Τις πολιτικές, τα έργα και τις δράσεις που έχουν τροχοδρομηθεί στο διάστημα των 77 ημερών της λειτουργίας του Υφυπουργείου Πολιτισμού παρουσίασε την Τετάρτη ο υφυπουργός Γιάννης Τουμαζής, στο Οίκημα της Διοίκησης του υφυπουργείου.
Όπως σημείωσε ο Γ. Τουμαζής, στον προϋπολογισμό που έχει υποβάλει το ΥφΠΟ για το 2023 προβλέπεται ενίσχυση όλων των κονδυλίων για κρατικές χορηγίες και συγκεκριμένα, σημαντική ενίσχυση της πολιτιστικής δημιουργίας σε όλους τους τομείς: Κινηματογράφο, Θέατρο, Χορό, Λογοτεχνία, Μουσική, Εικαστικά, Λαϊκό Πολιτισμό και Πολιτιστική Αποκέντρωση.
Το χορηγικό πρόγραμμα Θυμέλη έχει ενταχθεί στο ΥφΠΟ, ενώ μετά από διαβουλεύσεις με φορείς και δημιουργούς προχωρεί άμεσα ο εκσυγχρονισμός των σχεδίων του προγράμματος «Πολιτισμός», ώστε οι επιλέξιμες δαπάνες και άλλα κριτήρια να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των διοργανώσεων και να διευκολύνουν τους αιτητές. Ταυτόχρονα, αλλάζει η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων που μέχρι τώρα υποβάλλονταν σε έντυπη μορφή κι αυτές πλέον θα γίνονται ηλεκτρονικά.
Παράλληλα, ανακοίνωσε εξελίξεις σε σχέση με την υλοποίηση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, ενώ εξήγγειλε την αναβάθμιση και ανανέωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κύπρια με στόχο να καθιερωθεί ως φεστιβάλ– πόλος έλξης στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου. Το Υφυπουργείο Πολιτισμού προωθεί ακόμη τη μεταρρύθμιση των διαδικασιών επιλογής της κυπριακής συμμετοχής στην Μπιενάλε Βενετίας.
Η Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας Λίνα Μενδώνη θα επισκεφθεί την Κύπρο στις 18 και 19 Οκτωβρίου, μετά από επίσημη πρόσκληση που της απηύθηνε ο Γ. Τουμαζής. Στα θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, τα οποία θα συζητηθούν σε σχέση με τη στενότερη συνεργασία και ενδυνάμωση των πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η μόνιμη εκπροσώπηση του ΘΟΚ στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και η στενότερη συνεργασία σε θέματα βιβλίου.
Ο Υφυπουργός Πολιτισμού έκανε ειδική αναφορά στη δημιουργία προϋποθέσεων για συμμετοχή σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, όπως αυτές της Φρανκφούρτης και της Θεσσαλονίκης. Αναφέρθηκε επίσης στην ενίσχυση της συνεργασίας με το Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη στην Αθήνα σε πολλά επίπεδα.
Οι πολιτικές που προωθούνται
Σύμφωνα με τον Γιάννη Τουμαζή θα εντατικοποιηθεί η δημόσια διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και τους αρμόδιους φορείς, ώστε να προκύψουν νομοθεσίες που ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα. «Στόχος μας είναι η ορθή πρόσβαση των δημιουργών και πολιτιστικών παραγωγών μας στις υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, αλλά και η διασφάλιση των πνευματικών τους δικαιωμάτων» είπε.
Οι υπό προώθηση πολιτικές αφορούν:
- Τη νομοθεσία για το Καθεστώς του Καλλιτέχνη
- Τη τροποποίηση της νομοθεσίας για τα Πνευματικά Δικαιώματα
- Τη νομοθεσία για Εμπλουτισμό Δημόσιων Κτηρίων με Έργα Τέχνης
- Τη νομοθεσία για Φορολογικά Κίνητρα στον Τομέα του Πολιτισμού
- Τη τροποποίηση νομοθεσίας για Δημόσια Έργα και Αναπτύξεις
- Τη τροποποίηση νομοθεσίας για Ανέγερση και Τοποθέτηση Μνημείων.
