποτίμηση της εφαρμογής του εν λόγω πλαισίου, φαίνεται, μέχρι στιγμής, να μην παρατηρείται σημαντική ροή παραπόνων/αιτήσεων, ιδίως σε ό,τι αφορά στους επιλέξιμους οφειλέτες, για σκοπούς επαλήθευσης του απαιτούμενου ποσού, ενώ βρίσκεται το ακίνητό τους σε διαδικασία εκποίησης.

Συγκεκριμένα, το Γραφείο του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου έχει λάβει κάτω των 10 παραπόνων από επιλέξιμους οφειλέτες, τα οποία, όμως, δεν τελεσφόρησαν, επειδή δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις, βάσει του τροποποιητικού νόμου.

Σημειώνεται, ωστόσο, ότι ορισμένες από τις περιπτώσεις που αφορούν σε επιλέξιμους οφειλέτες τελεσφόρησαν, με τη σύμφωνη γνώμη της Εταιρείας Εξαγοράς Πιστώσεων ή του ΑΠΙ και εκτός των διαδικασιών της δικής μας δικαιοδοσίας.

Θεωρώ, όμως, ότι σε σχέση με τους επιλέξιμους οφειλέτες, ο πιο πάνω αριθμός δεν ανταποκρίνεται σε πραγματικά δεδομένα, αφού σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις που προνοούνταν στον τροποποιητικό νόμο, δόθηκε χρόνος στην εφαρμογή του νέου νομικού πλαισίου. Σημειώνω, επίσης, ότι ύστερα από συνεννόηση με τους Συνδέσμους των ΑΠΙ και ΕΕΠ, δόθηκε χρόνος στο Γραφείο μας να προετοιμαστεί, επαρκώς, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι σχετικές μεταρρυθμίσεις που προέκυψαν από την υπό συζήτηση τροποποίηση.

Υπενθυμίζω ότι σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις, στις περιπτώσεις όπου είχε αποσταλεί Ειδοποίηση Τύπου «Θ»,«Ι» και «ΙΑ», βάσει του νέου νομικού πλαισίου, θα πρέπει να αποσταλούν, εκ νέου, οι πιο πάνω Ειδοποιήσεις. Επομένως, από τη στιγμή που ο τροποποιητικός νόμος δημοσιεύθηκε στις 19/12/2023 και, ταυτοχρόνως, τέθηκε σε ισχύ, εμείς δηλώνουμε ότι είμαστε επιχειρησιακά έτοιμοι να εξετάσουμε τέτοια παράπονα και θεωρούμε ότι σύντομα θα υπάρξει αύξηση στον αριθμό των εν λόγω παραπόνων.

Ποια κριτήρια θα πρέπει να τηρούν οι δανειολήπτες για να επωφεληθούν του νόμου;

Υπενθυμίζουμε ότι, με βάση το νέο νομικό πλαίσιο, επιλέξιμος οφειλέτης, δηλαδή ενυπόθηκος οφειλέτης με υποθήκη κύρια κατοικία αξίας κάτω των €350.000, δύναται εντός 21 ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της Ειδοποίησης Τύπου «ΙΑ» να υποβάλει παράπονο στο Γραφείο του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, με σκοπό την επαλήθευση του απαιτούμενου ποσού, συμπληρώνοντας το σχετικό έντυπο που είναι διαθέσιμο στο Γραφείο μας ή/και στην ιστοσελίδα του Γραφείου μας, στο πεδίο «Έντυπα».

Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση που έχει ήδη εκδοθεί απόφαση δικαστηρίου, σε σχέση με το απαιτούμενο υπόλοιπο, το Γραφείο μας δεν νομιμοποιείται να προωθήσει περαιτέρω την εξέταση του σχετικού παραπόνου. Επομένως, σε τέτοια περίπτωση, θα προχωρήσουμε στον τερματισμό του.
Εκτός από τη διαδικασία που αφορά στους επιλέξιμους οφειλέτες, η δικαιοδοσία του επιτρόπου έχει διευρυνθεί και σε σχέση με τη διαδικασία διορισμού διαμεσολαβητή, με σκοπό την αναδιάρθρωση πιστωτικών διευκολύνσεων, ακόμα και σε περιπτώσεις τερματισμένων δανείων, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Συγκεκριμένα, χρεώστης, δηλαδή φυσικό ή νομικό πρόσωπο (με κύκλο εργασιών κάτω των €350.000) και με αρχική συμβατική υποχρέωση που βρίσκεται σε ισχύ, δύναται να υποβάλει αίτηση προς τον σκοπό αυτό, συμπληρώνοντας το σχετικό έντυπο που είναι, επίσης, διαθέσιμο στο Γραφείο μας ή/και στην ιστοσελίδα μας, στο πεδίο «Έντυπα». Σημειώνω, ωστόσο, ότι τα τερματισμένα δάνεια, για τα οποία μπορούν να απευθυνθούν οι συμπολίτες μας στο Γραφείο του Επιτρόπου, θα πρέπει να ήταν ήδη τερματισμένα στις 19/12/2023 και η σχετική αίτηση, δύναται να υποβληθεί μέχρι τις 19/06/2024. Δηλαδή, για περίοδο 6 μηνών, μόνο, από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος των υπό συζήτηση τροποποιήσεων.

Σημαντικό εργαλείο

Ποιο όφελος έχουν οι καταναλωτές με την εξώδικη επίλυση διαφορών;

Όπως πολλές φορές ανέφερα, η εξώδικη επίλυση διαφορών αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για τη διευθέτηση σωρείας διαφορών, για τις οποίες δεν χρειάζεται ο καταναλωτής να προσφεύγει στα δικαστήρια. Αναμφίβολα, αν και η δικαστική οδός εξυπηρετεί σε ικανοποιητικό βαθμό τον σκοπό της δικαιοσύνης, εντούτοις, ως γνωστόν, συνδέεται και με κοστοβόρες, χρονοβόρες αλλά και ψυχοφθόρες διαδικασίες.

Ο θεσμός που υπηρετώ αποτελεί φορέα εξώδικης επίλυσης χρηματοοικονομικών διαφορών. Χρηματοοικονομικές διαφορές είναι όποιες διαφορές προκύπτουν από συναλλαγές με χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, όπως αυτές προνοούνται στον νόμο που διέπει τη λειτουργία του Γραφείου μας και του Φορέα, ευρύτερα.

Υπενθυμίζω ότι ο Επίτροπος δεν επιλαμβάνεται παραπόνων μόνο εναντίον τραπεζών και εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων. Η δικαιοδοσία του Επιτρόπου αφορούσε διαχρονικά και την εξέταση παραπόνων εναντίον ασφαλιστικών εταιρειών και εταιρειών παροχής επενδυτικών υπηρεσιών.

Ακριβώς λόγω αυτού του μεγάλου φάσματος διαφορών που μπορεί να επιληφθεί, αποτελεί μία εξαιρετικά σημαντική ευκαιρία για τους επηρεαζόμενους καταναλωτές.

Οι προτεραιότητες που τέθηκαν και οι ανάγκες σε προσωπικό

Μετά τον διορισμό σας, κυρία Γεωργιάδου, στη θέση του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, ποιες είναι οι προτεραιότητες σας; Ο Φορέας Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης θα πρέπει να ενισχυθεί με προσωπικό για να είναι πιο ευέλικτος και αποτελεσματικός;

Οφείλω να πω ότι με την ανάληψη των καθηκόντων μου έθεσα αρκετές προτεραιότητες, σημαίνουσας σημασίας. Πρωτίστως, έθεσα ως προτεραιότητά μου την προώθηση ενημερωτικών εκστρατειών για τις αρμοδιότητες του Γραφείου μας, με σκοπό την καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών που δύνανται να προσφεύγουν στο Γραφείο μας. Επιπροσθέτως, πρέπει να κατευθυνθούμε προς την υλοποίηση του στόχου για τη λειτουργία του Γραφείου μας, ως θεσμός εξώδικης επίλυσης, με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητάς του.

Συνεπώς, θα κατευθυνθούμε προς την επίτευξη φιλικών διακανονισμών επί διαφορών όπου η φύση του παραπόνου και τα ευρήματά μας το επιτρέπουν. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω της αλλαγής των διαδικασιών μας, αλλά και της δομής των αποφάσεών μας.Η ανάγκη αυτή καθίσταται επιτακτική, έχοντας υπόψη μας ότι δύσκολα επιτυγχάνεται η αποδοχή των αποφάσεων από τις χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις, βάσει και των στατιστικών στοιχείων που διαμορφώθηκαν καθ’ όλα τα χρόνια λειτουργίας του θεσμού.

