Σε δυο, τουλάχιστον, άξονες κινείται η τουρκική πλευρά επιχειρώντας να ασκήσει πιέσεις προς την ελληνική και να την εξαναγκάσει, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της, να συρθεί να συζητήσει με βάση τη δική της ατζέντα. Δηλαδή αυτής για αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς καθεστώτος.
Ο πρώτος άξονας είναι οι συνεχείς και συστηματικές παραβιάσεις στη νεκρή ζώνη και ο δεύτερος αφορά τις μεθοδεύσεις που γίνονται με τις ελληνοκυπριακές περιουσίες. Οι τουρκικές κινήσεις παρακολουθούνται από κοντά από την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία και λαμβάνει αποτρεπτικά μέτρα και για τις δυο δράσεις της κατοχικής πλευράς.
Στη νεκρή ζώνη συνεχίζονται οι τουρκικές κινήσεις, με προέλαση του κατοχικού στρατού εντός της περιοχής. Τούτο γίνεται σε όλο το μήκος της γραμμής καταπαύσεως του πυρός και όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, η τακτική της Άγκυρας είναι να καταλάβει έδαφος και να συντηρεί κλίμα έντασης. Τούτη η τακτική, εκτιμά η τουρκική πλευρά, θέτει υπό συνεχή πίεση την Κυπριακή Δημοκρατία. Κι αυτό γιατί αφορά κατάληψη εδαφών και προέλαση στρατιωτικά του τουρκικού κατοχικού στρατού. Παράλληλα, δημιουργείται και μια ανησυχία στους κατοίκους, που διαμένουν σε περιοχές που γειτνιάζουν με τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός. Σημειώνεται συναφώς ότι στο θέμα αυτό τα Ηνωμένα Έθνη δεν λειτουργούν με βάση τις υποχρεώσεις τους αλλά με τη λογική των «ίσων αποστάσεων».
Στο περιουσιακό, η κατοχική πλευρά προωθεί σχέδιο ενθάρρυνσης Ελληνοκυπρίων να προσφύγουν στη λεγόμενη Επιτροπή Αποζημιώσεων, ώστε βαθμηδόν να περάσουν τις περιουσίες στα χέρια τους. Τούτο εντείνεται ιδιαίτερα αυτή την περίοδο και μετά τη σύλληψη του Τουρκοκύπριου δικηγόρου στη Ρώμη για σφετερισμό ελληνοκυπριακών περιουσιών. Πρόκειται για μια στρατηγική που ακολουθήθηκε από την περίοδο του Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος πρόταξε την πολιτική των αποζημιώσεων και της ανταλλαγής. Σε σχέση με το τελευταίο, δεν θα πρέπει να θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι μετά την εισβολή, οι Τουρκοκύπριοι που μεταφέρθηκαν στις υπό κατοχή περιοχές, υποχρεώνονταν- για να πάρουν ελληνοκυπριακή περιουσία στα κατεχόμενα- να παραδώσουν στο κατοχικό καθεστώς το πιστοποιητικό ιδιοκτησίας που είχαν στις ελεύθερες περιοχές. Αυτό το «διαδικαστικό» ζήτημα αφορούσε την προοπτική της ανταλλαγής.