Σχετικά με τη νομοθεσία για το καθεστώς του καλλιτέχνη, έγιναν ήδη διαδοχικές συναντήσεις με την Επίτροπο Νομοθεσίας, «αλλά και άκουσα πάρα πολλές απόψεις και θέσεις των δημιουργών» όπως ανέφερε. Η σχετική πρόταση εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 14 Σεπτεμβρίου.
Το υφυπουργείο προχωρεί άμεσα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, στην τροποποίηση του περί του Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων Νόμου του 1976, ώστε να παρέχεται περαιτέρω προστασία σε έργα τέχνης και τους δημιουργούς τους. «Ήδη έχουμε ξεκινήσει επαφές με την Υπουργό ώστε το νομοθετικό πλαίσιο να εκσυγχρονισθεί και να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα, προνοώντας δικλείδες ασφαλείας για τους δημιουργούς και τα έργα τους που δικαιούνται πνευματικών ή συγγενικών δικαιωμάτων».
Σε συνεργασία με την Επίτροπο Νομοθεσίας, το Υφυπουργείο Πολιτισμού προχωρεί παράλληλα στην επεξεργασία και εκσυγχρονισμό του Νόμου περί του Ελάχιστου Υποχρεωτικού Ποσοστού Εμπλουτισμού των Δημόσιων Κτηρίων με Έργα Τέχνης του 2009, ώστε, μεταξύ άλλων, να περιλάβει, εκτός από τα υπό ανέγερση κτήρια και τα κτήρια που αγοράζονται για χρήση από το δημόσιο. Να περιλαμβάνει επίσης και τη διαδικασία ασφάλισης των έργων τέχνης που εγκαθίστανται στα κτήρια. Ο ίδιος εκτιμά ότι αποτελεί μια μεγάλη καινοτομία η προώθηση μέσω αυτής της νομοθεσίας της παράλληλης προκήρυξης των σχετικών αρχιτεκτονικών και καλλιτεχνικών διαγωνισμών, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η οργανική σύνδεση των έργων με το κτήριο.
Το Υφ.ΠΟ επιδιώκει παράλληλα την προσέλκυση επενδύσεων σε έργα πολιτισμού. «Στόχος μας είναι, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών, η θεσμοθέτηση φορολογικών κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα σε ό,τι αφορά τις χορηγίες προς τον Πολιτισμό» σημείωσε. Η εισήγησή αφορά στην τροποποίηση του περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμου, με σκοπό τη συμπερίληψη προνοιών, οι οποίες θα αυξήσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις για έργα πολιτισμού και ταυτόχρονα θα ενισχύσουν την καλλιτεχνική παραγωγή και τους δημιουργούς της χώρας.
Παράλληλα, επιδιώκεται η θεσμοθέτηση της συμμετοχής και εμπλοκής του υφυπουργείου στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την αισθητική παράμετρο των δημόσιων χώρων. «Θα εργαστούμε για τη θέσπιση νομοθεσίας, με την οποία να διασφαλίζεται και η γνωμάτευση του Υφυπουργείου Πολιτισμού ως προς την αισθητική άποψη κατά την ετοιμασία του σχεδιασμού και της κατασκευής δημόσιων έργων και αναπτύξεων. Σε συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς, κυβερνητικά τμήματα, τοπικές αρχές, τον ιδιωτικό τομέα καθώς και επαγγελματίες του τομέα, θα ετοιμάσουμε το πλαίσιο για την προώθηση του θέματος» αναφέρεται.
Επίσης, επιδιώκεται η τροποποίηση της νομοθεσίας για ανέγερση και τοποθέτηση μνημείων με σκοπό την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Συμβουλευτικής Επιτροπής Μνημείων, έτσι ώστε οι εισηγήσεις της να θεωρούνται δεσμευτικές. Η τροποποίηση αυτή θα βοηθήσει να μην ανεγείρονται μνημεία χωρίς τις απαραίτητες πολεοδομικές και οικοδομικές άδειες και εγκρίσεις και χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η θετική γνωμάτευση της Επιτροπής Μνημείων.
