Του Χρύσανθου Μανώλη
Σε αντίθεση με τους Νίκο Χριστοδουλίδη και Ανδρέα Μαυρογιάννη, ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν κοινοποίησε μέχρι στιγμής κάποιο αναλυτικό πρόγραμμα για όσα σκοπεύει να προωθήσει στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, σε περίπτωση εκλογής του στη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ενδεχομένως να το κάνει στη συνέχεια. Αφιέρωσε πάντως δύο άξονες πολιτικής (από τους 100 που ετοίμασε για όλες τις πτυχές της διακυβέρνησης) στα θέματα ηλεκτρισμού και πράσινης ενέργειας, καλύπτοντας περιγραφικά αρκετούς επί μέρους τομείς και καταθέτοντας στόχους και επιλογές.
Οι δύο βασικοί ανθυποψήφιοί του, αντίθετα, κατέθεσαν πιο αναλυτικά προγράμματα για την ενέργεια.
Όπως λέγεται συνήθως, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Και στην περίπτωση των προγραμματικών θέσεων των τριών υποψηφίων για την ενέργεια υπάρχουν πολλές συζητήσιμες λεπτομέρειες, κάποιες ορατές και κάποιες κρυμμένες πίσω από τις γραμμές. Πιθανόν, δε, να κρύβεται και αρκετή ουσία σε όσα παραλείπουν να καταγράψουν ή να διευκρινίσουν, παρ’ ότι είναι υπαρκτά προβλήματα που απασχολούν και απαιτούν εδώ και τώρα λύσεις.
Η παράθεση προγραμματικών θέσεων των τριών υποψηφίων για την ενέργεια λόγω χώρου δεν μπορούσε να είναι πλήρης. Καταγράψαμε τις προτεραιότητες στις οποίες συμφωνούν, αλλά και τις διαφορές που εντοπίσαμε σε κάποιες πτυχές.
Πολλές ΑΠΕ και αέριο και οι τρεις
Σε γενικές γραμμές και οι τρεις υποψήφιοι για την Προεδρία εμφανίζονται να θέλουν να κινηθούν προς την ίδια κατεύθυνση: Μεγαλύτερη και ταχύτερη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ηλεκτρικό δυναμικό, εγκατάσταση -με επιδοτήσεις έως και 100%- όσο το δυνατό περισσότερων φωτοβολταϊκών σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για αυτοπαραγωγή, εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης πράσινης ενέργειας, χρήση -έστω και τώρα- φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, για μείωση του κόστους αγοράς δικαιωμάτων για εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου και εμπορική αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων στην ΑΟΖ ή και μεταφορά μέρους τους στην Κύπρο.
Αν και δεν το αναφέρουν ξεκάθαρα, φαίνεται να αντιλαμβάνονται και οι τρεις υποψήφιοι πως ένα μεγάλο μέρος των στόχων που θέτουν στο πλαίσιο της ενεργειακής πολιτικής που παρουσιάζουν προς τους ψηφοφόρους απαιτεί αρκετά χρόνια για να μπει σε φάση υλοποίησης. Απαιτεί και πολλά εκατομμύρια, ως επένδυση. Δεν επιλέγουμε να είμαστε απαισιόδοξοι, αλλά ανησυχούμε ότι, με δεδομένη τη μεγάλη καθυστέρηση που επέδειξε η σημερινή διακυβέρνηση στην προώθηση κάποιων πολιτικών για την πράσινη μετάβαση και τη συμφιλίωση του υπάρχοντος απομονωμένου ηλεκτρικού συστήματος με τις ανάγκες που αυτή η μετάβαση δημιουργεί, η εξασφάλιση μιας πενταετούς προεδρικής θητείας θα προσφέρει στον εκλεκτό της πλειοψηφίας απλά το δικαίωμα να βάλει τις βάσεις που έπρεπε να είχαν μπει πολύ νωρίτερα, ώστε από το 2030 και μετά να μπορούν να υλοποιηθούν αυτά που προτείνονται -και λείπουν- σήμερα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Το πλαφόν στις τιμές των φωτοβολταϊκών και ο Κανονισμός ΕΕ
