Στο πλαίσιο της προσπάθειας για απεξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, η Κομισιόν αποφάσισε να αναθεωρήσει τους στόχους της και να επενδύσει στην ηλιακή ενέργεια, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα και την κλιματική κρίση. Προκειμένου να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), οι Βρυξέλλες προτείνουν να αυξηθεί ο πρωταρχικός στόχος για το 2030 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από το 40% στο 45% στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων «Fit for 55». Αυτό εκτιμούν ότι θα το πετύχουν μέσα από την «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για ηλιακές στέγες», με στόχο τη μείωση της ηλεκτρικής ενέργειας και της θέρμανσης με φυσικό αέριο σε σπίτια, γραφεία, καταστήματα και εργοστάσια.

Μέσα από το πρόγραμμα καλούνται οι κυβερνήσεις της ΕΕ να αναλάβουν δράση για να περιορίσουν τον χρόνο αδειοδότησης σε τρεις μήνες όσον αφορά εγκαταστάσεις ηλιακών πάνελ σε στέγες. Αυτό θα γίνει κατορθωτό με κοινοτικά κονδύλια, ενώ παράλληλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να εγκαταστήσουν συστήματα παραγωγής ηλιακής ενέργειας σε όλα τα κατάλληλα δημόσια κτήρια έως το 2025.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ένα βήμα πριν την παραπομπή στο Δικαστήριο της ΕΕ η Κύπρος

Η στρατηγική της Κομισιόν για την ηλιακή ενέργεια, προσανατολίζεται σε διπλασιασμό της ηλιακής φωτοβολταϊκής ισχύος έως το 2025 και εγκατάσταση 600 GW έως το 2030, πρόσθετα από την πρωτοβουλία για τις ηλιακές στέγες με σταδιακή νομική υποχρέωση εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών σε νέα δημόσια και εμπορικά κτήρια και νέα κτήρια κατοικιών. Επίσης, προτείνονται μέτρα για την ενσωμάτωση της γεωθερμικής και της ηλιακής θερμικής ενέργειας σε εκσυγχρονισμένα συστήματα αστικής και κοινόχρηστης θέρμανσης, καθώς και μία σύσταση της Κομισιόν για την αντιμετώπιση της αργής και πολύπλοκης αδειοδότησης για μεγάλα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και μια τροποποίηση της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την αναγνώρισή τους, ως «υπέρτατο δημόσιο συμφέρον».

Συγκεκριμένα, η Κομισιόν ευελπιστεί ότι με τα μέτρα που αποφασίστηκαν θα περιοριστεί κατά 9 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως η κατανάλωση φυσικού αερίου έως το 2027. Μέσα από επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά εκτιμάται ότι θα καλυφθεί το 25% της ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ.

Περαιτέρω, η Κομισιόν προτείνει και τον συνδυασμό φωτοβολταϊκών με αντλίες θερμότητας και αποθήκευσης, ώστε οι κατοικίες να απολαμβάνουν και φθηνότερη θέρμανση. Σημειώνεται ότι η εγκατάσταση των συστημάτων ηλιακής ενέργειας θα είναι υποχρεωτική και προς τον σκοπό αυτό υπάρχουν προθεσμίες προσαρμογής των κρατών-μελών ανάλογα με την κατηγορία του κτηρίου και την παλαιότητα.

Σύμφωνα με την Κομισιόν το ρεύμα από τα ηλιακά πάνελ είναι φθηνότερο, ενώ την τελευταία δεκαετία το κόστος τους είναι χαμηλότερο κατά 82%.

Έτσι, μέχρι το τέλος του 2022 η ΕΕ θα: Αυξήσει τον στόχο του 2030 για το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο 45% από 40% Περιορίσει τη διάρκεια της άδειας για ηλιακές εγκαταστάσεις σε στέγες, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων, σε 3 μήνες κατ’ ανώτατο όριο.  Υιοθετήσει διατάξεις για να διασφαλιστεί ότι όλα τα νέα κτήρια θα είναι «έτοιμα για ηλιακή ενέργεια».

Θα κάνει υποχρεωτική την εγκατάσταση ηλιακής ενέργειας στον τελευταίο όροφο για:

1) Όλα τα νέα δημόσια και εμπορικά κτήρια με ωφέλιμο εμβαδόν άνω των 250 τ.μ. έως το 2026

2) Όλα τα υπάρχοντα δημόσια και εμπορικά κτήρια με ωφέλιμο εμβαδόν άνω των 250 τ.μ. έως το 2027

3) όλα τα νέα κτήρια κατοικιών έως το 2029. Επίσης, η ΕΕ θα διασφαλίσει ότι η νομοθεσία εφαρμόζεται πλήρως σε όλα τα κράτη μέλη, επιτρέποντας στους καταναλωτές σε πολυκατοικίες να ασκούν αποτελεσματικά το δικαίωμά τους στη συλλογική ιδιοκατανάλωση, χωρίς αδικαιολόγητο κόστος.

Πρόσβαση στην ηλιακή ενέργεια για ενεργειακά φτωχούς και ευάλωτους καταναλωτές 

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα συνεργαστούν για: 

Τη δημιουργία τουλάχιστον μιας ενεργειακής κοινότητας βασισμένης στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σε κάθε δήμο με πληθυσμό μεγαλύτερο από 10.000 έως το 2025.

Να διασφαλίσουν ότι οι ενεργειακά φτωχοί και ευάλωτοι καταναλωτές θα έχουν πρόσβαση στην ηλιακή ενέργεια, π.χ. μέσω εγκαταστάσεων κοινωνικής στέγασης, ενεργειακών κοινοτήτων ή χρηματοδότησης υποστήριξης για μεμονωμένες εγκαταστάσεις.

Την υποστήριξη φωτοβολταϊκών ενσωματωμένων σε κτήρια τόσο για νέες κατασκευές όσο και για ανακαινίσεις υφιστάμενων.

Τη διασφάλιση της πλήρους εφαρμογής των ισχυουσών διατάξεων της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων σε σχέση με το πρότυπο σχεδόν μηδενικής ενέργειας κτηρίων για νέα κτήρια, μεταξύ άλλων μέσω ειδικής καθοδήγησης.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν ισχυρά πλαίσια υποστήριξης για συστήματα ταράτσας, σε συνδυασμό με αποθήκευση ενέργειας και αντλίες θερμότητας, στη βάση προβλέψιμου χρόνου απόσβεσης κάτω από τα 10 χρόνια.

Τα κράτη μέλη ως μέρος ενός τέτοιου πλαισίου και όπου χρειάζεται για να ξεκλειδωθούν οι επενδύσεις, θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα εθνικό πρόγραμμα στήριξης για να εξασφαλίσουν από το επόμενο έτος:

Μαζική ανάπτυξη ηλιακής ενέργειας στον τελευταίο όροφο, δίνοντας προτεραιότητα στα καταλληλότερα κτήρια για γρήγορες παρεμβάσεις (Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης Κατηγορίες Α, Β, Γ ή Δ),

Να συνδυάσουν την εγκατάσταση ηλιακής ενέργειας με ανακαινίσεις στέγης και αποθήκευση ενέργειας.

Έργα και με δημόσια χρηματοδότηση

Η Κομισιόν θα παρακολουθεί την πρόοδο στην υλοποίηση αυτής της πρωτοβουλίας σε ετήσια βάση, με τους ενδιαφερόμενους φορείς του κλάδου και τα κράτη μέλη. Εάν εφαρμοστεί πλήρως, αυτή η Πρωτοβουλία, ως μέρος του σχεδίου REPowerEU, θα επιταχύνει τις εγκαταστάσεις σε στέγες και θα προσθέσει 19 TWh ηλεκτρικής ενέργειας μετά το πρώτο έτος εφαρμογής της (36% περισσότερο από την αναμενόμενη πρόβλεψη στο «Fit for 55»). Μέχρι το 2025, θα έχει ως αποτέλεσμα 58 TWh πρόσθετης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (περισσότερο από το διπλάσιο του «Fit for 55»).

Η ανάλυση της Κομισιόν δείχνει ότι οι πρόσθετες επενδύσεις σε ηλιακά φωτοβολταϊκά στο πλαίσιο του REPowerEU θα ανέλθουν σε €26 δισεκατομμύρια από τώρα έως το 2027, επιπλέον των επενδύσεων που απαιτούνται για την υλοποίηση των στόχων του «Fit for 55».

Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης θα είναι ιδιωτικό, αλλά εν μέρει θα ενεργοποιηθεί από δημόσια χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχει ήδη διαθέσει τουλάχιστον €19 δισεκατομμύρια για να επιταχύνει την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Στην προσπάθεια αυτή συμβάλλουν και άλλα μέσα: Τα Ταμεία της Κοινωνικής Συνοχής, το InvestEU, το Ταμείο Καινοτομίας, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, το Horizon Europe και το πρόγραμμα LIFE. Επίσης, το ταμείο Connecting Europe Facility και ο μηχανισμός χρηματοδότησης της ΕΕ από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας θα υποστηρίξουν τη διασυνοριακή συνεργασία σε έργα ηλιακής ενέργειας.