Για την επικαιροποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για τον τουρισμό με ορίζοντα το 2035, ούτως ώστε να λαμβάνει υπόψη την πορεία του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, τις νέες τάσεις της αγοράς όπως έχουν διαμορφωθεί στην μετά- covid εποχή και την αειφόρο ανάπτυξη μίλα στο Insider ο Υφυπουργός Τουρισμού, Κώστας Κουμής. Επισημαίνει πως η καινοτομία και την τεχνολογία μπήκαν στην υπηρεσία του τουρισμού με το orm, ενώ όπως λέει, επίκειται και η δημιουργία του παρατηρητηρίου του τουρισμού. Ο υφυπουργός αναφέρθηκε στις ενέργειες και τους σχεδιασμούς που γίνονται ή θα γίνουν ώστε η βάρια μας βιομηχανία να υπερκεράσει τα όποια προβλήματα εμφανιστούν.
Ποιες κατά την άποψη σας είναι οι κύριες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει φέτος ο τουρισμός αλλά και τα επόμενα χρόνια; Ποια μέτρα μπορούν να ληφθούν για αντιμετώπισή τους;
Η πολυσχιδής φύση του τομέα του τουρισμού τον καθιστά επιρρεπή σε διάφορους ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες. Αυτό σαφέστατα ισχύει και για τον τουρισμό στην χώρα μας. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εργαζόμαστε συνεχώς με σκοπό και στόχο την άνοδο της ποιότητας στις προσφερόμενες υπηρεσίες, την ενίσχυση της τουριστικής εμπειρίας αλλά γενικότερα προς την κατεύθυνση της ανόδου της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας ως τουριστικού προορισμού. Αυτό από μόνο του είναι μία μεγάλη πρόκληση. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να βελτιωθούμε ακόμη περισσότερο σε επίπεδο υποδομών. Εάν διαχωρίσουμε τις υποδομές σε ιδιωτικές και δημόσιες καταλήγουμε αμέσως σε κάποια συμπεράσματα.
Ο κύριος πυρήνας των ιδιωτικών υποδομών, είναι οι υποδομές διαμονής, τα τουριστικά καταλύματα δηλαδή. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι έχουμε βελτιωθεί τα μέγιστα τα τελευταία χρόνια, υπό την έννοια ότι στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι τουριστικές μονάδες της χώρας μας έχουν ανακαινισθεί. Εάν συνυπολογίσουμε και το γεγονός ότι έχουμε και κάποιες νέες αφίξεις ομολογουμένως πολύ ξεχωριστών καταλυμάτων καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είμαστε ανταγωνιστικοί σε επίπεδο ιδιωτικών υποδομών. Σ’ αυτό μπορούμε να προσθέσουμε επίσης τις διάφορες άλλες ιδιωτικές πρωτοβουλίες και επενδύσεις που ενισχύουν την τουριστική εμπειρία, όπως τα θεματικά πάρκα, τους χώρους αναψυχής αλλά και τις άυλες υποδομές που επίσης βελτιώνονται με κύριο εκφραστή θα έλεγα την γαστρονομία της χώρας μας.
Τώρα, σε επίπεδο δημοσίων υποδομών, θα έλεγα ότι επίσης έχουν γίνει βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια, αλλά μπορούμε να βελτιωθούμε ακόμη περισσότερο. Εντοπίζουμε ακόμη κενά, ή υποδομές που χρήζουν σοβαρής αναβάθμισης στις ήδη εδραιωμένες τουριστικές περιοχές. Την ίδια στιγμή παρουσιάζεται η ανάγκη για δημιουργία των βασικών υποδομών σε περιοχές που παρουσιάζουν τουριστική προοπτική, που και αυτό είναι μία μεγάλη πρόκληση. Αυτό εμπίπτει ουσιαστικά σ’ αυτό που ονομάζεται χωρική επέκταση, που είναι κάτι που συστήνεται και πρέπει να γίνεται καθώς έτσι αποφεύγονται και τα όποια φαινόμενα υπερτουρισμού που βλέπουμε ήδη να συμβαίνουν σε άλλες χώρες. Βεβαίως είναι καλά να θυμόμαστε, ότι τα κρατικά κονδύλια δεν είναι ανεξάντλητα.
Συνεχίζοντας απ’ αυτό, πρόκληση δεν είναι μόνο η χωρική επέκταση του τουρισμού προς άλλες περιοχές, αλλά και η χρονική επέκταση της τουριστικής περιόδου, με απώτερο στόχο την άμβλυνση της εποχικότητας και την ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού. Κοιτάξετε, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τουρισμός στη χώρα μας είναι πάρα πολλές. Πρόκληση είναι η ανάγκη για συνεχή βελτίωση της αεροπορικής σύνδεσης της χώρας μας, που υπό το φως των νέων δεδο- μένων, του Fit for 55, μετατρέπεται σε μία πιο απαιτητική προσπάθεια.
