Ενάμιση μήνα εχθροπραξιών συμπληρώνεται μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ. Ο ισραηλινός στρατός εισέρχεται όλο και πιο βαθιά στη Λωρίδα της Γάζας, τα πλήγματα εναντίον της Χαμάς αυξάνονται, ο αριθμός των ανθρώπινων απωλειών μεγαλώνει και η πιθανότητα κλιμάκωσης της σύγκρουσης παραμένει μεγάλη.
Στη συνέντευξή του στον Φιλελεύθερο ο πρέσβης του Ισραήλ, Ορέν Ανόλικ έστειλε το μήνυμα πως ο πόλεμος θα συνεχιστεί για όσο καιρό χρειαστεί, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος να εξαλειφθεί η Χαμάς, να επιστρέψουν οι όμηροι στα σπίτια τους και να διασφαλιστεί πως τα σύνορα με τη Γάζα θα καταστούν ξανά ασφαλή.
Το Ισραήλ, είπε ο πρέσβης, αναγνωρίζει τις δυσκολίες που υπάρχουν, ειδικά στο πρώτο σκέλος, ώστε η Χαμάς να μην έχει πλέον το πάνω χέρι στη Λωρίδα της Γάζας. «Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις πως μπορούμε να εξαλείψουμε την ιδεολογία της Χαμάς, η οποία δυστυχώς θα συνεχίσει να υφίσταται. Αλλά το να υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι που γνωρίζουμε πως θα κάνουν οτιδήποτε για να εφαρμόσουν την ιδεολογία της τρομοκρατικής οργάνωσης, είναι αυτοκτονία για το Ισραήλ», επεσήμανε.
Επιμένει πως το Ισραήλ δεν έχει σκοπό να καταλάβει ή να κυβερνήσει τη Λωρίδα της Γάζας. Αυτό, όμως δεν σημαίνει πως θα έχει ρόλο. Σύμφωνα με τον Ορέν Ανόλικ «ίσως να πρέπει να δημιουργηθεί μια κατάσταση, ώστε κάθε φορά που επιβάλλεται να μπορούμε να μπαίνουμε και να βγαίνουμε από τη Γάζα. Σε κάποιο βαθμό βλέπουμε αυτό να συμβαίνει στην Δυτική Όχθη σήμερα».
Παράλληλα, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη στάση της Κύπρου. Είπε, πως ήταν ότι περίμενε το Ισραήλ από μια χώρα φίλη και αναφέρθηκε για το θετικό ρόλο που προσπαθεί να παίξει η χώρα μας στη δημιουργία ανθρωπιστικού διαδρόμου για τη Λωρίδα της Γάζας. Οι δύο χώρες, επεσήμανε, έχουν πολύ καλή συνεργασία σε πολλούς τομείς και παρουσιάζεται βέβαιος, πως τα διάφορα πρότζεκτ, όπως για παράδειγμα στην ενέργεια, που βρίσκονταν σε εξέλιξη, πριν από τον πόλεμο, πως θα συνεχιστούν.
–Ενάμιση και πλέον μήνα μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς τι έχει αλλάξει στο Ισραήλ;
-Το Ισραήλ έχει μεταμορφωθεί, μετά την επίθεση δεν είναι η ίδια χώρα, με πολλούς τρόπους. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα συλλογικό, εθνικό τραύμα, καθώς δεχτήκαμε μια επίθεση, που ήταν σαν να ζωντάνεψαν οι εφιάλτες μας. Και όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο επηρεάζεται το τρόπος σκέψης σου, η ψυχή σου. Οι εκτελέσεις, οι αποκεφαλισμοί, οι ακρωτηριασμοί, οι βιασμοί, εννοώ, είναι απίστευτο πόσο βάναυση και σκληρή ήταν αυτή η επίθεση. Επομένως, ναι, είμαστε μια διαφορετική χώρα και θα χρειαστεί μεγάλο διάστημα μέχρι να συνειδητοποιήσουμε σε πιο βαθμό έχει συμβεί αυτό.
–Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για τον στόχο των επιχειρήσεων να εξαλειφθεί η Χαμάς; Τι άλλο επιδιώκει το Ισραήλ να πετύχει;
-Πρώτα από όλα θέλω να επισημάνω πως το Ισραήλ δεν προχώρησε σε αυτό τον πόλεμο επειδή το ήθελε αλλά επειδή αναγκάστηκε. Έχουμε θέσει τρεις στόχους. Ο πρώτος είναι να εξαλείψουμε τις στρατιωτικές και διοικητικές ικανότητες της Χαμάς, ώστε η οργάνωση να μην είναι σε θέση να μπορεί να κυβερνά την Λωρίδα της Γάζας. Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις πως μπορούμε να εξαλείψουμε την ιδεολογία της Χαμάς, η οποία δυστυχώς θα συνεχίσει να υφίσταται. Αλλά το να υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι που γνωρίζουμε πως θα κάνουν οτιδήποτε για να εφαρμόσουν την ιδεολογία της τρομοκρατικής οργάνωσης, είναι αυτοκτονία για το Ισραήλ. Ο δεύτερος στόχος είναι η επιστροφή όλων των ομήρων. Περίπου 240 άνθρωποι άντρες, γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένοι κρατούνται αιχμάλωτοι. Απαιτούμε την χωρίς όρων επιστροφή τους και θέλουμε να επιτραπεί στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό να τους επισκεφτεί. Και τρίτος στόχος είναι να ασφαλίσουμε τα σύνορά μας. Οι πολίτες μας, που ζουν δίπλα από τη Λωρίδα της Γάζας να είναι σε θέση να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να μπορούν να ζήσουν μια ειρηνική ζωή ξανά, χωρίς να φοβούνται πως κάτι ανάλογο θα συμβεί ξανά. Και όσο αφορά την επόμενη μέρα στη Γάζα να τονίσω πως εκεί δεν πρέπει να βρίσκεται ούτε η Χαμάς ούτε το Ισραήλ. Δεν έχουμε καμία διάθεση να καταλάβουμε την περιοχή. Φύγαμε από εκεί το 2005 και δεν ενδιαφερόμαστε να επιστρέψουμε.
–Το τελευταίο, ωστόσο, διάστημα, υπήρξαν κάποιες αντιφατικές δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων για την επόμενη μέρα στη Γάζα. Το ερώτημα είναι πως η Χαμάς θα καταστεί ανενεργή και πως θα σταματήσουν οι επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ;
-Πιστεύω πως οι θέσεις μας για το θέμα είναι ξεκάθαρες πως δεν θέλουμε να κατακτήσουμε ούτε και να κυβερνήσουμε τη Γάζα. Έχοντας πει αυτό, να τονίσω ότι πρέπει να διασφαλίσουμε πως η ασφάλεια μας δεν θα διακινδυνεύσει ξανά. Πιθανόν, ίσως να πρέπει να δημιουργηθεί μια κατάσταση, ώστε κάθε φορά που επιβάλλεται να μπορούμε να μπαίνουμε και να βγαίνουμε από τη Γάζα. Σε κάποιο βαθμό βλέπουμε αυτό να συμβαίνει στην Δυτική Όχθη σήμερα. Φύγαμε από παλαιστινιακές πόλεις όπως η Ραμάλα, η Ναμπλούς και εκεί δεν υπάρχει ισραηλινή, στρατιωτική παρουσία. Ωστόσο μετά το 2002 μετά από επιθέσεις που δεχτήκαμε, μπήκαμε ξανά στην περιοχή και καταστρέψαμε υποδομές των τρομοκρατών και όποτε χρειάζεται αυτό κάνουμε. Η Παλαιστινιακή Αρχή δεν είναι πάντα ικανή στο να αντιμετωπίζει αυτές τις απειλές και δεν μπορούμε να εξαρτόμαστε από κανένα για την ασφάλειά μας. Προβλέπω, πως κάτι ανάλογο θα γίνει και στη Λωρίδα της Γάζας. Ελπίζω, πάντως, πως μετά το τέλος του πολέμου πως θα υπάρξει μια δυνατή, τοπική κυβέρνηση που θα έχει το μονοπώλιο στη χρήση όπλων στην παλαιστινιακή πλευρά.