Σημειώνουμε πως από τις θέσεις των τριών υποψηφίων απουσιάζουν ουσιαστικές προτάσεις για την ΑΗΚ του μέλλοντος. Του κοντινού και του μακρινού. Για τον ρόλο της, καθώς μεσοπρόθεσμα θα μειώνεται, υπό προϋποθέσεις, η συμβατική παραγωγή ηλεκτρισμού, για την επιθυμητή συμμετοχή της στην παραγωγή πράσινης ενέργειας, για τη θέση της στην ανταγωνιστική αγορά όπως σχεδιάστηκε, για το μη αναγνωρισμένο σήμερα δικαίωμά της να αγοράζει φθηνό ρεύμα από ιδιωτικά συστήματα φωτοβολταϊκών, για το μέλλον του σταθμού της στη Δεκέλεια και τη μεταφορά εκεί φυσικού αερίου (όταν και εφόσον…), για τις επικουρικές υπηρεσίες, κλπ. Ο κ. Χριστοδουλίδης αναφέρει πάντως, ακροθιγώς, στο πρόγραμμά του πως η ΑΗΚ θα πρέπει να παραμείνει κρατική και ανταγωνιστική, αλλά και πιο πελατοκεντρική. Μάλλον αυτονόητη θεωρούν και οι Νεοφύτου – Μαυρογιάννης τη διατήρηση της ΑΗΚ ως καθετοποιημένης κρατικής επιχείρησης, αφού σε κανένα στάδιο του προεκλογικού αγώνα δεν αναφέρθηκε οτιδήποτε για ιδιωτικοποίηση της ΑΗΚ ή κάποιας εκ των τεσσάρων βασικών ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων της (παραγωγή, προμήθεια, μεταφορά, διανομή).
Χριστοδουλίδης: Κάθε οικία και φωτοβολταϊκό
Όπως προαναφέραμε, οι προγραμματικές θέσεις του Νίκου Χριστοδουλίδη για την ενέργεια είναι πολύ πιο αναλυτικές από εκείνες του Α. Νεοφύτου, όπως και εκείνες του Ανδρέα Μαυρογιάννη.
Ο κ. Χριστοδουλίδης τονίζει εξαρχής πως «η αυτοπαραγωγή ηλεκτρισμού από νοικοκυριά και επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με συγκεκριμένα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, είναι η βέλτιστη βραχυπρόθεσμη επιλογή για αντιμετώπιση της ακρίβειας στην τιμή του ρεύματος». Είναι μια θέση που καταγράφουν με διάφορες παραλλαγές και οι τρεις υποψήφιοι και ενστερνίζονται οι πλείστοι επιστήμονες του τομέα, νοουμένου ότι θα λυθούν τα προβλήματα κορεσμού του δικτύου μεταφοράς και διανομής σε κάποιες περιοχές με πολλά αδειοδοτημένα πάρκα ΑΠΕ και της έλελιψης συστημάτων αποθήκευσης για αποφυγή προβλημάτων ευστάθειας του συστήματος. Ήδη, πάνω από 30-35 χιλιάδες νοικοκυριά διαπίστωσαν στην πράξη το τεράστιο οικονομικό όφελος από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στέγης, μέσω του οποίου είναι δυνατή η σχετικά σύντομη απόσβεση της επένδυσης. Ωστόσο, η λειτουργία τόσων πολλών φωτοβολταϊκών net metering επιβαρύνει το κόστος λειτουργίας -και ημιλειτουργίας, για σκοπούς εφεδρείας- των μονάδων της ΑΗΚ και εν τέλει, κατά κύριο λόγο, τους καταναλωτές ρεύματος που δεν διαθέτουν φωτοβολταϊκά.
