Το πρωί της 7ης Οκτωβρίου, η παλαιστινιακή παραστρατιωτική ομάδα Χαμάς πραγματοποίησε μια άνευ προηγουμένου σε έκταση και εμβέλεια μαζική επίθεση στο Ισραήλ, με εκατοντάδες νεκρούς, χιλιάδες τραυματίες, δεκάδες ομήρους, με την κατάσταση να παραμένει μέχρι στιγμής χαοτική και τις μάχες να συνεχίζονται.
Οι πρώτες πληροφορίες από τα ξένα ειδησεογραφικά δίκτυα μαρτυρούν ότι η επίθεση της οργάνωσης δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη ισραηλινή ιστορία, ενώ αξιοσημείωτος συμβολικά είναι και ο χρόνος της, καθώς συνέβη κοντά στην ημέρα της 50ης επετείου της αιφνιδιαστικής επίθεσης, που ξεκίνησε τον Αραβο-Ισραηλινό πόλεμο του 1973 (Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ).
Σύμφωνα με τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις, εκτοξεύτηκαν περίπου 2200 ρουκέτες, καθιστώντας την επίθεση ως τη μεγαλύτερη εναντίον του Ισραήλ από τότε που η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας το 2007, ενώ, μεταξύ άλλων μέσων, η παραστρατιωτική οργάνωση χρησιμοποίησε αλεξιπτωτιστές πλαγιάς, για να εισέλθει αιφνιδιαστικά στο Ισραήλ.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, αφού δήλωσε ότι «είμαστε σε πόλεμο», ξεκίνησε την Επιχείρηση Σιδερένια Σπαθιά, πραγματοποιώντας αεροπορικές επιδρομές στη Γάζα και καλώντας εφέδρους σε επιστράτευση.
Αναμφίβολα, οι πρώτες πληροφορίες είναι ελλιπείς, εντούτοις κάποια πρώτα συμπεράσματα είναι σαφή για τη συνέχεια.
- Η επίθεση συνιστά αποτυχία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών
Η κλίμακα της επίθεσης φαίνεται ότι αιφνιδίασε το Ισραήλ, παρά το γεγονός ότι οι εντάσεις ήταν υψηλές για αρκετό χρονικό διάστημα, με αξιωματούχους να κάνουν ήδη λόγο για μια τεράστια αποτυχία της υπηρεσίας πληροφοριών.
Το Ισραήλ, στρατηγικά φάνηκε απροετοίμαστο για μια τόσο δραματική κλιμάκωση, ενώ τακτικά, δεν φάνηκε προετοιμασμένο για την ικανότητα της Χαμάς να διεξάγει επιχείρηση μεγάλης κλίμακας.
Αναμφίβολα, οι έρευνες για την αποτυχία του Intelligence θα αναζητήσουν απαντήσεις για τους λόγους, σύμφωνα με τους οποίους οι περίφημες εξειδικευμένες υπηρεσίες ασφαλείας του Ισραήλ αιφνιδιάστηκαν, με τον εφησυχασμό εκ μέρους των Ισραηλινών ηγετών και την υποτίμηση της αντικατασκοπείας της Χαμάς να αποτελούν ήδη αντικείμενα συζήτησης.
Την ίδια ώρα, η επίθεση συνιστά επίσης αποτυχία για την κυβέρνηση Νετανιάχου και πλήγμα για τον ίδιο, ο οποίος παρουσίαζε τον εαυτό του ως ένα σκληρό πολιτικό στον τομέα της ασφάλειας, που μπορεί να ηγηθεί της μάχης κατά της τρομοκρατίας.
Αξιοσημείωτο είναι πάντως το γεγονός ότι οι μάχες έρχονται σε μια περίοδο όπου ο πρωθυπουργός αντιμετωπίζει άλλες σημαντικές εσωτερικές προκλήσεις, ενώ ο ίδιος έχει κατηγορηθεί για δωροδοκία, απάτη και παραβίαση εμπιστοσύνης. Μπορεί, λοιπόν, ο πρωθυπουργός να διαθέτει έναν σκληρό πυρήνα υποστηρικτών, εντούτοις θα είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει τη φθορά που έχει υποστεί ως εγγυητής της ασφάλειας των Ισραηλινών.
