Τα ενεργειακά άπτονται της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και αγγίζουν τη μορφή λύσης του Κυπριακού αναφέρει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης σε συνέντευξή του στον «Φ», σημειώνοντας ότι «ο στόχος μας είναι να φέρουμε και ισραηλινό φυσικό αέριο στην Κύπρο».

-Όσον αφορά το φυσικό αέριο, υπήρξαν και ανακοινώσεις από τον κ. Νετανιάχου για τον EastMed σχετικά με την αξιοποίησή του, όμως παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ κάνει αυτές τις εξαγγελίες και μάλιστα μας προλαβαίνει, κρατά το κοίτασμα Αφροδίτη σε ομηρία, δεν συνεργάζεται. Μού δημιουργείται η εντύπωση πως πέραν των εντυπώσεων που θέλει να δημιουργήσει το Ισραήλ, επί της ουσίας όταν πρέπει να δώσει κάτι, δεν συνεργάζεται…

-Όσον αφορά το κοίτασμα Αφροδίτη- Ισάι, να πούμε ότι εκεί εμπλέκεται και ο ιδιωτικός τομέας. Άρα, δεν είναι, αν θέλετε, αποκλειστικά θέμα αποφάσεων των κυβερνήσεων μόνο. Αυτό που έγινε στη συνάντηση με τον κ. Νετανιάχου και θα ήθελα να το μεταφέρω, είναι πως συμφωνήσαμε ότι στους επόμενους τρεις με έξι μήνες θα λάβουμε συγκεκριμένες αποφάσεις για τα ενεργειακά. Αποφάσεις και σ’ ό,τι αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση αλλά πολύ περισσότερο για το φυσικό αέριο.

Ο στόχος μας είναι να φέρουμε και ισραηλινό φυσικό αέριο από την περιοχή στην Κύπρο, για τις ανάγκες της εσωτερικής κατανάλωσης, και για εξαγωγή στην Ευρώπη που και το Ισραήλ αντιλαμβάνεται τη στρατηγική σημασία μιας τέτοιας εξέλιξης. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τη συγκυρία που υπάρχει αυτή τη στιγμή, από πλευράς Ευρώπης, για εξεύρεση εναλλακτικών ενεργειακών διαδρόμων. Σε πέντε χρόνια μπορεί αυτή η συγκυρία να μην υπάρχει. Αυτό το αντιλαμβάνεται απόλυτα και ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός. Γι’ αυτό και συμφωνήσαμε ότι σε τρεις με έξι μήνες, πολύ συγκεκριμένα, θα ληφθούν τελικές αποφάσεις. Αυτά αφορούν τα κοιτάσματα που είναι πιο κοντά στο Ισραήλ.

Τώρα έρχομαι στα άλλα κοιτάσματα που εμπλέκονται η Exxon, η Eni, και η Total, που είναι πιο κοντά στην Αίγυπτο. Όταν θα είμαι στη Νέα Υόρκη θα έχω συναντήσεις και με την Exxon, συναντήθηκα ήδη με την ΕΝΙ και την TOTAL, ακριβώς για να δούμε πώς προχωρούμε αμέσως με τα συγκεκριμένα κοιτάσματα. Αν δεν τα αξιοποιήσουμε τώρα, αυτή η συζήτηση που κάνουμε ίσως να μην έχει καμιά αξία ύστερα από πέντε χρόνια. Άρα, τώρα είναι η ώρα των αποφάσεων, λαμβάνοντας υπόψη και την ευρωπαϊκή συγκυρία.

–Άρα θα λυθεί και το θέμα με την Αφροδίτη;

-Ναι, και εκείνο το θέμα μέχρι το τέλος του χρόνου, θεωρώ ότι θα έχουμε αποτελέσματα.

–Αν δεν λυθεί;

-Έχουμε και μηχανισμό ποιο είναι το επόμενο βήμα, για το πώς θα λυθεί, εάν δεν υπάρξει συμφωνία.