Πρόκληση είναι όλοι οι εμπλεκόμενοι στην τουριστική βιομηχανία να αντιληφθούν την ανάγκη να οδεύσουμε όλοι μαζί προς ένα μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, προτού θα έλεγα ‘τιμωρηθούμε’ από τους επισκέπτες. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε όλοι, ότι το ποσοστό των Ευρωπαίων πολιτών που δίνει προτεραιότητα στους eco-friendly destinations αυξάνεται καθημερινά με γεωμετρική πρόοδο. Επί της ευκαιρίας θα ήθελα να αναφέρω, ότι ως Υφυπουργείο προγραμματίζουμε το ερχόμενο φθινόπωρο όπως διοργανώσουμε και σχετικό συνέδριο.
Βεβαίως οι προκλήσεις είναι πάρα πολλές όπως ανέφερα και συνεχίζονται.
Πρόκληση εδώ και δεκαετίες είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η μετατροπή της χώρας μας σ’ ένα ολόχρονο προορισμό, πρόκληση είναι να διεισδύσουμε σε νέες γεωγραφικές αγορές, πρόκληση είναι να ενισχύσουμε τις ειδικές μορφές τουρισμού, τουλάχιστον αυτές που παρουσιάζουν στοιχεία που δύναται να λειτουργήσουν ως συγκριτικά πλεονεκτήματα, πρόκληση είναι να διαχειριστούμε τα θέματα που αφορούν τις ακτές μας, τις παραλίες μας, καθώς η Κύπρος καθιερώθηκε και είναι ένας εξαιρετικά καλός τουριστικός προορισμός για ήλιο και θάλασσα, πρόκληση είναι να βελτιωθεί και η ενδοχώρα, να ανέβει η ανταγωνιστικότητα στις ορεινές περιοχές και πολλά άλλα.
Με δική σας πρωτοβουλία άρχισε μια προσπάθεια απορρόφησης Ουκρανών προσφύγων στην τουριστική βιομηχανία με στόχο από την μια να βοηθηθούν οι ίδιοι αλλά και οι ξενοδόχοι που συνεχώς διαμαρτύρονται για έλλειψη προσωπικού. Τι μπορεί να πράξει το Υφυπουργείο για αντιμετώπισή του συγκεκριμένου προβλήματος;
Η ευθύνη του Υφυπουργείου Τουρισμού σε σχέση με τους Ουκρανούς πρόσφυγες είναι η σύναψη συμβάσεων με τουριστικές μονάδες της χώρας μας με σκοπό τη φιλοξενία τους. Δεν έχουμε ευθύνη, σε σχέση με τη διαχείριση θεμάτων που αφορούν γενικότερα τους Ουκρανούς πρόσφυγες. Ωστόσο, ναι, αναλάβαμε μία πρωτοβουλία με σκοπό να βοηθήσουμε τόσο την τουριστική βιομηχανία της χώρας μας που χαρακτηρίζεται από έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, όσο και τους Ουκρανούς πρόσφυγες που επιθυμούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας.
Αν και οι εργοδότες έδειξαν μεγάλη προθυμία και κάποιοι εξ αυτών έδειξαν ετοιμότητα να προσφέρουν και ένα πολύ ευκαταφρόνητο επίδομα διαμονής πέραν του μισθού, δεν θα έλεγα ότι είχαμε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Αυτό βεβαίως οφείλεται σε μία σειρά από άλλα δεδομένα που δεν έχουν σχέση με τον τουρισμό.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ
Με την ανάληψη των καθηκόντων σας αναδείξατε την ανάγκη για εκπόνηση μιας νέας στρατηγικής για τον τουρισμό. Υπάρχουν παραλείψεις στην υφιστάμενη στρατηγική και θεωρείτε πως θα πρέπει να προχωρήσετε σε προσθήκες ή αλλαγές;
Η προηγούμενη κυβέρνηση ορθά προχώρησε στην εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού (ΕΣΤ) για τη χρονική περίοδο 2020-2030, η οποία εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και η υλοποίησή της βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Η Στρατηγική επικαιροποιήθηκε μερικώς το τέλος του 2022, κατά το πέρας του βραχυπρόθεσμου πλάνου ενεργειών που περιέχονταν σε αυτή. Βασική προτεραιότητα για εμάς, αποτελεί η επικαιροποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού με χρονικό ορίζοντα το 2035, λαμβάνοντας ασφαλώς υπόψη την πορεία του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, τις νέες τάσεις της αγοράς όπως έχουν διαμορφωθεί στην μετά-Covid εποχή, την αναγκαία από κάθε άποψη πορεία προς την αειφόρο ανάπτυξη και πολλά άλλα. Δεν είναι θέμα παραλείψεων, η ανάγκη προκύπτει από το γεγονός ότι εμφανίστηκαν νέες τάσεις στην μετά-covid εποχή, με πιο σημαντικό το γεγονός ότι επιβάλλεται να οδεύσουμε με ταχύτερους ρυθμούς σε ένα μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
Αρκετοί παράγοντες της τουριστικής βιομηχανίας βλέπουν πως το 2023 θα προσεγγίζει τις αφίξεις του 2019. Ποιες είναι οι δικές σας εκτιμήσεις και που εδράζονται;
Προσωπικά δεν έκανα ποτέ τέτοια αναφορά. Αντιθέτως είχα και έχω μία σειρά από ανησυχίες. Εμείς απλά έχουμε εξαγγείλει τον στόχο μας, που είναι μία άνοδος της τάξης του 5%-10% σε σχέση με πέρσι, με μία υποσημείωση ότι δεν θα σταματήσουμε ποτέ να εργαζόμαστε για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα.