2. Παιχνίδια εξουσίας στην παλαιστινιακή αρένα
Ένα από τα ερωτήματα, που πλανάται τις τελευταίως ώρες, αφορά τους στόχους της Χαμάς, η οποία από το 2007, που ανέλαβε τον έλεγχο της Γάζας, έκτοτε παλεύει με την εγγενή ένταση μεταξύ του ελέγχου της περιοχής και της διατήρησης της καλής πίστης ως ηγέτη του αντιισραηλινού στρατοπέδου αντίστασης μεταξύ των Παλαιστινίων.
Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ηγέτες της Χαμάς, τα τελευταία χρόνια, που κατέχουν τον έλεγχο της περιοχής, προσπάθησαν να απευθυνθούν στους Παλαιστίνιους, καταδεικνύοντας με διάφορους τρόπους ότι οι ίδιοι, κι όχι η Παλαιστινιακή Αρχή, μπορούν να κυβερνήσουν καλύτερα.
Όσον αφορά στις πρόσφατες βίαιες ένοπλες διαδηλώσεις των Παλαιστινίων στα σύνορα του Ισραήλ με τη Λωρίδα της Γάζας, όπως αναφέρει ο Amos Harel στην Haaretz, συνδέονται τόσο με την προσπάθεια της Χαμάς να ενισχύσει το ανάστημά της στην εσωτερική παλαιστινιακή αρένα, απέναντι στον αντίπαλό της, την Παλαιστινιακή Αρχή, όσο και με τις απαιτήσεις της από το Κατάρ και το Ισραήλ, αφού επιθυμούσε αφενός η Ντόχα να καταβάλει ολόκληρο το ποσό της υποσχεθείσας οικονομικής βοήθειας και αφετέρου η Ιερουσαλήμ να αυξήσει τον αριθμό των κατοίκων της Γάζας, που επιτρέπεται να εργάζονται στο Ισραήλ.
O Iσραηλινός δημοσιογράφος εξηγεί ακόμη ότι το συμπέρασμα των ηγετών της Χαμάς ότι το Ισραήλ έχει περιορισμένο περιθώριο ελιγμών αποτελεί επίσης ένα παράγοντα που συνέβαλε στην κλιμάκωση των εντάσεων, λόγω του γεγονότος ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου ήταν απασχολημένη με την εσωτερική πολιτική κρίση και θεωρείτο ότι θα είχε πρόβλημα να συγκεντρώσει την προσοχή που απαιτείται για μια στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα.
Με την παρούσα επίθεση, λοιπόν, οι ηγέτες της Χαμάς φαίνεται ότι, μεταξύ άλλων, στοχεύουν να κερδίσουν πόντους στο πολιτικό επίπεδο, καταδεικνύοντας ότι οι ίδιοι, κι όχι η Παλαιστινιακή Αρχή, αντιστέκονται στο Ισραήλ, ενώ μπορούν επίσης να ενισχύσουν την υποστήριξη μεταξύ πιο ακραίων στοιχείων της δικής τους οργάνωσης και πιθανών αντιπάλων, όπως η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ.
Εξάλλου, ο σκεπτικισμός για τις ειρηνευτικές συνομιλίες και τις ισραηλινές προθέσεις ήταν έντονος μεταξύ των Παλαιστινίων πριν από τις τελευταίες μάχες κι ως εκ τούτου για τους απλούς Παλαιστίνιους, ειδικά εκείνους που δεν βρίσκονται στη γραμμή του πυρός, η επίθεση της Χαμάς μπορεί να επιφέρει κάποιο αίσθημα ικανοποίησης.