–Η Αίγυπτος βγαίνει εκτός κάδρου;

Όχι, δεν βγαίνει εκτός κάδρου η Αίγυπτος. Είναι η πρώτη χώρα με την οποία ξεκινήσαμε περιφερειακές συνεργασίες, είναι πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή και σε δύσκολες στιγμές για την Κυπριακή Δημοκρατία, η Αίγυπτος ήταν παρούσα, όπως για παράδειγμα στον Οργανισμό Ισλαμικής Διάσκεψης. Πρόκειται για στρατηγικής σημασίας εταίρο και σε καμιά περίπτωση η Αίγυπτος δεν είναι εκτός του σχεδιασμού και του πλάνου μας. Ο στόχος μας είναι να υπάρξουν συνέργειες με όλες τις χώρες της περιοχής.

–Όσον αφορά το φυσικό αέριο είπατε ότι το θέλουμε να έρθει προς την Κύπρο.

-Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν και ποσότητες να πηγαίνουν προς την Αίγυπτο. Δεν αποκλείουμε σε καμιά περίπτωση και την επιλογή της Αιγύπτου.

–Όσον αφορά τον αγωγό EastMed όλοι θεωρούν ότι είναι δύσκολο να γίνει και μόνο  το Ισραήλ είναι που τον συντηρεί …

-Ως Κυπριακή Δημοκρατία, και σωστά πράξαμε, έπρεπε να ωριμάσουμε πολιτικά όλες τις επιλογές. Και μια από τις επιλογές είναι και ο EastMed. Άλλες επιλογές είναι η Κύπρος, η Αίγυπτος, το Ισραήλ. Τη μόνη επιλογή που δεν εξετάσαμε, και αυτό δεν οφείλεται σε κάποιας μορφής αλλεργία αλλά γιατί εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να εξεταστεί, είναι αυτή της Τουρκίας. Όσον υπάρχει κατοχή, κάτι τέτοιο, δηλαδή ένας αγωγός από την Κύπρο προς την Τουρκία, δεν μπορεί να εξεταστεί. Ωριμάσαμε όλες τις πιθανές επιλογές, προχωρήσαμε σε διακρατικές συμφωνίες και μετά έρχεται ο ιδιωτικός τομέας, που οι αποφάσεις του είναι καθοριστικής σημασίας. Ένα σκέλος που αφορά τον EastMed, που είναι η μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ προς την Κύπρο με αγωγό, το συζητήσαμε και κατά τη διάρκεια της παρουσίας του κ. Νετανιάχου στην Κύπρο. Στο τέλος της ημέρας, η απόφαση που θα ληφθεί θα είναι και στη βάση των οικονομικών δεδομένων.

–Με τον ηλεκτρισμό τι γίνεται;

-Είναι κάτι που ενδιαφέρει πάρα πολύ το Ισραήλ. Αυτή τη στιγμή επικεντρωνόμαστε κατά κύριο λόγο στην πτυχή που αφορά τη σύνδεση Κύπρου και Κρήτης. Είναι ένα έργο στρατηγικής σημασίας για την Κυπριακή Δημοκρατία. Είμαστε η μόνη χώρα κράτος μέλος της ΕΕ που είμαστε απομονωμένοι σε θέματα ηλεκτρισμού, ενέργειας κλπ. Βγήκαμε σε προσφορές και αναμένουμε από συγκεκριμένο οίκο αξιολόγησης, σχετική μελέτη για να πάρουμε αποφάσεις στη βάση συγκεκριμένων δεδομένων. Η γεωστρατηγική σημασία του έργου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί σε καμιά περίπτωση και για αυτό, εξάλλου, έχει περιληφθεί και ως έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος. Το συζητήσαμε εκτενώς στη διμερή συνάντηση που είχαμε με τον Έλληνα Πρωθυπουργό. Είναι ένα έργο που και η ίδια η Ελλάδα στηρίζει.

–Ένα έργο του οποίου η χρηματοδότηση προκαλεί αντίδραση από πλευράς ΕΕ;

-Όπως προανέφερα, η ΕΕ έχει χαρακτηρίσει το έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος. Περιλαμβάνεται και στο σχέδιο ανάκαμψης. Στη βάση της αξιολόγησης που θα έχουμε εντός Οκτωβρίου θα λάβουμε κι εμείς αποφάσεις ως κυβέρνηση.