Επιπρόσθετα, θα προσπαθήσω να συμβάλω, εκεί και όπου καλούμαι, για ενδεχόμενες τροποποιήσεις διαφόρων νόμων που σκοπό έχουν τη διασφάλιση των συμφερόντων των καταναλωτών, με γνώμονα πάντοτε την ειλικρίνεια και τον ορθολογισμό.

Κλείνοντας, θα πρέπει να τονίσω ότι η ευελιξία του Φορέα έχει ήδη διαφανεί, μέσα από τις ρυθμιστικές αλλαγές των διαδικασιών που υλοποιήθηκαν τους τελευταίους μήνες.

Σε ό,τι αφορά, τώρα, το ερώτημά σας περί ενίσχυσης του Φορέα με περισσότερο προσωπικό, θεωρώ ότι επί του παρόντος και στη βάση των σημερινών δεδομένων, αλλά και όγκου εργασίας του Γραφείου μας, δύναται να χρειαστεί ένας πολύ μικρός αριθμός προσωπικού.

Εντοπίστηκαν καταχρηστικές πρακτικές

Ποιες ήταν οι τελευταίες αποφάσεις που έχετε εκδώσει και τι αφορούσαν, κυρία Γεωργιάδου;

Οι τελευταίες αποφάσεις που έχουν εκδοθεί αφορούν περιπτώσεις υπερχρεώσεων, ένεκα παράνομων ή/και αντισυμβατικών ή/και καταχρηστικών πρακτικών σε δανειακές συμβάσεις. Σημειώνεται ότι η πολιτική που ακολουθεί, πλέον, το Γραφείο μας, έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο που να εξυπηρετεί τον σκοπό της εξώδικης επίλυσης και, ταυτόχρονα, να συμβάλλει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας του θεσμού.

Σημειώνεται ότι οι αποφάσεις της Επιτρόπου δεν δημιουργούν προηγούμενο, ούτε δεδικασμένο. Αυτό, επί τη ευκαιρία, το τονίζω, καθότι ορισμένες φορές η εντύπωση που επικρατεί παραβλάπτει τη διευθέτηση διαφορών και αποθαρρύνει τις χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις από την αποδοχή αποφάσεων.

Επισημαίνω ότι κάθε περίπτωση παραπόνου είναι διαφορετική και κρίνεται από τα δικά της γεγονότα και περιστάσεις. Άρα, ως φορέας εξώδικης επίλυσης πρέπει να εδραιωθεί και να πορεύεται με αυτήν την πυξίδα, γιατί ως τέτοιος μπορεί να καταστεί πολύ ωφέλιμος για την κοινωνία.

Aλλαγές στη νομοθεσία

Εκτιμάτε πως πρέπει να υπάρξουν περαιτέρω αλλαγές στη νομοθεσία; Και αν ναι, πού θα πρέπει να επικεντρωθούν;

Θεωρώ ότι ο θεσμός αυτός έχει να προσφέρει περισσότερα στους συμπολίτες μας, διατηρώντας τον σκοπό του, που δεν είναι άλλος από τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, ενεργώντας, πάντοτε, δίκαια και αμερόληπτα.

Υπάρχουν κάποιες τροποποιήσεις που θεωρώ ότι πρέπει να προωθηθούν, καθαρά για σκοπούς αποτελεσματικότερης λειτουργίας του Γραφείου μας και διευκόλυνσης των διαδικασιών που αφορούν στη δικαιοδοσία του Επιτρόπου.

Ουσιαστικές αλλαγές ενδεχομένως να πρέπει να προωθηθούν στο μέρος του νόμου που αφορά στη δικαιοδοσία του Επιτρόπου για διορισμό διαμεσολαβητή, με σκοπό την αναδιάρθρωση πιστωτικών διευκολύνσεων, ούτως ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν περισσότεροι δανειολήπτες από την εν λόγω διαδικασία.

Σημειώνω ότι οι όποιες αλλαγές δεν θα επιφορτίσουν το Γραφείο μας, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ρόλος του Επιτρόπου, σε ό,τι αφορά στη διαδικασία αυτή, είναι αμιγώς συντονιστικός.