Πολιτιστικός οδικός χάρτης
Το υφυπουργείο έχει ξεκινήσει την παγκύπρια χαρτογράφηση των πολιτιστικών υποδομών, αλλά και του ανθρώπινου καλλιτεχνικού δυναμικού και των εκδηλώσεων στα αστικά κέντρα και την ύπαιθρο, με στόχο τη δημιουργία ενός Πολιτιστικού Οδικού Χάρτη κι ενός παγκύπριου Δικτύου Κέντρων Φιλοξενίας Καλλιτεχνών. Ο χάρτης αυτός θα περιλαμβάνει πολιτιστικές διαδρομές σε όλη την κυπριακή επικράτεια που αναδεικνύουν πολιτιστικές υποδομές, εκδηλώσεις, μνημεία, εργαστήρια καλλιτεχνών και χειροτεχνών κ.λπ. Με τον τρόπο αυτό, αναδεικνύεται η πολιτιστική υποδομή και δημιουργούνται συνέργειες της πολιτιστικής κληρονομιάς, της λαϊκής παράδοσης και του σύγχρονου πολιτισμού.
Σύμφωνα, με τον Γ. Τουμαζή έχουν ήδη εντοπιστεί αρκετές κτηριακές υποδομές σε όλη την κυπριακή επικράτεια, οι οποίες θα αξιοποιηθούν με στόχο τη δημιουργία δικτύου κέντρων φιλοξενίας. Στα Κέντρα Φιλοξενίας Καλλιτεχνών θα προσκαλούνται δημιουργοί από τον διεθνή χώρο που8 σε συνεργασία με Κύπριους δημιουργούς, αλλά και τις τοπικές κοινότητες, θα συμμετέχουν σε εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου.
Διεθνής προοπτική στον πολιτισμό
Αναφορικά με τον τομέα της πολιτιστικής διπλωματίας και τη διεθνή προοπτική στον τομέα του πολιτισμού έγινε αναφορά σε σειρά δράσεων και επιδιώξεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο Υφυπουργός Πολιτισμού θα συμμετάσχει τον Νοέμβριο στη σύνοδο Υπουργών Πολιτισμού της Ε.Ε., ενώ στις 28 και 29 Σεπτεμβρίου θα εκπροσωπήσει την Κύπρο στο σημαντικό παγκόσμιο Συνέδριο της UNESCO Mondiacult 22 στην Πόλη του Μεξικού με θέμα «Πολιτιστικές Πολιτικές και Βιώσιμη Ανάπτυξη».
Το ΥφΠΟ επιδιώκει την ανάδειξη και στήριξη ευρωπαϊκών και διεθνών συνεργασιών, την ενίσχυση της κινητικότητας των καλλιτεχνών και των πολιτιστικών προϊόντων, την ανελλιπή συμμετοχή στις κυριότερες διεθνείς διοργανώσεις, τη διεύρυνση του δικτύου της πολιτιστικής εκπροσώπησης της Κύπρου σε πόλεις του εξωτερικού, ενώ σε συνεργασία με το ΓΤΠ ξεκινά η τη δημιουργία σειράς εκδόσεων και οπτικοακουστικού υλικού σε διάφορες γλώσσες που θα παρουσιάζουν την πολιτιστική κληρονομία και τον σύγχρονο πολιτισμό της Κύπρου. Η Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας θα παραγάγει σειρά αντικειμένων που θα αποτελούν τα «επίσημα» δώρα των αποστολών μας στο εξωτερικό.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις συνέργειες και στις διακρατικές συμφωνίες με τις γύρω χώρες, ώστε να μπορέσει η Κύπρος να αποτελέσει πολιτιστικό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο. Προς τούτο βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις για την εγκατάσταση περιφερειακών κέντρων της EUROPA NOSTRA και του Trans Europe Halles. Παράλληλα, θα ενισχυθούν μακροπεριφερειακές στρατηγικές μέσω προγραμμάτων, τα οποία υποστηρίζουν την πολιτιστική κληρονομιά και τις δημιουργικές βιομηχανίες. Ακόμη, θα αναπτυχθούν οι πολιτιστικές σχέσεις με τα παροικιακά κέντρα και ιδιαίτερα με τους απόδημους τρίτης και τέταρτης γενιάς και ήδη μελετάται περιοδεία του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου στην Αυστραλία στις αρχές του 2023. Τέλος, μελετώνται τρόποι με τους οποίους οι πρόσφυγες, οι μετανάστες και οι αιτητές ασύλου μπορούν να έχουν και αυτοί πρόσβαση σε πολιτιστικά αγαθά.