–Αν η μελέτη κρίνει ότι είναι ασύμφορο το έργο τι θα γίνει;

-Αν πει ότι είναι ασύμφορο θα εξετάσουμε άλλες επιλογές που ήδη έχουμε στο μυαλό μας.

–Πέραν από το θέμα της Αφροδίτης με το Ισραήλ έχουμε και το θέμα των επενδύσεων στα κατεχόμενα. Το συζητήσατε καθόλου;

-Φυσικά το συζητήσαμε με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Επ’ αυτού υπάρχουν δύο θέματα: Ως Κυπριακή Δημοκρατία επεξεργαζόμαστε μαζί με τη Νομική Υπηρεσία και θα ανακοινώσουμε σύντομα συγκεκριμένα νομικά μέτρα όσον αφορά την αγορά περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές. Και κατά δεύτερον, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός μού ζήτησε κάποιες πληροφορίες, τις οποίες θα τους δώσουμε στο αμέσως επόμενο διάστημα, ώστε να μπορούν να ενισχύσουν την επιχειρηματολογία τους προς Ισραηλινούς πολίτες για το παράνομο της αγοράς περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – ΑΚΡΙΒΕΙΑ- ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ

-Υπάρχει μια κριτική προς την κυβέρνηση για το θέμα της τιμής του ηλεκτρισμού ότι θα μπορούσατε να αφήσετε το σχέδιο να παραταθεί και το καλοκαίρι που ήταν ψηλές οι θερμοκρασίες.

-Σίγουρα υπάρχει κριτική και την ακούω και εγώ και ενδεχομένως, Ναι, να μπορούσαμε να αφήναμε το σχέδιο σε λειτουργία, μέσα στο καλοκαίρι. Την ίδια στιγμή, όταν λαμβάνουμε αποφάσεις πρέπει να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, όλα τα θέματα που υπάρχουν και όχι μεμονωμένα το κάθε θέμα. Έπρεπε, δηλαδή, να λάβουμε υπόψη μας ότι το κόστος αυτής της διευθέτησης ανερχόταν συνολικά από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2023 σε σχεδόν 75 εκατομμύρια, σε αντίθεση με τα στοχευμένα μέτρα που ανακοινώσαμε που το κόστος θα ανέλθει από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο σε 3 εκατομμύρια.

Αντιλαμβάνομαι απόλυτα την αντίδραση που υπάρχει από πλευράς κοινωνίας, και οφείλω να πω – γιατί κάνω και αυτοκριτική – πως εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση με τις τιμές, είναι κάτι που μπορεί να το επαναξιολογήσουμε.

Την ίδια στιγμή θα πρέπει να τονίσω ότι η δημοσιονομική πειθαρχία για μένα είναι εκτός συζήτησης. Στη συζήτηση με όλους τους Υπουργούς, στο Τρόοδος, για 13 ώρες, πέραν της αξιολόγησης που έγινε για κάθε Υπουργείο, έγινε αναφορά και στους σχεδιασμούς και στους τρόπους υλοποίησης. Και ήμουν πάρα πολύ αυστηρός, όσον αφορά την οικονομία, δεν πρόκειται να ξεφύγουμε. Δεν πρόκειται να παίξω ή να προχωρήσω σε ενέργειες που να διακινδυνεύσουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την οικονομία. Ακόμα στους Υπουργούς έχω αναφέρει ότι στα υπουργείαόπου «υπάρχει λίπος» θα πρέπει να αποκοπεί ώστε να μπορούμε να κάνουμε κοινωνική πολιτική.

-Τι απαντάτε στην κριτική ότι ανοίγετε τα δημόσια ταμεία και δίνετε σε όποιον ζητήσει βοήθεια ή στήριξη;

– Μόλις συζητήσαμε ένα παράδειγμα που δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Θα κριθούμε στη βάση του πρώτου προϋπολογισμού που θα υποβάλουμε ως κυβέρνηση. Ακόμα δεν υποβάλαμε προϋπολογισμό, άρα πώς μπορούμε να κριθούμε για κάτι τέτοιο;

– Νέα μέτρα για αντιμετώπιση της ακρίβειας, επεξεργάζεστε ως Κυβέρνηση;

– Επεξεργαζόμαστε. Πέραν από τα μέτρα που ανακοινώσαμε για μηδενικό ΦΠΑ, μελετούμε κάποια άλλα μέτρα. Την ίδια στιγμή θέλω να στείλω και ένα μήνυμα προς τις τράπεζες. Το είπα και προεκλογικά, το επαναλαμβάνω και σήμερα. Πρέπει και οι τράπεζες να λάβουν κάποιες αποφάσεις, έτσι ώστε να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.