Στα βραχυπρόθεσμα μέτρα που προτείνει ο κ. Χριστοδουλίδης περιλαμβάνει την… επανάληψη «του δικού μας πετυχημένου μοντέλου, όπου κάθε οικία έχει τον ηλιακό θερμοσίφωνα της, ώστε να πετύχουμε το στόχο “κάθε οικία και φωτοβολταϊκό”». Πέραν των χωροταξικών περιορισμών που υπάρχουν (π.χ. πολυκατοικίες), πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι ηλιακοί θερμοσίφωνες στηρίζονται στην αποθήκευση ενέργειας (ζεστό νερό για μελλοντική χρήση), ενώ μέχρι στιγμής κανένα φωτοβολταϊκό στέγης που εγκαταστήθηκε δεν περιλαμβάνει σύστημα αποθήκευσης για 24ωρη χρήση. Και η αποθήκευση στοιχίζει.
Ο κ. Χριστοδουλίδης υπόσχεται -όπως και άλλοι υποψήφιοι- επιχορήγηση (100%) προς τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και κατά το ήμισυ (50%) στα υπόλοιπα νοικοκυριά, με ισχύ μέχρι το τέλος του 2023 και βελτίωση του προγράμματος Virtual Net Metering (VNM), προκειμένου οικίες που δεν έχουν χώρο στη στέγη τους (π.χ. διαμερίσματα), να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων, αν διαθέτουν άλλο ιδιόκτητο κατάλληλο χώρο.
Στα μεσοπρόθεσμα μέτρα, ο Ν. Χριστοδουλίδης περιλαμβάνει την ολοκλήρωση του ανοίγματος της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού και την ενεργή συμμετοχή στις διαβουλεύσεις της ΕΕ για ενδεχόμενη βελτίωση του υφιστάμενου μοντέλου αγοράς ηλεκτρισμού. Είναι ο μόνος που επισημαίνει αυτό το ενδεχόμενο αλλαγών στο μοντέλο που προωθούμε.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αδύνατος ακόμα ο ανταγωνισμός στην αγορά ηλεκτρισμού
Στα μακροπρόθεσμα μέτρα καταγράφει την επιτάχυνση των διαδικασιών για έλευση φυσικού αερίου στην Κύπρο για ηλεκτροπαραγωγή, με στόχο την μείωση του κόστους καυσίμου. Αναφέρει, όμως, ότι «εξετάζουμε άμεσα τη δυνατότητα έλευσης υγροποιημένου αερίου από την Αίγυπτο, μέσω εκμετάλλευσης ιδίων κοιτασμάτων και εμπορικών συμφωνιών που θα επιτρέπουν ανταλλαγή (gas swap)». Δηλαδή, θα στέλνουμε το κυπριακό αέριο στα τερματικά υγροποίησης της Αιγύπτου και θα εισάγουμε (αφού υγροποιηθεί) φυσικό αέριο από τα ίδια τερματικά για τις τοπικές ανάγκες. Θα είναι συμφέρουσα αυτή η επιλογή; Ωστόσο, προτείνει επίσης την «άμεση διερεύνηση, σε συνεργασία με τις αδειούχες εταιρείες, της δυνατότητας fast-track έλευσης φυσικού αερίου από την ανακάλυψη Κρόνος».
Υιοθετεί επίσης την ανάγκη ολοκλήρωσης της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου με την Ελλάδα και το Ισραήλ, με ταυτόχρονη προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Αίγυπτο για άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας.
Για μεγαλύτερη συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, υπόσχεται επανασχεδιασμό και ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης ΑΠΕ, επέκταση του ηλεκτρικού δικτύου της ΑΗΚ και μετατροπής του σε έξυπνο δίκτυο, επιχορηγήσεις για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία θα βελτιώσουν την ευστάθεια του δικτύου ηλεκτρισμού. Όπως επισημάναμε και στο χώρο με τις θέσεις του κ. Νεοφύτου, όλα αυτά είναι απαραίτητα, αλλά απαιτούν πολύ χρόνο και ακόμα πιο πολύ χρήμα.