–Σε ό,τι αφορά στο μέλλον υπάρχει κάποιο πολιτικό σχέδιο που θα διασφαλίσει την ειρήνη;
-Πρώτα από όλα να πω πως δέχομαι ως αρχή ότι πρέπει να διασφαλιστεί πως σταδιακά όλοι οι άνθρωποι της περιοχής Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι μπορούν να συνυπάρξουν με ένα είδος πολιτικής λύσης. Αυτή τη στιγμή όμως δεν μπορώ να προσδιορίσω ποιο θα είναι αυτό το πλαίσιο. Ποια θα είναι η διαδικασία, πως θα συμβεί αυτό, δεν έχω απάντηση. Είμαστε ακόμη στο στάδιο που δημιουργούνται νέα δεδομένα. Πρέπει πρώτα να ολοκληρώσουμε το έργο να εξαλειφθεί η Χαμάς και αν δεν επιτευχθεί κάτι τέτοιο δεν υπάρχει κάποιο μέλλον για το οποίο να μπορούμε να συζητήσουμε. Η Χαμάς είναι εχθρός και των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών και δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία. Και για να γίνει κάτι θα απαιτηθούν να καταβληθούν προσπάθειες και από άλλους παίκτες. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να δει πως θα συμβάλει και κυρίως στο πως θα αλλάξει το δόγμα, η αφήγηση μέσα στην παλαιστινιακή κοινωνία. Ένα από τα πράγματα που με τρόμαξαν στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου δεν ήταν μόνο η βαρβαρότητα της επίθεσης αλλά το ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι γιόρτασαν και επικρότησαν με το τι έγινε. Στη Λωρίδα της Γάζας, σε άλλα μέρη, ακόμη και εδώ στη Λάρνακα.
–Ξεκάθαρα η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου ήταν μια άγρια τρομοκρατική πράξη και το Ισραήλ διακηρύσσει πως είχε κάθε δικαίωμα να απαντήσει. Ωστόσο, μπορεί αυτό να δικαιολογήσει το θάνατο τόσων πολλών αμάχων;
-Θέλω πρώτα να εκφράσω τη λύπη μου για την απώλεια αμάχων. Εύχομαι να υπήρχε τρόπος σε αυτό τον πόλεμο να σκοτώνονται μόνο οι τρομοκράτες της Χαμάς. Η Χαμάς διαπράττει ένα διπλό έγκλημα. Πρώτα σκοτώνει Ισραηλινούς πολίτες και μετρά σκοτώνει Παλαιστίνιους βάζοντας τα αρχηγεία της κάτω από νοσοκομεία και σχολεία και που επιλέγει να ενσωματωθεί μέσα στον άμαχο πληθυσμό. Επομένως, η ευθύνη και η ενοχή για το θάνατο των αμάχων πρωτίστως ανήκει στη Χαμάς. Και να υπενθυμίσω πως η Χαμάς ντε φάκτο διοικεί τη Λωρίδα της Γάζας και έχει την ευθύνη για αυτούς τους ανθρώπους. Όμως οι Παλαιστίνιοι είναι «περιουσιακό στοιχείο» για τη Χαμάς και είναι μια οργάνωση που πιστεύει στην κουλτούρα του θανάτου. Η ισραηλινή πλευρά λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να περιοριστούν οι απώλειες των αμάχων, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο. Αλλά θα προσθέσω δύο πράγματα. Πρώτο, σε σύγκριση με άλλες στρατιωτικές επιχειρήσεις που έκαναν άλλες χώρες, καταφέραμε να κρατήσουμε χαμηλό το ποσοστό των αμάχων που σκοτώνονται. Και δεύτερο, κάνουμε ό,τι μπορούμε για περιοριστούν οι απώλειες και ενεργούμε πάντα με το διεθνές δίκαιο. Το διεθνές δίκαιο δεν λέει πως απαγορεύεται να σκοτώνονται άμαχοι αλλά πως πρέπει να περιορίζονται οι απώλειες και αυτό είναι που κάνει το Ισραήλ.