Εδώ και λίγα χρόνια παρατηρείται μια σημαντική ενίσχυση της συνδεσιμότητας της χώρας. Εκτιμάτε πως η τάση αυτή θα συνεχιστεί;
Δεν είναι θέμα τάσης. Είναι θέμα εντατικής και συλλογικής προσπάθειας που δεν πρέπει να σταματά ποτέ. Είμαστε ένας νησιώτικος προορισμός, κάτι που σημαίνει ότι έχουμε ανάγκη καλή αεροπορική σύνδεση και όχι μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά ολόχρονα. Αυτή η προσπάθεια θα γίνει πιο δύσκολη τα επόμενα χρόνια λόγω της εφαρμογής της πολιτικής fit for 55. Προσωπικά, αυτό που έχω να δηλώσω είναι ότι είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με τις αεροπορικές εταιρείες για βελτίωση ακόμη περισσότερο της αεροπορικής σύνδεσης της χώρας μας.
Τα τελευταία χρόνια είδαμε την Κύπρο να κάνει γερό μπάσιμο στον τομέα της κρουαζιέρας, από την πλευρά του Υφυπουργείου θα τροχοδρομηθούν ενέργειες ούτως ώστε να διατηρηθεί αυτή η τάση;
O τουρισμός κρουαζιέρας αποτελεί μία ειδική μορφή τουρισμού με εξαιρετικές προοπτικές ανάπτυξης. Οι κρουαζιέρες αναπτύσσονται ραγδαία τα τελευταία χρόνια και αποτελούν νέα εναλλακτική μορφή διακοπών ανά το παγκόσμιο. Η τάση για ταξίδια με κρουαζιερόπλοιο, ιδιαίτερα με την άρση των αυστηρών πρωτοκόλλων της πανδημίας, είναι ανοδική και ο αριθμός των ταξιδιωτών κρουαζιέρας στην ανατολική Μεσόγειο έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Η Κύπρος σημειώνει αυξητική πορεία ως σταθμός για διεθνή κρουαζιερόπλοια τα τελευταία χρόνια. Τα κρουαζιερόπλοια παραμένουν στα λιμάνια κάποιες ώρες, και οι επιβάτες επιλέγουν είτε οργανωμένες εκδρομές ή μεμονωμένες επισκέψεις στο κέντρο της πόλης ή άλλα σημεία ενδιαφέροντος. Το 2019 ο συνολικός αριθμός διακομιστικών αφίξεων (transit calls) και επιβιβάσεων (homeporting) από/προς όλα τα λιμάνια/αγκυροβόλια της Κύπρου ανήλθε περίπου στους 131,000 επιβάτες ενώ το 2022 έκλεισε με 343,000 επιβάτες.