Αβέρωφ Νεοφύτου: Ανανεώσιμες παντού, με ενίσχυση δικτύου
Στον Άξονα 48, των προεκλογικών πολιτικών του θέσεων, ο Αβέρωφ Νεοφύτου αναφέρει πως «η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού, η ανεξαρτητοποίηση του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς, η ολοκλήρωση της πλωτής μονάδας αποϋγροποίησης στο Βασιλικό, η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ρεύματος σε όλα ανεξαρτήτως τα κτήρια και η ηλεκτρική διασύνδεση της χώρας μέσω καλωδίων με Ευρώπη, Ασία και Αφρική, είναι τα μεγάλα έργα που ήδη βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης».
Θεωρητικά είναι όντως σε τροχιά υλοποίησης, τα πλείστα. Πλην όμως: Η ανταγωνιστική αγορά (στη βάση έστω του μοντέλου που επιλέχθηκε εδώ και 7-8 χρόνια, για το οποίο κανένας υποψήφιος δεν φαίνεται να έχει κάποια επιφύλαξη ως προς την προοπτική να αποδειχθεί πραγματικά κοστοστρεφές και όχι εργαλείο μεγάλου ποσοστού κέρδους από επιχειρήσεις ΑΠΕ) αναβάλλεται από χρόνο σε χρόνο και σήμερα κανένας δεν δεσμεύεται αν θα πραγματοποιηθεί έστω το 2014 ή 2015. Ή αν στο μεταξύ, θα αλλάξει το «μοντέλο στόχος» η ίδια η ΕΕ και θα πρέπει να προσαρμοστούμε και εμείς αναλόγως.
Επίσης, η εγκατάσταση 400.000 έξυπνων μετρητών καθυστερεί, με ευθύνη της ΑΗΚ και προσφοροδοτών και θα πάρει ίσως άλλα 4-5 χρόνια να υλοποιηθεί πλήρως, εφόσον ξεκινήσει μέσα στο 2023. Όσο για την ηλεκτρική διασύνδεση με τα δίκτυα Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, κρατήστε μικρό καλάθι. Υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις προγραμματίζεται η σύνδεση με Κρήτη (και μέσω αυτής με την ηπειρωτική Ελλάδα) μέσα στο 2028. Και βλέπουμε. Και θα τυγχάνει διαχείρισης από ιδιωτικό οργανισμό, ό,τι κι αν αυτό μπορεί να σημαίνει στην πράξη.
Ο κ. Νεοφύτου ορθά επισημαίνει πως «το δίκτυο ηλεκτροδότησης και η σωστή και έξυπνη λειτουργία του αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της βιώσιμης ανάπτυξης και της κλιματικής ουδετερότητας. Με την ολοκλήρωσή και την αναβάθμισή του, αυτό θα μπορεί να εμπλουτιστεί με συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, που θα επιτρέπουν στις ΑΠΕ να το τροφοδοτούν όλο το 24ωρο». Όμως, μέσα σε τέσσερις γραμμές δεν προσφέρονται λύσεις για μια από τις σοβαρότερες αναπηρίες του κυπριακού τομέα της ενέργειας (μικρό και απομονωμένο σύστημα, χωρίς για την ώρα δυνατότητα σοβαρής και φθηνής αποθήκευσης). Η «ολοκλήρωση και αναβάθμισή του» και ακόμα περισσότερο «ο εμπλουτισμός με συστήματα αποθήκευσης (σ.σ. για μεγαλύτερη παραγωγή από εμπορικά φωτοβολταϊκά)» είναι μια αναγκαία αλλά μακρά, δύσκολη, πολύ χρονοβόρα και πανάκριβη διαδικασία. Που επιβάλλεται να προχωρήσει τάχιστα.