– Εννοείτε σε σχέση με τα επιτόκια;

– Ναι. Είναι σημαντικός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Την ίδια στιγμή η ακρίβεια επηρεάζει πολλά άλλα πράγματα. Είπα προηγουμένως για εφτά προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Μια από τις βασικές προτεραιότητές μας είναι η στεγαστική πολιτική, όπου διαπιστώνουμε ότι υπάρχει πρόβλημα. Τέλος Σεπτεμβρίου, ο Υπουργός Εσωτερικών θα βγει δημόσια με συγκεκριμένες πολιτικές στα θέματα του στεγαστικού, όχι με ευχολόγια αλλά με συγκεκριμένα μέτρα, ώστε να αντιμετωπιστεί το θέμα της προσιτής κατοικίας. Την ίδια ώρα προσπαθούμε να φέρουμε ποιοτικές επενδύσεις στη χώρα.  Μέσα και σε αυτό το πλαίσιο, ξεκινήσαμε την προσπάθεια γιαφορολογικό μετασχηματισμό. Αυτά όλα θα βοηθήσουν το οικονομικό κλίμα, θα ενισχύσουν τις ποιοτικές επενδύσεις στη χώρα μας και θα μας επιτρέψουν να κάνουμε κοινωνική πολιτική και να αντιμετωπιστούν προβλήματα της καθημερινότητας που υπάρχουν. Και όταν μιλώ για κοινωνική πολιτική, αναφέρομαι στην ποιότητα ζωής που αγγίζει θέματα παιδείας, υγείας, πρόνοιας, απασχόλησης, περιβάλλοντος, κοινωνικής ένταξης, ισότητας και πολλά άλλα.

– Σε ό,τι αφορά τις τράπεζες προκύπτει θέμα πιο αυστηρού ελέγχου ή συνεργασίας; Ο κόσμος έβαλε από την τσέπη του πολλές φορές και στήριξε αυτά τα τραπεζικά ιδρύματα. Τα προβλήματα όμως παραμένουν και σε ό,τι αφορά τα δάνεια και σε ό,τι αφορά τα τέλη που πληρώνει ο κόσμος. Μπαίνει θέμα ελέγχου; Υπάρχει καλή συνεργασία με τον Κεντρικό Τραπεζίτη;

– Ο έλεγχος καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

– Κάνουμε ό,τι μάς λέει η Φρανκφούρτη;

– Όχι δεν κάνουμε μόνο ό,τι μας λέει η Φρανκφούρτη και είμαστε σε συνεχή επαφή και με τον κεντρικό τραπεζίτη και με τον Σύνδεσμο Τραπεζών. Δεν είμαι εξ εκείνων που προσεγγίζω τις τράπεζες ως αντιπάλους. Ένα ισχυρό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στη χώρα μας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να έχεις μια ισχυρή οικονομία. Είναι σημαντικό όμως οι Τράπεζες να διευκολύνουν τον κόσμο που αντιμετωπίζει προβλήματα, να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Διαφορετικά θα οδηγηθούμε σε περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, περισσότερες εκποιήσεις, με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται για την οικονομία. Άρα, Ναι, αναμένω ότι θα ανταποκριθούν και είναι προγραμματισμένη μία συνάντηση στις 13 Σεπτεμβρίου με τον Υπουργό Οικονομικών και ελπίζω να υπάρξουν κάποιες ανακοινώσεις. Ως εκτελεστική εξουσία δεν μπορούμε να παρέμβουμε. Όμως, μπορούμε να κάνουμε συστάσεις και εισηγήσεις προς τις τράπεζες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΗ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΕΝΤΥΠΟ «Φ»