Ο καθορισμός κατώτατου μισθού δεν είναι μόνο θέμα που απασχολεί την Κύπρο αλλά φαίνεται πως λαμβάνει ευρύτερες διαστάσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. O Λιθουανός ευρωβουλευτής Viktor Uspaskich, της ομάδας Renew Europe κατέθεσε πρόταση στο Ευρωκοινοβούλιο για ορισμό κατώτατου μισθού 750 ευρώ εντός της Ε.Ε., μια κίνηση που αποτελεί σημαντικό όπλο για τους Ευρωπαίους εργαζόμενους.  Σίγουρα οι αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. διαφέρουν σημαντικά και αυτό αποτελεί τροχοπέδη στην περαιτέρω ενδυνάμωση της οικονομικής και ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Όμως, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός πως αυτές οι αποκλίσεις κατώτατου μισθού μεταξύ των κρατών μελών και ο ορισμός ενός ενιαίου κατώτατου μισθού θα επηρεάσουν είτε θετικά είτε και αρνητικά την αγορά εργασίας των κρατών μελών της Ε.Ε.
 
Τι ισχύει στην Κύπρο
 
Στην περίπτωση της Κύπρου όπου δεν υπάρχει ένας ενιαίος κατώτατος μισθός παρά μόνον σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, σίγουρα οι επιπτώσεις για τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις θα είναι  ουσιαστικές και ενδεχομένως να επηρεάσουν ολόκληρη την αγορά εργασίας του τόπου. Σημειώνεται πως για την Κύπρο στη βάση Διατάγματος του Υπουργείου Εργασίας του 2012, τα επαγγέλματα στα οποία καθορίζεται ο κατώτατος μισθός είναι: πωλητής/πωλήτρια, γραφέας, νοσηλευτικός βοηθός, βοηθός παιδοκόμου, βοηθός βρεφοκόμου, σχολικός βοηθός και φροντιστής ο οποίος/ η οποία εργάζεται με πλήρη απασχόληση πρέπει να λαμβάνει αρχικό μηνιαίο μισθό ο οποίος να ανέρχεται τουλάχιστον στα €870 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη συνεχή περίοδο απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός να αυξάνεται τουλάχιστον στα €924 ακαθάριστα. Επιπλέον, κάθε φρουρός ασφαλείας πρέπει να λαμβάνει αρχικό ωριαίο μισθό τουλάχιστον €4,90 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη, ο μισθός αυτός πρέπει να αυξάνεται στα €5,20 ακαθάριστα. Τέλος, με βάση πάντα το Διάταγμα του Υπουργείου Εργασίας ο κάθε καθαριστής/καθαρίστρια πρέπει να λαμβάνει αρχικό ωριαίο μισθό τουλάχιστον €4,55 ακαθάριστα και μετά από 6μηνη περίοδο συνεχούς απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη και ο μισθός αυτός πρέπει να αυξάνεται στα €4,84 ακαθάριστα.
 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Eurostat: Στο 32% οι ηλεκτρονικές αγορές στην Κύπρο (πίνακας)
 
«Μισθοί στη βάση παραγωγής»
Οι εργοδοτικές πλευρές αντιδρούν στον καθορισμό κατώτατου μισθού θέτοντας τα δικά τους επιχειρήματα όσον αφορά τις αρνητικές παρενέργειες. Ο Διευθυντής Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (ΚΕΒΕ), Αιμίλιος Μιχαήλ, υποστηρίζει ότι οι επιπτώσεις της ενιαίας εφαρμογής ενός κατώτατου μισθού θα είναι αρκετές. Ειδικότερα, απαρίθμησε μια σειρά επιπτώσεων, όπως είναι η αύξηση της ανεργίας, καθότι όπως εξήγησε εάν αυξηθεί το κόστος εργασίας, ένα τμήμα της παραγωγής θα καταστεί ζημιογόνο για τις επιχειρήσεις, ενώ τονίζει πως ενδεχομένως να οδηγήσει σε αύξηση της παράνομης και αδήλωτης εργασίας. Επίσης, ο Αιμίλιος Μιχαήλ κάνει λόγο για χειροτέρευση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας και αυξημένο πληθωρισμό. «Ως εκ τούτου το ΚΕΒΕ πιστεύει ότι ο καλύτερος τρόπος για τον καθορισμό του μισθού είναι η προσφορά και η ζήτηση στην αγορά εργασίας σε συνδυασμό με την αύξηση της παραγωγικότητας. Οι πραγματικοί μισθοί προέρχονται από την παραγωγή και όχι από τη νομοθετική ρύθμιση», ανέφερε μεταξύ άλλων. Τέλος, επισημαίνει πως χρειάζεται να γίνει μια επιτακτική επιστημονική μελέτη για να αποδεικνύει πιθανά προβληματικά ζητήματα που άπτονται των επιδράσεων από την εφαρμογή ενός ενιαίου κατώτατου μισθού.
 
Άρση αδικίας
Διαφορετική άποψη έχουν οι συντεχνίες. Μιλώντας στο Forbes ο γενικός γραμματέας της ΣΕΚ Ανδρέας Μάτσας ανέφερε πως ο κατώτατος μισθός θα αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο για μείωση της ανισότητας ως λόγο αύξησης των χαμηλότερων εισοδημάτων των εργαζομένων. Μέσα από τον καθορισμό κατώτατου μισθού ο Ανδρέας Μάτσας τονίζει πως θα αρθεί μια αδικία και εκμετάλλευση των εργαζομένων, ενώ δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. «Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως, οι μισθοί αποτελούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τις επιχειρήσεις», επεσήμανε. Ένα άλλο θετικό σημείο κατά τον γενικό γραμματέα της ΣΕΚ είναι πως ο καθορισμός κατώτατου μισθού θα συνεισφέρει στη βελτίωση των συνταξιοδοτικών παροχών μέσω του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων και του θεσμού των Ταμείων Προνοίας. Σε ερώτημα τι θα γίνει σε περίπτωση που δεν εφαρμοστεί ο κατώτατος μισθός στην κυπριακή αγορά εργασίας ο Ανδρέας Μάτσας, υπέδειξε πως η ΣΕΚ θα διεκδικήσει τον ρόλο που της αναλογεί, έτσι ώστε η τελική κατάληξη να αποτελεί προϊόν κοινωνικού διαλόγου, μέσα από θεσμοθετημένες διαδικασίες τριμερούς συνεργασίας. Τέλος, ο γενικός γραμματέας της ΣΕΚ σημειώνει πως όποια κατάληξη υπάρξει θα πρέπει να συνυπολογίζει και βέβαια να βρίσκεται σε συνάρτηση με τις πρόνοιες των συλλογικών συμβάσεων, σε ό,τι αφορά τους ελάχιστους μισθούς πρόσληψης, όπως και τις ιδιαιτερότητες των διαφόρων κλάδων της οικονομίας.
 
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:  Κύπρος: Στο 7,1% η ανεργία
Κοινωνική αναταραχή
 
Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας της ΠΕΟ Πάμπης Κυρίτσης αναφέρει πως η καθιέρωση κατώτατου μισθού είναι περισσότερο από απαραίτητη σήμερα. «Στους τομείς που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις ο κατώτατος μισθός είναι καθορισμένος μέσα από αυτές. Κατά συνέπεια εκείνο που πρέπει να γίνει είναι να νομοθετηθεί η υποχρέωση όλων των εργοδοτών ενός κλάδου ο οποίος έχει συμφωνημένη συλλογική σύμβαση, να εφαρμόζουν αυτή τη σύμβαση για όλους», επισημαίνει. Σε ερώτημα πώς θα αντιδράσει η ΠΕΟ σε περίπτωση που δεν θεσμοθετηθεί ο κατώτατος μισθός τονίζει πως η μετακίνηση του πλούτου στους λίγους και η αδυναμία ή η άρνηση της Πολιτείας να παρέμβει για αποκατάσταση των κοινωνικών ισορροπιών θα οδηγήσει σε βίαιη διατάραξη και αντίδραση ανάμεσα στους εργαζομένους που θα υποσκάψει την κοινωνική συνοχή και θα επιφέρει κοινωνική σύγκρουση και αναταραχή.
 
 
Πλήρως αντίθετη η ΟΕΒ
Ο γενικός διευθυντής της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) Μιχάλης Αντωνίου ήταν αρκετά καυστικός όταν ερωτήθηκε από το Forbes για το ζήτημα. Μίλησε για ισχυρές συντεχνίες και για λάθος διαχρονικές επιλογές στον Δημόσιο Τομέα, ενώ στον Ιδιωτικό Τομέα όπως υποστήριξε επικρατεί ο ορθολογισμός με τους εργοδότες και τις ισχυρές συντεχνίες να διαπραγματεύονται και να συνομολογούν συμβάσεις εργασίας οι οποίες καθορίζουν κατώτατους μισθούς. «Επιτρέπουν στα δύο μέρη ευελιξία και ταχύτητα προσαρμογής στα αποτελέσματα μιας επιχείρησης ή ενός κλάδου. Έχουν δηλαδή τα ακριβώς αντίθετα χαρακτηριστικά της ρύθμισης με νομοθετικά μέσα», είπε χαρακτηριστικά. Ο Μιχάλης Αντωνίου αφενός συμφωνεί με τη θέση της κυβέρνησης να μη θέσει θέμα κατώτατου μισθού ενόσω η ανεργία βρίσκεται πάνω από το όριο της πλήρους απασχόλησης, αφετέρου διαφωνεί με τη μελλοντική θέληση εκ μέρους της κυβέρνησης καθορισμού κατώτατου μισθού όταν υπάρξουν συνθήκες πλήρους απασχόλησης. «Αν πιστεύει ότι η νομική επιβολή κατώτατου μισθού σε συνθήκες υψηλής ανεργίας είναι επιζήμια, τι θα κάνει εάν η ανεργία ανέβει εκ νέου σε μια επόμενη κρίση; Θα πάει στη Βουλή να τον μειώσει; Στην Κύπρο; Η απάντηση είναι πρόδηλη: Έτσι και έγινε το λάθος για νομοθετική ρύθμιση, αυτό το λάθος δεν διορθώνεται ποτέ. Όχι στην Κύπρο», υποστηρίζει.
 
Λαϊκισμός και πλειοδοσία
Ο Μιχάλης Αντωνίου τονίζει πως ο καθορισμός ενός κατώτατου μισθού θα οδηγήσει στη μείωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας, ενώ σημειώνει ότι σε περιόδους κρίσεων οι κατώτατοι μισθοί θα γίνουν αντικείμενο πλειοδοσίας και λαϊκισμού από τις πολιτικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα να χαθεί το πλεονέκτημα της ευελιξίας που έχει η αγορά εργασίας στην Κύπρο. Έφερε ως παράδειγμα την κρίση του 2013 και την προσαρμογή μισθών στον ιδιωτικό τομέα που μείωσε το εργατικό κόστος πέριξ του 15% και οδήγησε στη διάσωση χιλιάδων θέσεων εργασίας. Σε ερώτημα πώς θα αντιδράσει η ΟΕΒ σε ένα ενδεχόμενο νομοθετικής ρύθμισης του κατώτατου μισθού παρά τις εκκλήσεις της Ομοσπονδίας Εργοδοτών ο Μιχάλης Αντωνίου απαντά πως στην απευκταία περίπτωση που η ΟΕΒ δεν εισακουστεί, θα κάνει αυτό που πάντοτε κάνει «όταν λαμβάνονται λανθασμένες αποφάσεις πολιτικής, σε μείζονα ζητήματα εθνικής σημασίας: Θα προσπαθήσει να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις, θα προβεί σε damage control στη βάση του Plan B που πάντοτε έχει διαμορφωμένο σε ανάλογες περιστάσεις», επεσήμανε. Τέλος, όσον αφορά ποιο ποσό κατώτατου μισθού θεωρεί η ΟΕΒ ως εύλογο, ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ υπέδειξε πως σε επαγγέλματα που είναι αδύνατον να υπάρχει συνδικαλιστική παρουσία ο ελάχιστος μισθός πρέπει να είναι πέριξ του 45% του εθνικού διάμεσου.  «Να αναφέρω ότι στην Κύπρο ο εθνικός διάμεσος για το 2018 είναι 1.519 ευρώ. Συνεπώς, τα 924 ευρώ είναι στο 61% του εθνικού διάμεσου μισθού, σχεδόν όσο είναι το ψηλότερο στην Ευρώπη, αυτό της  Γαλλίας (61,8%). Το χαμηλότερο είναι στην Τσεχία με 41%,  ενώ ενδεικτικά στη Γερμανία είναι στο 47,8% και στη Μεγάλη Βρετανία στο 53,6%», κατέληξε.
 
*Από το επιχειρηματικό περιοδικό Forbes Νοεμβρίου που κυκλοφορεί τα περίπτερα