Ομάδα φοιτητριών, οι οποίες σπουδάζουν στο Sciences Po Paris, Campus de Menton, με ειδίκευση στην πολιτική και διακυβέρνηση της Μέσης Ανατολής και της Μεσογείου, επιλέγηκαν μεταξύ των 5 καλύτερων ερευνητικών προτάσεων, για να γίνουν ερευνήτριες του Babel Initiative, του κορυφαίου προπτυχιακού ερευνητικού οργανισμού του Sciences Po Menton.
Οι φοιτήτριες κατέγραψαν τον φόβο έναντι στην κουλτούρα, την ταύτιση σε κάποιες περιπτώσεις του εκτοπισμού, συνεπώς και την αποδοχή, αλλά και διαφορετικές προσεγγίσεις, στις οποίες επικρατεί η επιφύλαξη έναντι όσων αιτούνται πολιτικό άσυλο στον τόπο μας, από συγκεκριμένους προορισμούς.
Η δική τους έρευνα αφορούσε το φλέγον ζήτημα του μεταναστευτικού και πώς αυτό αντανακλά στην κυπριακή κοινωνία. Oι Αυστραλές Hudson και Lucy και η Ιταλίδα Luna, μίλησαν στον «Φ» για το ταξίδι τους στην Κύπρο μέσω του Babel Initiative και τη διεξαγωγή επιτόπιας έρευνας στα κατεχόμενα και στις ελεύθερες περιοχές. Το θέμα της έρευνας αφορούσε στον βαθμό κατά τον οποίο η κυπριακή κοινωνία αντιλαμβάνεται τους μετανάστες ως πηγή απειλής και πώς αυτό επηρεάζει τα πρότυπα ανοχής του κοινού προς τους μετανάστες στην Κύπρο.
Οι φοιτήτριες, έχοντας καταρτίσει συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο, έλαβαν απαντήσεις από 120 άτομα στην Κύπρο, υπό μορφή δημοσκόπησης και έλαβαν συνεντεύξεις από περίπου 20 διαφορετικούς φορείς και οργανισμούς.
Η έρευνα εστίασε σε μια σειρά από 20 ερωτήσεις, οι οποίες προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα (ΕΚΕ), σχετικά με την ανοχή και την απειλή, μέσα από τέσσερις διαφορετικές οπτικές γωνίες: οικονομική, θρησκευτική, βιο-εθνική και πολιτιστική-εθνική. Οι συνεντεύξεις έθιγαν ευρύτερα θέματα όπως «έχετε παρατηρήσει ότι οι Κύπριοι είναι ανθεκτικοί απέναντι στους πολιτισμούς ή τις θρησκείες των μεταναστών;», επιτρέποντας στη συνέχεια στους ενδιαφερόμενους να αναφέρουν θέματα που θεωρούσαν σχετικά.
Στην Κύπρο, οι φοιτήτριες πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους στη μοιρασμένη Λευκωσία, μια πολιτιστικά πλούσια πόλη, όπως τη χαρακτήρισαν, στην οποία έτυχαν θερμής φιλοξενίας και συνάντησαν εξωστρεφείς ανθρώπους. Βρέθηκαν και στην κατεχόμενη Λευκωσία, αντίκρισαν από κοντά τα σύμβολα κατοχής και εξήγαγαν από μόνες τους κάποια συμπεράσματα, για τις συνθήκες ζωής μιας πρωτεύουσας υπό κατοχή, αλλά κυρίως ερεύνησαν τις ηθικές αναστολές για το μεταναστευτικό.
Κατά την έρευνα, διαπίστωσαν από μόνες τους, στους δρόμους πώς το μεταναστευτικό είναι πολύ έντονο και αμφιλεγόμενο στην κυπριακή κοινωνία, η οποία έχει βαθιές διαιρέσεις: Κάποιες πινακίδες καλωσόριζαν τους μετανάστες, ενώ άλλες απαιτούσαν την αποχώρησή τους, αναφέρουν χαρακτηριστικά οι φοιτήτριες, συμπληρώνοντας ότι: «Αυτή η έντονη αντίθεση στο δημόσιο αίσθημα ενίσχυσε την πεποίθησή μας για τη σημασία του θέματος που ερευνούσαμε. Είχαμε την εντύπωση ότι παρά το γεγονός ότι μπορεί να θεωρείται αμφιλεγόμενο θέμα, όλοι ήταν πολύ χαρούμενοι να συνομιλήσουν μαζί μας γι’ αυτό».