Αναφορικά με τον πολιτιστικό τουρισμό, προωθείται σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Τουρισμού η δημιουργία δικτύων αυθεντικών εμπειριών και πολιτιστικών διαδρομών. Παράλληλα, σχεδιάζεται η μόνιμη παρουσία του Υφυπουργείου Πολιτισμού σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στα δύο αεροδρόμια.
Μπιενάλε Βενετίας: Τι αλλάζει
Ειδικότερα για την Μπιενάλε Βενετίας, προωθείται η μεταρρύθμιση των διαδικασιών επιλογής της κυπριακής συμμετοχής. Αυτή περιλαμβάνει α) τη διεύρυνση της Επιτροπής Επιλογής με προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους και από τον διεθνή χώρο, β) την πρόσκληση για εκδήλωση ενδιαφέροντος προς καλλιτέχνες, επιμελητές, ιστορικούς και θεωρητικούς της τέχνης ή και σε ομάδες που περιλαμβάνουν τους πιο πάνω και γ) την άμεση προκήρυξη αμέσως μετά το τέλος της φετινής Μπιενάλε, ούτως ώστε να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος προετοιμασίας της συμμετοχής.
Αναβαθμίζεται η Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας
Ο υφυπουργός εξήγγειλε δράσεις με στόχο την αναβάθμιση της Υπηρεσίας Κυπριακής Χειροτεχνίας. Μεταξύ αυτών είναι η αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και κονδυλίων, η προώθηση της εκπαίδευσης των νέων στα παραδοσιακά επαγγέλματα, η ανάπτυξη πεδίου έρευνας και πειραματισμού, η δημιουργία pop up καταστημάτων σε δήμους και κοινότητες. Γενικότερα, προωθείται η αναδόμηση και ο εκσυγχρονισμός της Υπηρεσίας με τη βοήθεια της Γενικής Διεύθυνση Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων.
Προς υλοποίηση το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Προωθείται άμεσα η υλοποίηση της μουσειολογικής μελέτης που έγινε για το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΜΟΣΤ) από το Εργαστήριο Οπτικής Κοινωνιολογίας και Μουσειολογίας του ΤΕΠΑΚ. Στο πλαίσιο αυτό, οι υφιστάμενες μουσειακές υποδομές – οι δύο χώροι της Κρατικής Πινακοθήκης Majestic και ΣΠΕΛ στη Λευκωσία και το Μουσείο Κώστα Αργυρού στον Μαζωτό – αναμένεται να ενταχθούν και να λειτουργήσουν υπό το νέο νομικό καθεστώς του ΜΟΣΤ Κύπρου (Νομικό Προσώπο).
Στόχος της σημαντικής αυτής μεταρρύθμισης είναι η καλύτερη διαφύλαξη, παρουσίαση, ανάλυση και προώθηση της Κυπριακής Τέχνης του 20ού και 21ου αιώνα τοπικά και διεθνώς, αλλά και η εγκαθίδρυση μιας θεμελιώδους, συμμετοχικής πλατφόρμας που να ενθαρρύνει τη μάθηση, την έρευνα και τον κριτικό διάλογο γύρω από την τέχνη και τον πολιτισμό.