–Παρόλα αυτά, θα επιμένουμε στην ερώτηση. Κατά τη γνώμη σας αξίζει προκειμένου να σκοτωθεί ένας διοικητής της Χαμάς να πεθάνουν 100, 200 άλλοι αθώοι άμαχοι;
-Η αναλογικότητα είναι ακριβώς εκεί που θέτετε την ερώτησή σας. Και η απάντηση εξαρτάται από την περίπτωση για την οποία γίνεται λόγος. Ποιος είναι αυτός ο διοικητής; Μήπως έχει το αίμα χιλιάδων στα χέρια του; Δεν μπορώ να κάνω τα μαθηματικά και να σας απαντήσω αν αξίζει ο θάνατός του για 100 ή 150 αμάχους. Γενικά, όμως μιλώντας οι αριθμοί που αναφέρατε ακούγονται πολύ μεγάλοι για μένα. Το βρίσκω υπερβολικό πως για κάθε ένα τρομοκράτη πεθαίνουν τόσοι πολλοί άμαχοι. Αλλά αν σε μια συγκεκριμένοι επίθεση σκοτωθούν μαζί με 50 τρομοκράτες και 3 άμαχοι αυτό είναι νόμιμο, συμβαδίζει με το διεθνές δίκαιο και δεν είναι δυσανάλογο. Και δυστυχώς αυτό που βλέπουμε είναι άμαχοι που δεν είναι τρομοκράτες βρίσκονται κοντά τους και δυστυχώς χάνουν τη ζωή τους. Σε κάθε περίπτωση εμείς θέλουμε να διασφαλίσουμε πως οι ζημιές που θα προκληθούν σε πολίτες ή σε υποδομές θα είναι τέτοιες που θα είναι δυσανάλογες ως προς το στρατιωτικό πλεονέκτημα που αποκτούμε. Είναι σημαντικό για εμάς αυτό γιατί ακριβώς αφορά τις αξίες μας και το τι είναι το Ισραήλ.
Ξεκάθαρη η στάση της Δύσης
–Οι απώλειες αμάχων έχουν προκαλέσει αντιδράσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Σας απασχολεί ότι αυτό μπορεί να επηρεάσει την υποστήριξη αλλά και τη βοήθεια που ίσως δεχτεί το Ισραήλ από άλλες χώρες;
-Διαφωνώ με την διατύπωση της ερώτησής σας. Εγώ αυτό που βλέπω είναι πως η υποστήριξη από άλλες χώρες δεν έχει μειωθεί και πως οι θέσεις των ισχυρότερων δυτικών κρατών ανάμεσά τους και των ΗΠΑ είναι ξεκάθαρες. Στέκονται δίπλα μας καταδικάζοντας τις επιθέσεις της Χαμάς, εκφράζοντας αλληλεγγύη και αναγνωρίζοντας το δικαίωμα του Ισραήλ να αμύνεται εντός των ορίων του διεθνούς δικαίου. Και επίσης έχουμε μια πολύ ισχυρή υποστήριξη για να τελειώσουμε αυτό που αρχίσαμε, δηλαδή την εξολόθρευση της Χαμάς. Αν πρόκειται αυτή η περιοχή να έχει ένα καλό μέλλον, η τρομοκρατική οργάνωση δεν πρέπει να παραμείνει στην εξουσία. Εάν οι άνθρωποι που υποστηρίζουν τους Παλαιστίνιους, θέλουν να υπάρξει ειρήνη, πρέπει να υποστηρίξουν και το Ισραήλ στον αγώνα του να διαλύσει τη Χαμάς. Πρέπει να ταχθούν υπέρ αυτού του στόχου, διαφορετικά δεν θα υπάρξει κανένα καλό μέλλον.
–Λαμβάνετε καθόλου μηνύματα από τις αραβικές χώρες σχετικά με αυτό; Φυσικά, δεν θα το πουν ανοικτά αλλά έχετε καθόλου ιδέα αν υποστηρίζουν την μάχη εναντίον της Χαμάς;
-Δεν μπορώ να απαντήσω αυτή την ερώτηση γιατί δεν έχω άμεση επαφή με τις αραβικές κυβερνήσεις. Κατανοώ ότι δημόσια εκφράζουν την αλληλεγγύη τους. Ερμηνεύοντας όσα γνωρίζω μέχρι τώρα, θέλω, ωστόσο να πιστεύω πως πίσω από τις κλειστές πόρτες εύχονται να πετύχει το Ισραήλ και με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες αμάχων να νικήσει τη Χαμάς. Η Χαμάς είναι εχθρός των μετριοπαθών των μετριοπαθών αραβικών κρατών που γειτονεύουμε μαζί τους. Ξέρουν πως η εξτρεμιστική, τζιχαντιστική ιδεολογία της οργάνωσης διαστρεβλώνει το τι σημαίνει να είναι μουσουλμάνος.