Φιλόδοξες και οι προτάσεις Αβέρωφ στον άξονα 49: «Εγκατάσταση συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλα τα δημόσια κτήρια, σχολεία, νοσοκομεία, υπουργεία, αλλά και κίνητρα για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε κάθε κτήριο. (…) Στόχος μας είναι, μόλις το δίκτυο διανομής αναβαθμιστεί (σ.σ. ας ετοιμαστεί πρώτα η χωροταξική πολιτική για τα νέα φωτοβολταϊκά, πρόεδρε, για να ξέρει το κράτος πού πρέπει να επενδύσει για επέκταση του δικτύου), η δυνατότητα αυτοπαραγωγής θα ανέβει στο 125% (σ.σ. επί της προηγούμενης κατανάλωσης ηλεκτρισμού του οικείου νοικοκυριού), προκειμένου το κάθε νοικοκυριό να μπορεί να έχει και έσοδα, χωρίς φορολογική επιβάρυνση, από την παραγωγή ρεύματος με ανανεώσιμες πηγές, περνώντας από το Net Metering στο Net Billing (σ.σ. ο κ. Νεοφύτου είναι ο μόνος από τους τρεις που ορθά επισημαίνει την ανάγκη μετάβασης από το Net Metering στο Net Billing). Ένας σχεδιασμός που σταδιακά μπορεί να επεκταθεί στην ξενοδοχειακή βιομηχανία, τη γεωργία και τη βιομηχανία του τόπου».
Μαυρογιάννης: Με προσφορές για να έχουμε φθηνό ρεύμα
Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης είναι ο μόνος από τους τρεις υποψήφιους που προτείνει τη «διενέργεια μειοδοτικών διαγωνισμών για έργα ΑΠΕ, όπως γίνεται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., με διαφάνεια και χωρίς αποκλεισμούς, ώστε όλο το όφελος από τη μείωση των τιμών να πηγαίνει στους καταναλωτές». Δηλαδή, αντί η τιμή πώλησης της κιλοβατώρας από φωτοβολταϊκά να καθορίζεται μέσω διμερών συμβολαίων παραγωγών και προμηθευτών ή μέσω του χρηματιστηρίου της προημερήσιας αγοράς (εντός του οποίου οι κιλοβατώρες των φωτοβολταϊκών θα πωλούνται συχνά με υπερκέρδος, στην τιμή του ακριβότερου παραγωγού, δηλαδή αυτού που θα παράγει με πετρέλαιο!) να καθορίζεται μέσω διαγωνισμών, ώστε να πιέζονται οι παραγωγοί να προσφέρουν την πιο κοστοστρεφή τιμή, προς όφελος των τελικών καταναλωτών. Αυτή η μέθοδος υπόσχεται τιμές 3-4-5 σεντ την κιλοβατώρα, αντί των 18-20 που πωλείται σήμερα στη μεταβατική ρύθμιση ανταγωνισμού. Και δεν εμποδίζει τη λειτουργία ανταγωνιστικής αγοράς, όπως αποδεικνύουν τα παραδείγματα χωρών μελών της ΕΕ.
Ο κ. Μαυρογιάννης υπόσχεται επίσης την επαναφορά της μείωσης του ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό από το 19% στο 9% (για όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση) και «επίσπευση της ένταξης ΑΠΕ στο σύστημα, σε συνδυασμό με αποθήκευση και αναβάθμιση των δικτύων μεταφοράς και διανομής», στόχος που όμως δεν είναι πλήρως υλοποιήσιμος βραχυπρόθεσμα, όπως αναφέρουμε και αλλού.
Προτείνει, επίσης, όπως και οι ανθυποψήφιοί του σε γενικές γραμμές, καθολική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε οικιακές μονάδες, δημόσια κτήρια, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δήμους και κοινότητες, με αξιοποίηση του Ταμείου Πράσινης Μετάβασης (σημερινό Ταμείο ΑΠΕ) ως βασικού χρηματοδοτικού εργαλείου. Και αυτές οι προτάσεις απαιτούν χρόνο για την αναβάθμιση – επέκταση του δικτύου και την εγκατάσταση αποθηκευτικών συστημάτων.
