Χωρίς αποτέλεσμα παραμένουν οι προσπάθειες της ΑΗΚ για αγορά και εγκατάσταση 400,000 έξυπνων μετρητών και δεν έχει γνωστοποιηθεί ακόμα δημοσίως κατά πόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε ή όχι παράταση στα χρονοδιαγράμματα που είχε θέσει για παραχώρηση χορηγίας ύψους 35 εκατ. ευρώ στην Κυπριακή Δημοκρατία για την προμήθεια των μετρητών.
Το χρονοδιάγραμμα έληγε τέλη Μαρτίου.
Η Αρχή Ηλεκτρισμού αποφάσισε -μετά από διαδοχικές ακυρώσεις αποφάσεων της για κατακύρωση διαγωνισμών από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών και το Διοικητικό Δικαστήριο- να αξιοποιήσει ταχύρρυθμες διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος για τις δημόσιες προσφορές στους τομείς του Ύδατος, της Ενέργειας, των Μεταφορών και των Ταχυδρομικών Υπηρεσιών, ώστε να αποφύγει έναν χρονοβόρο ανοικτό διαγωνισμό. Όμως, ούτε αυτές οι προσπάθειες απέδωσαν μέχρι στιγμής.
Η πληροφόρηση του Φιλελευθέρου αναφέρει ότι το δ.σ. της ΑΗΚ αποφάσισε μέσα στον Απρίλιο να μην επαναπροκηρύξει ανοικτό διαγωνισμό για προμήθεια έξυπνων μετρητών, αλλά να προχωρήσει σε απευθείας διαπραγμάτευση με ενδιαφερόμενο πάροχο. Αποφάσισε επίσης να μην ζητήσει 400,000 έξυπνους μετρητές, όπως ήταν η αρχική πρόθεση, αλλά μόνο 50,000 μετρητές, ώστε να ικανοποιηθεί εν μέρει η δέσμευση της Δημοκρατίας έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να μη χαθεί η χορηγία των 35 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Πρόθεση της ΑΗΚ είναι να αγοράσει μετέπειτα περισσότερους μετρητές.
Από την ΑΗΚ αναφέρουν ότι εξασφάλισαν καταρχήν συναίνεση του Γενικού Λογιστηρίου (η αρμόδια υπηρεσία για έλεγχο των δημοσίων συμβάσεων) να μην προκηρυχθεί νέος ανοικτός διαγωνισμός και η επιλογή αναδόχου να γίνει μέσω απευθείας διαπραγμάτευσης. Για την ώρα, όμως, δεν είναι σαφές κατά πόσο το Γενικό Λογιστήριο έχει δώσει οριστική συγκατάθεση, παρ’ ότι η ΑΗΚ προσανατολίζεται σε συμφωνία με γνωστή ευρωπαϊκή εταιρεία για την αγορά των 50,000 μετρητών.
Η εξαίρεση στον νόμο
Η σκοπούμενη παράκαμψη ανοικτού διαγωνισμού στηρίζεται στο άρθρο 44 (δ) του νόμου 140(Ι) 2016, το οποίο προβλέπει τα εξής:
(δ) (σ.σ. επιλέγεται η διαδικασία της ανάθεσης) στο μέτρο που είναι απολύτως αναγκαίο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα τα οποία ο αναθέτων φορέας δεν θα μπορούσε να προβλέψει, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή διαδικασίες με διαπραγμάτευση με προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού, υπό την προϋπόθεση ότι οι περιστάσεις τις οποίες επικαλούνται οι αναθέτοντες φορείς για τη δικαιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης, σε καμία περίπτωση, δεν απορρέουν από δική τους ευθύνη».
Προφανώς θα τύχει αξιολόγησης από το Γενικό Λογιστήριο ή άλλες Αρχές ή υπηρεσίες κατά πόσο πραγματικά υπάρχει επείγουσα ανάγκη (στην περίπτωση, δηλαδή, που δεν δοθεί παράταση από την ΕΕ για την αγορά των μετρητών για να μην χαθεί η χορηγία από το Ταμείο Ανάκαμψης) αλλά και το κατά πόσο η ΑΗΚ δεν φέρει ευθύνη για τη μεγάλη καθυστέρηση (περίπου 4 χρόνων) για την προμήθεια των μετρητών, καθώς αποφάσεις της για κατακύρωση προσφοράς στο πλαίο διαγωνισμών ακυρώθηκαν ως παράνομες.
Η Cyta και οι εφέσεις
Η περιπέτεια για την αγορά έξυπνων μετρητών ξεκίνησε το 2018, όταν η ΡΑΕΚ εξέδωσε απόφαση που καλούσε την ΑΗΚ να κινήσει τις διαδικασίες ώστε από το 2020 να ξεκινήσει η εγκατάσταση 400.000 έξυπνων μετρητών. Το 2021 προκηρύχθηκε -με μεγάλη καθυστέρηση- διαγωνισμός (είχαν προηγηθεί άλλες χρονοβόρες και ανεπιτυχείς διαδικασίες για πιλοτική εφαρμογή προγράμματος αγοράς έξυπνων μετρητών) αλλά μέχρι σήμερα όλες οι αποφάσεις της ΑΗΚ έχουν ακυρωθεί από την Αναθεωρητική Αρχή ή το Διοικητικό Δικαστήριο.
Τον Αύγουστο του 2023 η ΑΗΚ είχε κατακυρώσει διαγωνισμό σε προσφοροδότη, ο οποίος όμως, στο στάδιο της υλοποίησης της συμφωνίας, γνωστοποίησε ότι λόγω της μεγάλης καθυστέρησης μεταξύ της υποβολής της προσφοράς και την κατακύρωσή της, το συγκεκριμένο μοντέλο μετρητή δεν προσφερόταν πλέον από τον κατασκευαστή. Οι προσπάθειες να αντικατασταθεί το μοντέλο με άλλο δεν καρποφόρησαν.
Μετά από νέες διαδικασίες, που επίσης δοκιμάστηκαν μέσα από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών, το δ.σ. της ΑΗΚ κατακύρωσε στη CYTA τον νέο διαγωνισμό για 400,000 έξυπνους μετρητές.
Ακολούθησε προσφυγή αποτυχόντα προσφοροδότη στην Αναθεωρητική Αρχή, η οποία απορρίφθηκε στο στάδιο του αιτήματος για προσωρινά απαγορευτικά μέτρα.
Άλλος αποτυχόντας προσφοροδότης, όμως, του ιδίου ομίλου, προσέφυγε στο Διοικητικό Δικαστήριο, το οποίο τελικά ακύρωσε την απόφαση της ΑΗΚ, επειδή έκρινε ότι βάσει νομοθεσίας η CYTA δεν δικαιούται να εκτελέσει έργα που δεν έχουν άμεση σχέση με τις τηλεπικοινωνίες.
Η ΑΗΚ κατέθεσε ήδη έφεση εναντίον της πρωτόδικης απόφασης αλλά και αίτηση για αναστολή ισχύος της απόφασης. Έφεση καταχώρησε και η Cyta.
Εν αναμονή της εξέτασης των εφέσεων, η ΑΗΚ, όπως προαναφέραμε, προσπαθεί να βρει νόμιμο τρόπο, μέσω έγκρισης από το Γενικό Λογιστήριο, ώστε να εξασφαλίσει έστω 45-50 χιλιάδες μετρητές, για να μην χαθεί η ευρωπαϊκή χορηγία των 35 εκατ. ευρώ.