Από την άλλη, η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία ισχυρίζεται ότι εκπροσωπεί όλους τους Παλαιστίνιους, μετά την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας, δεν έχει τρόπο να πει στους απλούς Παλαιστίνιους ότι οδεύουν προς ένα ανεξάρτητο κράτος, ενώ η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των ισραηλινών εποικισμών στη Δυτική Όχθη έχει αυξήσει την αμφισβήτησή της. Η Παλαιστινιακή Αρχή, αφενός μεν επιθυμεί να δει τη Χαμάς να αποτυγχάνει, αφετέρου δεν μπορεί να επευφημήσει ανοιχτά το Ισραήλ κι ως εκ τούτου δημόσια αναμένεται ότι θα συνεχίσει να επικρίνει το τελευταίο, παρόλο που ελπίζει ότι το Ισραήλ θα συντρίψει τη Χαμάς και ότι η οργάνωση θα αποδυναμωθεί.
3. Το διαπραγματευτικό χαρτί των ομήρων
Εκτός από τον μεγάλο αριθμό νεκρών, μια από τις πιο μεγάλες δυσκολίες, που έχει να αντιμετωπίσει το Ισραήλ, είναι οι όμηροι που έχει πάρει η Χαμάς και αποτελούν ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για την ίδια, καθώς προσφέρουν στην οργάνωση την επιλογή να απαντήσει στην ισραηλινή στρατιωτική δράση με το να απειλεί να βλάψει ή να σκοτώσει τους ομήρους.
Η παρουσία των ομήρων στη Γάζα ασκεί επίσης πιέσεις στους ηγέτες του Ισραήλ, αφού μπορεί η επίθεση να έχει ήδη προκαλέσει μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική απάντηση, αλλά η ανάκτηση των ομήρων ζωντανών θα είναι πιο πιθανή με ενέργειες μικρότερης κλίμακας, όπως μέσα από διαπραγματεύσεις ή επιχειρήσεις ειδικών δυνάμεων.
4. Επίκειται μια σκληρή Ισραηλινή απάντηση
Το Ισραήλ απάντησε αρχικά στην επίθεση με τη στόχευση πυραυλικών εγκαταστάσεων της Χαμάς στη Γάζα, καθώς και με την προσπάθεια να συλλάβει εισβολείς της οργάνωσης και να αποτρέψει επιπλέον μαχητές να εισέλθουν στο Ισραήλ.
Στη συνέχεια και για αποτρεπτικούς λόγους, αναμένεται ότι το Ισραήλ θα σκληρύνει περαιτέρω τη στάση του, με σημαντικές ενέργειες στο έδαφος της Γάζας, προς προβολή κι αποκατάσταση της αποτρεπτικής ισχύος του, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο στη Χαμάς ότι θα πληρώσει βαρύ τίμημα για τις ενέργειές της, όχι μόνο για να σταματήσει την επίθεση της, αλλά και για να αντιμετωπίσει άλλους αντιπάλους του, όπως η Χεζμπολλάχ και το Ιράν, καθώς εκτιμάται ότι η αδυναμία σε ένα μέτωπο εξαπλώνεται και αλλού.
Στο παρελθόν, η περιορισμένη φύση της σύγκρουσης επέτρεπε την επιμονή σε ενέργειες χαμηλότερης έντασης και μικρότερης κλίμακας, όπως η οικονομική πίεση και οι αεροπορικές επιθέσεις, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο για τους Ισραηλινούς στρατιώτες, εντούτοις η μεγάλη κλίμακα της τελευταίας επίθεσης δημιουργεί τεράστια πίεση στην ηγεσία του Ισραήλ, προκειμένου να προσπαθήσει να «εκριζώσει» την οργάνωση από την περιοχή. Παρόλο που το τελευταίο φαντάζει ένα έργο πολύ δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, δεδομένης της μεγάλης οικονομικής, θρησκευτικής και κοινωνικής θεμελίωσης της Χαμάς στην περιοχή, εντούτοις οι Ισραηλινοί ηγέτες αναμφίβολα θα αισθανθούν πίεση, για να επιδείξουν επιτυχίες, όπως πχ οι θάνατοι ή οι συλλήψεις ανώτερων ηγετών της οργάνωσης, καθώς και άλλα ορατά σημάδια ότι το Ισραήλ αντεπιτίθεται.