Όπως και οι άλλοι, ο κ. Μαυρογιάννης υπόσχεται μεταξύ άλλων επιδότηση μέχρι 100% της δαπάνης εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα (οι ανθυποψήφιοί του μιλούν πιο περιοριστικά για τους ευάλωτους) και χρηματοδότηση των έργων αποθήκευσης ενέργειας και ενίσχυσης των δικτύων, προκειμένου να καταστεί δυνατή η εγκατάσταση και χρήση ΑΠΕ.
Επίσης, «ένταξη με τον βέλτιστο τρόπο των έργων ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα του τόπου, σε συνδυασμό με έναν σωστό και μακροπρόθεσμο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος δεν θα έρχεται σε αντιπαράθεση με την προστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και δεν θα καταστρέφει τη γόνιμη γεωργική γη της Κύπρου».
Ο κ. Μαυρογιάννης ορθά επισημαίνει στο πρόγραμμά του ότι η αποθήκευση ενέργειας είναι ζήτημα καίριας σημασίας, τόσο για την επίτευξη της πράσινης μετάβασης, όσο και για τη μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Και προσθέτει: «Δυστυχώς, η Κύπρος έχει καθυστερήσει υπερβολικά στον τομέα αυτό. Για να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος, πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα στην ένταξη των συστημάτων αποθήκευσης στον ενεργειακό σχεδιασμό, έτσι ώστε να μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους τόσο για παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ όσο και για πραγματική μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων».
Για το φυσικό αέριο, τονίζει ότι «απόλυτη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην έλευση, επιτέλους, φυσικού αερίου από τα δικά μας κοιτάσματα, για την κάλυψη όλων των εσωτερικών μας αναγκών, περιλαμβανομένων και των αναγκών της τ/κ κοινότητας». Ωστόσο, φαίνεται να παρακάμπτει τη θέση της σημερινής κυβέρνησης και εμπλεκόμενων εταιρειών, σύμφωνα με τις οποίες δεν θα είναι οικονομικά συμφέρουσα για την ηλεκτροπαραγωγή η πραγματοποίηση πανάκριβων επενδύσεων για μεταφορά αερίου από την ΑΟΖ μας στο Βασιλικό, για τις ανάγκες της μικρής μας αγοράς.
ΑΠΟΨΗ
Όχι ΑΠΕ ανεξαρτήτως κόστους
Με εξαίρεση τον κ. Μαυρογιάννη, οι άλλοι δύο υποψήφιοι φαίνεται να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ταχεία αύξηση της συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην κάλυψη των αναγκών σε ηλεκτρισμό, παρά στην ανάγκη να διασφαλιστεί ότι θα αποφύγουμε τη δημιουργία ενός νέου ενεργειακού ολιγοπωλίου – καρτέλ, με κίνδυνο να διατηρείται πλασματικά το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας πολύ κοντά στο κόστος ηλεκτροπαραγωγής από πετρέλαιο (ή έστω φυσικό αέριο), με ανυπόφορα κέρδη για τους «πράσινους» παραγωγούς και υπερχρεώσεις για τους καταναλωτές. Αυτό ήδη συμβαίνει στη μεταβατική ρύθμιση ανταγωνισμού και δύσκολα θα αποφευχθεί και στην «κανονική» ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού, όποτε καταστεί εφικτό να λειτουργήσει. Οφείλουμε να επισημάνουμε πως ο Α. Μαυρογιάννης είναι ο μόνος που προτείνει παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά μέσω προσφορών (μειοδοτικοί διαγωνισμοί), ώστε να λειτουργήσει κατά το δυνατό ανόθευτος ανταγωνισμός και να συμπιεστεί το κέρδος των παραγωγών. Γιατί όχι;