Με βάση τον προγραμματισμό των εταιρειών κρουαζιερόπλοιων, για αφίξεις σε κυπριακά λιμάνια το 2023, εκτιμάται ότι το επιβατικό κοινό θα ξεπεράσει τις 350.000. Είναι ένας τομέας που επίσης μας ενδιαφέρει πάρα πολύ, όπως και ο τομέας του yachting tourism.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Η καινοτομία και η εισαγωγή της τεχνολογίας είναι μονόδρομος για όλους τους πυλώνες της οικονομίας. Τι προγραμματίζει να πράξει το Υφυπουργείο ώστε να κάνει το επόμενο βήμα και η βαριά βιομηχανία του τόπου;
Συμφωνούμε απόλυτα ότι η τεχνολογία πρέπει πάντοτε να αποτελεί βασικό πυλώνα για τη λειτουργία και την περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανίας του τουρισμού στη χώρα μας, εφόσον οι τεχνολογικές εφαρμογές πρωταγωνιστούν σε όλα τα μήκη και πλάτη της βιομηχανίας. Ως Υφυπουργείο προωθούμε την αξιοποίηση της τεχνολογίας τόσο για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υποδομών και υπηρεσιών προς τους ντόπιους και ξένους επισκέπτες, όσο και την περαιτέρω αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας για σκοπούς προβολής της Κύπρου ως διεθνούς τουριστικού προορισμού.
Με αυτό τον γνώμονα, έχουμε ήδη αναπτύξει την διαδικτυακή πλατφόρμα του “Online Reputation Management” (ORM), η οποία παρέχει την δυνατότητα συλλογής σημαντικών στοιχείων και πληροφοριών σε συνεχή βάση μέσα από μια πληθώρα διαδικτυακών πηγών, οι οποίες καταδεικνύουν τον βαθμό ικανοποίησης των επισκεπτών, καλύπτοντας τομείς του τουριστικού προϊόντος της χώρας όπως είναι, η εξυπηρέτηση, οι εγκαταστάσεις, οι υποδομές, οι παραλίες, η διασκέδαση, η καθαριότητα, η ανταγωνιστικότητα του προορισμού κλπ. Πρόκειται για ένα πάρα πολύ χρήσιμο εργαλείο το οποίο βοηθά στον εντοπισμό και στην ανάλυση προβλημάτων εκεί και όπου υπάρχουν.
Το Υφυπουργείο Τουρισμού λειτουργεί επίσης σχέδιο επιχορήγησης ψηφιακής αναβάθμισης παροχέων ειδικών μορφών τουρισμού, το οποίο καλύπτει εκτός από την αναβάθμιση ιστοσελίδων, υπηρεσίες που αφορούν Search Engine Optimisation (SEO), οnline booking system και μεταφράσεις ιστοσελίδων. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, εξαγγείλαμε το Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους και είναι έκτοτε σε ισχύ, σχέδιο χορηγιών για έργα αναβάθμισης ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτων του οποίου ένας από τους κυρίους άξονες περιλαμβάνει επενδύσεις που έχουν στόχο την ψηφιακή αναβάθμιση, την αυτοματοποίηση δραστηριοτήτων και την εισαγωγή σύγχρονων λογισμικών συστημάτων λειτουργίας / διαχείρισης / διασύνδεσης / προώθησης / ηλεκτρονικής διαφήμισης και άλλα.
Μια από τις προεκλογικές δεσμεύσεις του προέδρου που αφορούσε τον Τουρισμό ήταν η δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου Τουρισμού. Πού τοποθετείται χρονικά η δημιουργία του;
Πράγματι, η δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου Τουρισμού στα πρότυπα διεθνών προδιαγραφών αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητές μας. Πρόκειται για ένα εργαλείο το οποίο, μεταξύ άλλων, αναμένεται να συμβάλει στο σχεδιασμό πολιτικών αποφάσεων σε σχέση με τον τουρισμό, στην εποπτεία των αποφάσεων, εντοπισμό στρεβλώσεων, προβλημάτων ή και ευκαιριών, κ.ά., αξιοποιώντας διάφορες πηγές πληροφόρησης. Όπως για παράδειγμα στοιχεία αφίξεων, εσόδων αξιολογήσεων από τουρίστες μέσω του εργαλείου διαχείρισης διαδικτυακής φήμης ORM κ.ά.. Αναμένεται επίσης ότι θα συμβάλει στη βελτίωση των υποδομών και θα λειτουργήσει ως ένα εργαλείο καταγραφής αδυναμιών που σχετίζονται με τις υποδομές. Στόχος επίσης είναι να συλλέγονται πληροφορίες σε σχέση με καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε άλλους προορισμούς. Είμαστε στο τελικό στάδιο του σχεδιασμού.
Απαιτείται οικονομική δαπάνη η οποία βεβαίως δεν προβλέπεται στον προϋπολογισμό του Υφυπουργείου για το 2023, καθώς είναι απαραίτητη προϋπόθεση η συλλογή στοιχείων μέσω ψηφιακής εφαρμογής. Βεβαίως αυτές τις μέρες εξετάζουμε κι ένα εναλλακτικό σενάριο, με σκοπό την λειτουργία του παρατηρητηρίου νωρίτερα που είναι και επιθυμία μας.
Από το περιοδικό Insider Μαΐου