Μέχρις ότου το ΜΟΣΤ Κύπρου λειτουργήσει με το νέο καθεστώς του, η νέα Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης – ΣΠΕΛ θα παρουσιάσει στο κοινό τις αγορές που έγιναν από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, με στόχο τον εμπλουτισμό των συλλογών του Μουσείου. Μετά την παρουσίαση ενός τετραετούς εκθεσιακού προγράμματος στο ανακαινισμένο κτήριο της Κρατικής Πινακοθήκης Σύγχρονης Τέχνης – ΣΠΕΛ, το οποίο περιλάμβανε εκθέσεις μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, αρχιτεκτονικής και design, o χώρος θα αξιοποιηθεί πλέον για την παρουσίαση της Κρατικής Συλλογής Σύγχρονης Τέχνης, μέσα από θεματικές εκθέσεις που θα αναδεικνύουν τον πλούτο, το εύρος και την ιστορικότητά της. Με αυτό τον στόχο μελετώνται οι παράμετροι, τα κριτήρια, το πρόγραμμα και τα πιθανά χρονοδιαγράμματα του νέου αυτού εγχειρήματος, ώστε να προωθηθεί η πρώτη ανοιχτή πρόσκληση για υποβολή επιμελητικών προτάσεων.
Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την Κυπριακή Βιβλιοθήκη
Εντός του 2023 θα γίνει η προκήρυξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανέγερση σύγχρονου κτηρίου της Κυπριακής Βιβλιοθήκης στην περιοχή της Αρχιγραμματείας, στον χώρο που έχει εγκριθεί και χωροθετηθεί στο τοπικό σχέδιο Λευκωσίας. Με αυτό τον τρόπο θα συγκεντρωθεί σε ένα υπερσύγχρονο κτήριο, το οποίο θα πληροί όλες τις απαραίτητες προδιαγραφές, ολόκληρο το βιβλιογραφικό υλικό από τα τέσσερα διαφορετικά κτήρια όπου βρίσκεται τώρα: Κεντρικό Κτήριο (Κ. Παλαιολόγου), Αναγνωστήριο Φανερωμένης, Τμήμα Ερευνητικών Συλλογών (Φανερωμένης 60), Αποθήκη Βιβλιοστάσιο (Γωνία Γ. Κρανιδιώτη).
Αύξηση κονδυλίων για τον κινηματογράφο
Ο Γ. Τουμαζής ανέφερε πως το Υφυπουργείο έχει ζητήσει σημαντική αύξηση των κονδυλίων για τον κινηματογράφο. Επεσήμανε ότι λόγω του ότι ο προϋπολογισμός είναι υπό διαπραγμάτευση δεν είναι σε θέση να αναφερθεί σε συγκεκριμένα ποσά. Τόνισε, ωστόσο, ότι «το αίτημά μας αφορά σε σημαντική αύξηση, γιατί αναγνωρίζουμε την αξία και την ποιότητα της κινηματογραφικής μας παραγωγής». Πρόσθεσε ότι έχουν ήδη αρχίσει διαβουλεύσεις και με τον Κυπριακό Οργανισμό Προώθησης Επενδύσεων (CIPA), προκειμένου να υπάρξει καλύτερος συντονισμός και καλύτερη προώθηση του κινηματογραφικού μας προϊόντος στο εξωτερικό.
Αναφορικά με την ένταξη του Τμήματος Αρχαιοτήτων σημείωσε ότι έχει ήδη ξεκινήσει τη συνεργασία του με τον Υπουργό Μεταφορών και τη Διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, ώστε να εξασφαλισθεί η ομαλή ένταξη. Πρόσθεσε ότι το Υφυπουργείο Πολιτισμού έχει ήδη υποβάλει τον Προϋπολογισμό του Τμήματος Αρχαιοτήτων για το β΄ εξάμηνο του 2023.
Αναφορικά με τη στελέχωση των Πολιτιστικών Υπηρεσιών είπε: «Όλοι γνωρίζουμε εδώ και χρόνια ότι χρειάζεται περαιτέρω στελέχωση. Έχουμε ήδη υποβάλει τα αιτήματά μας στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και ελπίζω σύντομα να υπάρχει κάτι προς ανακοίνωση, ώστε να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε και πιο ευέλικτα και πιο σωστά ως Υφυπουργείο Πολιτισμού».
Καταληκτικά, επεσήμανε ότι σε όλες του τις επαφές όλοι αντιμετωπίζουν το νεοσύστατο Υφυπουργείο με πολύ θετική διάθεση, καθώς «όλοι αισθάνονται και αναγνωρίζουν τη σημασία της ίδρυσής του». Και εξέφρασε την ελπίδα ότι «και τα αποτελέσματα θα είναι το ίδιο θετικά».