Σήμερα, η κατοχική πλευρά προωθεί τις υποθέσεις στην λεγόμενη επιτροπή με προτεραιότητα εκείνες τις αιτήσεις, που αφορούν την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου. Προ ημερών η πρόεδρος της «Επιτροπής Ακίνητων Περιουσιών» στα κατεχόμενα, Νοβμπέρ Φερίτ Βετζχί, αναφέρθηκε σε 506 αιτήσεις για την περίκλειστη Αμμόχωστο. Μάλιστα παρουσιάζοντας στοιχεία ανέφερε πως «μέχρι της 29 Ιανουαρίου 2024 έχουν υποβληθεί 7,842 αιτήσεις και ολοκληρώθηκαν οι 1,502 από αυτές. Η Επιτροπή μέχρι τώρα αποφάσισε αποζημίωση 422 εκατομμυρίων 109 χιλιάδων 211 στερλινών. Επιπλέον, για 5 αιτήσεις αποφασίστηκε επιστροφή, για 2 αιτήσεις ανταλλαγή και αποζημίωση και για 8 αιτήσεις επιστροφή και αποζημίωση. Για 1 αίτηση αποφασίστηκε επιστροφή μετά τη λύση και για 1 αίτηση μερική επιστροφή. Και 10 αιτήσεις ολοκληρώθηκαν με εξεύρεση του Ελληνοκύπριου ιδιοκτήτη της περιουσίας που βρίσκεται υπό ενοικίαση στο πλαίσιο του νόμου 13/2008, συμφωνίας μέσω της ΕΑΠ και πώλησης. […]»
Δεν αναφέρθηκε σε πόσους δόθηκαν λεφτά στα πλαίσια αποζημιώσεων, μίλησε μόνο για αποφάσεις. Κι αυτό έχει να κάνει με την οικονομική διάσταση, που είναι πολύ σημαντική. Κι αυτό γιατί παρελθόν η Τουρκία «έκοψε» τη χρηματοδότηση της «επιτροπής». Ωστόσο, πρόσφατα φαίνεται πως η κατοχική δύναμη αποφάσισε να δώσει χρήματα στην «επιτροπή», παράλληλα, όμως, υποδεικνύει πως θα πρέπει το κατοχικό καθεστώς να βρει πόρους χρηματοδότησης. Είχε δε προταθεί να μπει 6% σε κάθε πράξη αγοραπωλησίας, ως φόρος ανάπτυξης.
Σημειώνεται ότι στο θέμα του σφετερισμού ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα το υπουργείο Εξωτερικών έχει ετοιμάσει μέτρα, που θα προωθούν σύντομα.
Και η διπλωματία
Σε αυτή τη φάση κι ενώ στα κατεχόμενα η τουρκική πλευρά επιχειρεί την επιβολή τετελεσμένων, μεταξύ των οποίων και τα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω, υπάρχει και διπλωματική κινητικότητα. Τούτο, οφείλεται στο διορισμό της απεσταλμένης των Ηνωμένων Εθνών και η έναρξη του πρώτου κύκλου των επαφών της. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως στον πρώτο γύρο των επαφών της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρίας Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, ούτε η ίδια ούτε και οι συνομιλητές της άνοιξαν τα χαρτιά τους. Κανένα «άνοιγμα» δεν έγινε, αν και ένα κάποιος ανέλυε τα όσα καταγράφηκαν, η Λευκωσία ήταν η μόνη που έδειξε διάθεση για συζήτηση, που θα οδηγούσε προς τα εμπρός την προσπάθεια. Το γεγονός ότι δεν υπήρξαν ενδείξεις για το επόμενο βήμα θεωρείται φυσικό και αναμενόμενο, καθώς είναι η αρχή.
Πάντως, στην γραπτή δήλωση της που εξέδωσε την περασμένη Παρασκευή, η κ. Ολγκίν έκανε διαπιστώσεις που δεν κομίζουν οτιδήποτε το καινούργιο. Μάλλον οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα είναι «ένα από τα ίδια». Κάνει λόγο για έλλειψη εμπιστοσύνης και τούτο προφανώς παραπέμπει στην αξιοποίηση από μέρους του ΟΗΕ του εργαλείου των ΜΟΕ. Ένα εργαλείο που προτάσσεται όταν δεν μπορεί να προχωρήσει η ουσία. Κι όταν δεν θέλει ο ΟΗΕ να ενοχλήσει την τουρκική πλευρά.
Αν και επιχειρείται, λοιπόν, να αναδειχθεί το θέμα της εμπιστοσύνης, είναι σαφές πως με τούτο τον τρόπο υποβαθμίζονται οι δυσκολίες. Το ζητούμενο για να προχωρήσει η διαδικασία είναι να τεθεί εκτός συζήτησης η τουρκική αξίωση για αναγνώριση εκ προοιμίου, κυριαρχικής ισότητας. Αν και αυτή η αξίωση, αναγνώριση δηλαδή της αποσχιστικής οντότητας, δεν μπορεί να συζητείται από το διεθνή παράγοντα, φαίνεται πως έχουν ξεκινήσει να διαμορφώνονται κάποιες ιδέες, που θα ικανοποιήσουν σε μεγάλο βαθμό την κατοχική πλευρά. Οι «πατεράδες» είναι γνωστοί ενώ έχει ξεκινήσει και στο εσωτερικό από κάποιους η προσπάθεια να τετραγωνιστεί ο κύκλος. Και σε αυτό το θέμα!