Θετική η στάση της Κύπρου
–Πριν την έναρξη του πολέμου υπήρχε μια αναθέρμανση των σχεδίων του Ισραήλ για ενεργειακή συνεργασία με χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου. Πως βρισκόμαστε τώρα σε σχέση με αυτά τα σχέδια;
-Προς το παρόν αυτά τα σχέδια έχουν μπει στον πάγο. Πιστεύω, όμως, πως τα συμφέροντα των εμπλεκόμενων χωρών είναι ισχυρά και πως δεν έχουν διαφοροποιηθεί. Είμαι αισιόδοξος πως μόλις τελειώσει ο πόλεμος θα συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε. Έχουμε υπογράψει τις συμφωνίες του Αβραάμ με αραβικές χώρες, υπάρχουν αυτά τα πρότζεκτ που τρέχουν και βλέπω πως όταν τελειώσει ο πόλεμος θα προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο.
–Πως βλέπετε την υποστήριξη που η Κύπρος πρόσφερε στο Ισραήλ μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου και πως σχολιάζετε την πρόταση της Λευκωσίας στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας;
-Η στάση της κυπριακής κυβέρνησης είναι θετική και βλέπουμε σε αυτή όλα τα στοιχεία που ζητούμε από τους φίλους μας, δηλαδή καταδίκη της τρομοκρατίας και υποστήριξη προς το Ισραήλ. Ο πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης επισκέφτηκε το Ισραήλ και μίλησε για το δικαίωμά του να υπερασπίζεται το λαό του, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Εκτιμούμε ιδιαίτερα τη στάση του. Η πρόταση για δημιουργία ανθρωπιστικού διαδρόμου είναι θετική, όπως ήδη απάντησε ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου. Πρέπει τώρα να δούμε τις λεπτομέρειες, πως μπορεί να εφαρμοστεί, κάτι που ήδη γίνεται. Υπάρχουν συζητήσεις μεταξύ των δύο κυβερνήσεων για το πώς αυτή η πρόταση μπορεί να εφαρμοστεί. Εκείνο που πρέπει να διασφαλιστεί είναι πως οποιαδήποτε βοήθεια εισέρχεται στη Γάζα είναι ανθρωπιστική και πως δεν θα πέσει στα χέρια της Χαμάς ή άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων.
–Έχετε καθόλου στοιχεία για τους Ισραηλινούς πολίτες ή εταιρείες που έχουν καταφύγει στην Κύπρο μετά την επίθεση της Χαμάς;
-Ακριβή στοιχεία δεν έχω. Η Κύπρος ανέκαθεν ήταν ένας ελκυστικός προορισμός για τους Ισραηλινούς. Πριν από τον πόλεμο με ένα πρόχειρο υπολογισμό πρέπει να υπήρχαν γύρω στις 10 με 12 χιλιάδες Ισραηλινοί εδώ. Τις πρώτες μέρες μετά την 7ην Οκτωβρίου αρκετοί Ισραηλινοί ήρθαν στην Κύπρο, όχι μόνο από το Ισραήλ αλλά και από άλλες χώρες για να μεταβούν στην πατρίδα τους και να πολεμήσουν. Τις τελευταίες δύο βδομάδες όλο και λιγότεροι Ισραηλινοί φεύγουν και περισσότεροι επιστρέφουν πίσω. Η κατάσταση προς το παρόν είναι ρευστή και πραγματικά ελπίζω πως ο πόλεμος όχι μόνο δεν θα κλιμακωθεί αλλά θα σταματήσει σύντομα.
–Το τελευταίο διάστημα σε πολλές χώρες έχει παρατηρηθεί μια αύξηση των αντισημιτικών επιθέσεων. Αισθάνεται ασφαλής στην Κύπρο η εβραϊκή κοινότητα;
-Έχετε δίκαιο ότι ο αντισημιτισμός σε ολόκληρο τον κόσμο αυξάνεται και αυτό είναι κάτι που με πληγώνει να το βλέπω. Πιστέψαμε πως ο αντισημιτισμός ήταν σε ύφεση και τώρα βλέπουμε όλο αυτό το μίσος να φουντώνει. Αυτό είναι κάτι που μας κρατά σε εγρήγορση. Δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους της εβραϊκής κοινότητας εδώ στην Κύπρο κατά πόσο αισθάνονται ασφαλής, βλέπουμε όμως πως οι κυπριακές οι αρχές, η αστυνομία λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα. Κάνουν τις ενέργειες που πρέπει ώστε η εβραϊκή κοινότητα να αισθάνεται όσο πιο ασφαλής γίνεται εδώ στην Κύπρο.