Αλλοδαποί τυγχάνουν υποδεέστερης μεταχείρισης
Η πρώτη διαπίστωση των φοιτητριών ότι η Κύπρος είναι μια πολύ φιλόξενη χώρα και όσοι κλήθηκαν να συμπληρώσουν την έρευνα, συνάντησαν προθυμία, καθώς οι πολίτες αφιέρωναν και χρόνο να συζητήσουν το δύσκολο θέμα του μεταναστευτικού.
«Αισθανθήκαμε πολύ φιλόξενα από τους ενδιαφερόμενους φορείς και τους ντόπιους με τους οποίους συνεργαστήκαμε, κάτι που θεωρούμε ότι αντανακλά την στενή, οικογενειακή κουλτούρα του νησιού», αναφέρουν οι φοιτήτριες. Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων, σημειώνουν, διαπίστωσαν ότι αυτή η αποδοχή, δεν ισχύει για υπηκόους τρίτων χωρών που έρχονται στη χώρα, ιδίως για όσους προέρχονται από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, ζητώντας άσυλο στην Κύπρο.
Πολλοί μετανάστες τυγχάνουν υποδεέστερης μεταχείρισης λόγω του φόβου των ντόπιων, ότι οι μετανάστες αποτελούν απειλή για τις ευκαιρίες απασχόλησής τους και για τη δημογραφική δυναμική του νησιού, επικαλούμενοι την αλλοίωση του δημογραφικού και την πολιτιστική αραίωση, αναφέρουν στα συμπεράσματα τους οι ερευνήτριες.
Φοβίζει η κουλτούρα των αλλοδαπών
Έκπληξη εκφράζουν για το γεγονός ότι τα αποτελέσματα της έρευνάς αντικατοπτρίζονταν και στις συνεντεύξεις τους. Συγκεκριμένα, διαπίστωσαν ότι οι πλείστοι ερωτηθέντες, αισθάνονταν μεγαλύτερη απειλή από την κουλτούρα των μεταναστών παρά από τη θρησκεία τους.
Η εξήγηση που λάμβαναν, ήταν ότι, οι Κύπριοι ήταν πιο ανεκτικοί απέναντι στους μετανάστες που προέρχονταν από τη Μέση Ανατολή, οι οποίοι είχαν παρόμοια κουλτούρα, σε σύγκριση με τους μετανάστες που προέρχονταν από την υποσαχάρια Αφρική, παρ’ όλο που η θρησκεία τους είναι πιο κοντά (Χριστιανισμός έναντι Ισλάμ).
Οι ερευνήτριες, παρά το νεαρό της ηλικίας τους, διαπίστωσαν πως η ιστορία των εκτοπισμένων στην Κύπρο, είχε αντίκτυπο στη δυναμική της ανοχής. Διαπιστώνουν ότι σήμερα σε αρκετούς Κύπριους πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα, επειδή εκτοπίστηκαν οι ίδιοι, ο ερχομός ανθρώπων από το εξωτερικό που διεκδικούν το ίδιο καθεστώς, συναντά μεν μια κατανόηση, αλλά στην πορεία μετατρέπεται σε απειλή για την εθνική τους ταυτότητα και αρκετοί από τους συνεντευξιαζόμενους το επιβεβαίωσαν, ενισχύοντας τα συμπεράσματα της έρευνας.
Είναι οι Κύπριοι ρατσιστές;
Ζητήσαμε από τις φοιτήτριες την εκτίμηση τους, στο γενικό συμπέρασμα αν οι Κύπριοι είναι ρατσιστές. «Δεν θα αποκαλούσαμε όλους τους Κύπριους εγγενώς ρατσιστές, αλλά διαπιστώσαμε ότι, πολλοί Κύπριοι υποκινούν μια διαπολιτισμική εχθρότητα και στενόμυαλη αντίληψη που υπονομεύουν κάθε πρόοδο στις προσπάθειες επανένωσης του νησιού».