Οι εκλογές σε διάφορες χώρες φρενάρουν εξελίξεις
Οι πολλές και διαφορετικές εκλογικές αναμετρήσεις σε χώρες που επηρεάζουν και το Κυπριακό προφανώς και λαμβάνεται υπόψη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μετά από τις εκλογές θα αλλάξουν τα δεδομένα. Στην Τουρκία θα διεξαχθούν δημοτικές εκλογές στις 31 Μαρτίου. Λογικά τίποτε δεν αναμένεται να γίνει μέχρι τότε καθώς το καθεστώς Ερντογάν επενδύει πολύ στις εσωτερικές ισορροπίες και στο αποτέλεσμα τους. Δεν πρέπει να αναμένεται, βέβαια, αλλαγή πλεύσης μετά τις δημοτικές εκλογές από την τουρκική πλευρά, ανεξάρτητα του αποτελέσματος. Πολλές φορές στο παρελθόν ξένοι εν δυνάμει μεσολαβητές και κάποιοι σε Αθήνα και Λευκωσία θεωρούσαν πως μετά από εκλογές στην Τουρκία, θα άλλαζαν πολλά σε σχέση με την τουρκική συμπεριφορά και στάση. Έχουν διαψευσθεί.
Εκλογές θα διεξαχθούν σε όλη την Ευρώπη τον ερχόμενο Ιούνιο για την ανάδειξη μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ( στην Κύπρο και Τοπικής Αυτοδιοίκησης). Κράτη- κλειδί στην Ε.Ε. που θα μπορούσαν να αγγίξουν τα ευρωτουρκικά ενδεχομένως να το αποφύγουν για εσωτερικούς λόγους, όπως αναφέρουν πηγές στις Βρυξέλλες. Στην εξίσωση απαραιτήτως μπαίνουν και οι σημαντικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Άγκυρα αναμένουν το αποτέλεσμα, όπως πράττουν κι άλλες χώρες, που αναλόγως του αποτελέσματος θα κινηθούν στο διεθνές πεδίο.
Κλιμάκωση και διεύρυνση πολέμου ανησυχεί τη Λευκωσία
Καζάνι που βράζει η περιοχή μας και η Κύπρος ανησυχεί για τα όσα διαδραματίζονται καθώς θα έχει κόστος εάν η κατάσταση, στο πεδίο του πολέμου επιδεινωθεί. Η Λευκωσία παρακολουθεί από κοντά όλες τις εξελίξεις και την έκρυθμη, όπως χαρακτηρίζεται και είναι, κατάσταση καθώς φαίνεται ότι όσο συνεχίζεται ο πόλεμος στη Γάζα η διεύρυνση των συγκρούσεων είναι πιθανή. Οι «ελεγχόμενες» μέχρι στιγμής συγκρούσεις Ισραήλ- Χεζμπολάχ, μπορεί ανά πάσα στιγμή να τεθούν εκτός ελέγχου. Το ίδιο ανησυχητική φαίνεται να είναι και η κατάσταση στη Συρία, χώρα στην οποία δρουν διάφοροι στρατοί. Οι Αμερικανικές επιθέσεις στο Ιράκ, η ενίσχυση ένοπλων ομάδων από το Ιράν, διαμορφώνει βαθμηδόν ένα νέο σκηνικό.
Είναι σαφές πως η Κυπριακή Δημοκρατία ανησυχεί για το μεταναστευτικό. Κι αυτό γιατί στην περίπτωση που οι συγκρούσεις διευρυνθούν τότε νέα κύματα μεταναστών θα φθάσουν στη χώρα μας. Ήδη την τελευταία περίοδο υπάρχουν κινήσεις από Σύριους, που φθάνουν μέσω Λιβάνου.
Την ίδια ώρα, στην εξίσωση είναι και η κατοχική Τουρκία. Διακαής είναι ο πόθος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο. Να έχει κοντολογίς ρόλο και λόγο. Αυτό εάν και το προσπαθεί πολύ, μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να το κατορθώνει. Στα πλαίσια αυτά και τα ανοίγματα προς την Αίγυπτο αλλά κι άλλες χώρες της περιοχής.
